Migracje w ujęciu

globalnym

1

1. Początki migracji

Działając na zlecenie pracodawców, agencje werbunkowe
tworzyły brygady pracownicze w miejscach obfitujących w
siłę roboczą złożone z osób gotowych do podpisania
kilkuletniego kontraktu o pracę w miejscu odległym od
domu. Zatrudnienie tych robotników (kulisów) do dziś
kojarzy się z trudnymi warunkami życia, ciężką pracą i
niesłychanym wyzyskiem.

Wkrótce te migracje objęły miliony mieszkańców Europy
(zwłaszcza krajów peryferyjnych), Chin i Indii (a także
Japonii i Oceanii) przemieszczających się lub
przemieszczanych głównie do kolonii brytyjskich i
francuskich w Afryce, Ameryce i Azji oraz do niepodległych
państw Ameryki Łacińskiej i USA.

2

Wielkie ruchy migracyjne

Najwięcej ludzi wyemigrowało podczas II wojny

światowej (1939-1945), w tak krótkim czasie wyjechało
około 5 milionów osób.

Po zakończeniu II wojny światowej rozpoczęły się

migracje ludności, spowodowane zmianą przebiegu granic.

Z tego powodu z terytorium Polski wyemigrowało:
- 2,3 mln Niemców (1945-1949),
- 0,5 mln Ukraińców, Białorusinów, Litwinów (1945-46).

Natomiast do Polski powróciło:
- 2,3 mln Polaków z terenów ZSRR (1945-49),
- 300 tys. emigrantów z Europy Zachodniej.

3

W latach 50 - tych zahamował się odpływ ludności z ziem polskich.
Spowodowane to było uszczelnieniem granic oraz rygorystycznymi
zasadami wydawania paszportów, dlatego fale emigracyjne nie były już
tak wysokie jak w przeszłości.

Z naszego kraju zaczęła wyjeżdżać ludność pochodzenia żydowskiego:
- w latach 1948-49 ok. 110 tys. Żydów wyjechało do Izraela
- w 1957 r. ok. 270 tys.

Następna fala emigracji miała związek w wprowadzeniem "stanu
wojennego". Polacy wyjeżdżali głównie do krajów Europy Zachodniej,
USA i Australii. Część z nich wróciła do kraju po roku 1989 r.
Teraz, kiedy nie ma już problemu ze zdobyciem paszportu, a Polska jest
członkiem UE, coraz więcej, młodych, wykształconych ludzi decyduje się
na emigrację z Polski w celach zarobkowych. To negatywne zjawisko
nosi nazwę "drenażu mózgów" i nasila się w ostatnich latach.

4

Wielkie ruchy migracyjne

2. Pojęcie i rodzaje migracji

Migracja definiowana jest ogólnie

jako względnie stała zmiana miejsca
zamieszkania dokonująca się w
przestrzeni geograficznej

Wyjazdy poza kraj nazywane są

migracją zewnętrzną, a w obrębie
kraju migracją wewnętrzną.

5

3. Rodzaje migracji zewnętrznych wg. kryteriów

A ) Przyczyny decyzji (przymusowe-dobrowolne)

• Migracje dobrowolne podejmowane są bez przymusu

zewnętrznego, ze względu na poczucie dyskomfortu i
poszukiwanie bardziej optymalnych warunków życia, pracy,
nauki, lub też jako ucieczka przed osobistymi
zobowiązaniami, konfliktami, trudnościami, ale też pod
naciskiem środowiska.

• Migracja przymusowa oznacza zmianę miejsca

zamieszkania wywołaną działaniami, naciskami o
charakterze politycznym lub administracyjnym. Decyzja o
zmianie miejsca zamieszkania podejmowaną jest pod presją
czynników zewnętrznych lub w wyniku nakazu.

6

 
B) Główny cel migracji (ekonomiczny-pozaekonomiczny)
 
Migracje ekonomiczne - Migracje w kilku ostatnich dekadach XXw.

podejmowane były w celu poszukiwania pracy i zarobków wyższych niż w
krajach pochodzenia.

Migracje ekonomiczne dzielimy na:
• „migrantów przeżycia”
• „migrantów mobilnych”

Migracje pozaekonomiczne – nie są nastawione bezpośrednio na korzyści

materialne, nawet jeśli towarzyszy im efekt ekonomiczny. Dzielą się na:

• Migracje edukacyjne
• Migracje religijne
• Migracje ekologiczne
• Migracje polityczne
• Migracje patriotyczne
• Migracje aksjologiczne
• Migracje dobrobytu

7

Rodzaje migracji zewnętrznych wg. kryteriów

 
C) Czas trwania migracji
•

Stała, osiedleńcza

•

Okresowa

•

Sezonowa

•

Cyrkulacyjna- o charakterze cyklicznym, polega na powtarzających się,
krótkotrwałych wyjazdach

D) Legalność
•

Legalne (I- legalne całkowicie, II-wyjazd legalny, praca nielegalna, III-wyjazd i praca
nielegalne)

•

Nielegalne

•

Okres przejściowy

 
E) Dostęp do informacji w kraju przyjmującym
•

Poziom informacji sprzyja bądź ogranicza funkcjonowanie migranta w kraju
przyjmującym, a pośrednio pozwala wskazać główny kierunek działań na rzecz
imigrantów.

 

8

Rodzaje migracji zewnętrznych

wg. kryteriów

4. Migracja a globalizacja

• Jedną z podstawowych przesłanek nieuchronności zjawiska

polegającego na zwiększaniu migracji w ślad za postępującą
globalizacją byłoby z pewnością nierównomierne zaludnienie
Ziemi. Tą nierównomierność można pokazać z punktu widzenia
wielu kryteriów, np. terytorium, zasobów naturalnych, a przede
wszystkim kapitału ekonomicznego i ludzkiego.

• Inną, komplementarną przesłankę, stanowiłaby racjonalność

ludzkich zachowań, wyrażająca się m.in. w dążeniu osoby
prześladowanej do znalezienia się na bezpiecznym terytorium,
dążeniu pracodawcy do zatrudnienia tańszej siły roboczej,
niezależnie od jej cech pozaekonomicznych lub, w sytuacji
niedoboru, jej importu, czy dążeniu pracownika do uzyskania jak
największego wynagrodzenia netto posiadanych kwalifikacji,
nawet jeśli miałoby się to wiązać ze zmianą miejsca zamieszkania.

9

Już w XIX wieku globalizacja rozumiana jako otwarcie rynków pracy
uruchomiła procesy

migracyjne na ogromną skalę. Przepływy ogromnych rzesz

niewykwalifikowanych pracowników

przyczyniły się do rozkwitu gospodarek Nowego Świata i najlepiej rozwiniętych

gospodarek

europejskich.

W XX wieku skala migracji zarobkowych jeszcze wzrosła, przede wszystkim
dlatego, że

objęły one zupełnie nowe obszary, zwłaszcza Azję i Afrykę. Jednak przez

znaczną część

XX wieku istniały czynniki ograniczające i spowalniające proces globalizacji

oraz związane

z nim migracje. Należały do nich wojny światowe, długie okresy depresji

gospodarczej, a

zwłaszcza podział świata na dwa bieguny polityczno-gospodarcze.  
 

Jako kryterium oceny globalizacji migracji można by sobie wyobrazić
stosunek liczby

migrujących z określonego terytorium do ogółu jego mieszkańców i przyjąć za

miarę pełnej

(doskonałej) globalizacji równość tego stosunku na każdym terytorium Ziemi.

10

Migracja a globalizacja

ONZ szacuje ponadto, że w 2000 r. na

świecie było 174,8 mln imigrantów,
przez co należy rozumieć liczbę osób
urodzonych w innym kraju niż kraj
legalnego zamieszkania, co
odpowiada 3,8% ludności świata.  

11

5. Główne bieguny migracji globalnych

Wielka Brytania przyjmuje prawie najwięcej
imigrantów spoza krajów Unii Europejskiej, przed
nią jest tylko Hiszpania .

Według najnowszych danych, w ciągu roku do

Wielkiej Brytanii przyjeżdża 307 tys. imigrantów

z Azji, Afryki i obu Ameryk, podczas gdy Włochy
przyjmują 284 tys. imigrantów, a Niemcy 238 tys.

Jedynym krajem do którego obecnie przyjeżdża
więcej uchodźców niż na Wyspy jest Hiszpania.

12

Główne kraje emigracji Polaków:

• Niemcy 72,7%
• USA 10,0%
• Kanada 5,0%
• Austria 3,4%
• Australia i Oceania 1,3%
• Francja 1,2%
• Włochy  1%
• Wielka Brytania 0,7%
• Holandia 0,7%
• Pozostałe 4%

13

6. Konsekwencje migracji

W prawach człowieka istnieje prawo do
wolności, w tym opuszczenia swojego
kraju. Jednakże żaden kraj nie ma
obowiązku przyjmowania cudzoziemców –
imigrantów zarobkowych. Dopiero po
przekalkulowaniu kosztów i zysków kraj
decyduje co zrobić z migrantami

14

• Uciekają nam ci ludzie, którzy się

wykształcili, którzy ukończyli studia
za pieniądze nasze, podatników…
Wyjeżdżają za granicę nie
pozostawiają nam nic z tego…, bo
najczęściej jeżeli ktoś jest cenny
ucieka i pozostaje tam…

15

Konsekwencje migracji

• Coraz więcej kłopotów wynika z tego,

że rodzice zostawiają dzieci i to jest
ten problem…, one zostają tymi euro
sierotami.

16

Konsekwencje migracji

• Ludzie wyjeżdżają za granicę, dzieci

ni tutaj, ni tutaj, dzieci chowają się
bez matki, bez ojca i zaraz zaczynają
chuliganić. To nie jest dobre, bo
dzieci cierpią. Nie ma ojca, nie ma
matki w okresie dorastania, a potem
nie da się już dziecka wychować.
Przecież każde dziecko potrzebuje
rodziców, ich rad, pomocy.

17

Konsekwencje migracji

• Za brak rodzica dzieci wynagradzane

są pieniędzmi, co różnie się kończy.
Ci młodzi zapatrzyli się na ten
Zachód i chcą tam wyjechać, nie
myślą o tym żeby iść na studia, tylko
najpierw zobaczyć jak jest na
Zachodzie. Po roku wracają i
niekoniecznie chce im się już
studiować.

18

Konsekwencje migracji

• Mężczyzna zostaje w domu bez

kobiety. Tydzień jakoś tam przetrwa.
Na drugi tydzień idzie i się napije,
trzeci tydzień – mogą być miesiące -
i tak spędza ten czas. Na pewno jest
to bardzo negatywna konsekwencja
tych migracji

19

Konsekwencje migracji

• Na pewno osobowość się zmienia, zmieniają

się przyzwyczajenia. Mężczyzna który
wyjeżdża do pracy, ma iść do pracy,
normalnie na budowie, wróci do domu i nic
więcej. Nie ma tego, że musi dziecku pomóc
w odrabianiu lekcji, musi urąbać drzewa,
czy napalić w piecu. Jego to w ogóle nie
interesuje. Wraca i przyzwyczajenie
pozostaje w dużej mierze. Denerwuje go
żona, że mówi, że musi to czy tamto.

20

Konsekwencje migracji

• W podatkach nie ma takich

lawinowych podań o zwolnienia
podatkowe. Jak to było na początku
lat 90. Jeszcze.. Jest na pewno mniej
naporu na pomoc społeczną.

21

Konsekwencje migracji

• Wrócił po 25 latach nieobecności w

kraju. Zarobili pieniążki i szukają
miejsca do zainwestowania w kraju
do rozpoczęcia działalności
gospodarczej. Ludzie w wieku 50-55
lat chcą pieniądze zainwestować w
kraju w produkcję.

22

Konsekwencje migracji

• Brakuje ludzi do pracy w gospodarkach..

wiadomo w gospodarstwach rolnych też
jest sezonowość prac polowych. Jakiś
gospodarz, jeżeli chce zasiać jakąś
większą ilość warzyw, czy roślin
wymagających dużego nakładu pracy
ręcznej, to musi liczyć tylko na siebie, bo
bardzo trudno znaleźć ludzi do takich prac
dodatkowych w rolnictwie.

23

Konsekwencje migracji

• Myślę, że zmianą świadomości jest

to, że mój dom to moja twierdza, mój
azyl. Dzisiaj spotykamy się nie tak
spontanicznie , ale dzwonimy do
kolegi, koleżanki czy jest w domu.
Ona dzwoni do mnie, czy jestem w
domu. Jeszcze kilka lat temu, jak
miała ochotę, to przychodziła,
prawda?

24

Konsekwencje migracji

• Na Zachodzie gość nie przychodzi nie

informując, że przyjdzie. Ja już nie
mówię, że w innych kulturach w
określonych porach dniach w ogóle
przyjść nie wypada. To są też te
zmiany w naszym zachowaniu i
świadomości.

25

Konsekwencje migracji

• Dzieje się tak, bo pewnie rzeczy, które

byłby kiedyś nie do pomyślenia, np.
szczycenie się potrawami regionalnymi.
Odnawiamy domu, bo widzimy takie w
Angli, widzimy na Zachodzi puby. Wbrew
pozorom przez wyjeżdżanie nie stajemy
się kosmopolitami, tylko patrzymy na nasz
region, że to jest nasze bogactwo.

26

Konsekwencje migracji

Konsekwencje migracji

27

Konsekwencje migracji

28