Współczesny terroryzm
bliskowschodni - metody
zapobiegania i zwalczania
Aleksandra Madejczyk
Angelika Malanowska
Michał Sikora
OLSZTYN 2014
Mapa regionu Bliski
Wschód
Źródła terroryzmu
Odpowiedź na pytanie - jakie są
źródła terroryzmu na Bliskim
Wschodzie - jest bardzo trudna,
biorąc pod uwagę występowanie
tego zjawiska w tym regionie od
co najmniej lat 30-tych XX wieku,
wówczas uaktywniły się działania
terrorystyczne na Bliskim
Wschodzie.
Przed II wojną światową w Palestynie (była
mandatem brytyjskim) zaczęły
funkcjonować żydowskie ugrupowania
terrorystyczne np. Ecel, które dokonywały
zamachów na ludność arabską, czy
instytucje mandatariusza brytyjskiego.
Podobnie jak tuż po II wojnie światowej,
kiedy uaktywnił się z nową siłą terror
żydowski wobec Brytyjczyków w postaci
działania m.in. Ugrupowania Lehi i Hagany
– jeszcze przed powstaniem państwa
Izrael.
W latach 60 i 70 XX wieku nasilił się
terroryzm palestyński w postaci
ugrupowań Fatah, Ludowego Frontu
Wyzwolenia Palestyny, czy Czarnego
Września. Dopiero w latach 80-tych
powstały ugrupowania, które odgrywają,
aż do dnia dzisiejszego nadrzędną rolę na
Bliskim Wschodzie w działalności
terrorystycznej: Hamas, Islamski Dżihad w
Palestynie, a także Al-Ka’ida, która w
swoim działaniu ogarnia nie tylko Bliski
Wschód, ale i cały świat.
Źródła działalności terrorystycznej
w kilku kategoriach
1. Działania terrorystyczne są wpisane w
założenia ideologiczne (np. Hamas, który
mówił o wymazaniu Izraela z mapy
Bliskiego Wschodu, a także Ecel żydowski,
który nie uznawał kompromisu z
administracją brytyjską i Arabami).
Element ideologiczny jest bezpośrednio
związany z religią, zwłaszcza w
odniesieniu do islamskich ugrupowań
terrorystycznych, które posługują się
islamem, jako etykietą, realizując przy tym
swoje cele polityczne.
2. Działania terrorystyczne
wymusza sytuacja polityczna i
brak możliwości realizacji swoich
celów (np. brak możliwości
negocjacji przez Fatach we
wczesnym okresie jego istnienia z
Izraelem).
3. Działania terrorystyczne mają
swoje podłoże w niezadowalającej
sytuacji społecznej. Przejawia się
ona w braku perspektyw dla
rzeszy młodego społeczeństwa.
Organizacje terrorystyczne Bliskiego
Wschodu
Al-Ka’ida
Organizacja islamska/sunnicka
Stworzona w 1998 roku przez
Abdallaha Azzama
Początkowo miała przeciwstawiać
się i walczyć z radziecką
interwencją w Afganistanie, po
jej zakończeniu przekształciła się
w ugrupowanie, którego celem
stało się zwalczanie wpływów
Izraela i USA
Abdullah Azzam (1941-1989), twórca Al-
Ka’idy, zginął w zamachu bombowym przez
nieznanych sprawców, którzy wysadzili jego
samochód. Był jednym z pierwszych, którzy
wezwali muzułmanów do świętej wojny
przeciwko niewiernym.
Usama ibn Ladin (1967-2011), bardziej
znany jako Osama bin Laden, były
przywódca Al-Ka’idy, zginął z rąk żołnierzy
Navy SEALs, rząd Stanów Zjednoczonych
wyznaczył nagrodę za jego głowę w wysokości
50 mln dolarów.
Cel oraz jej najważniejsze
zamachy
Według deklaracji ogłoszonej przez Ben
Ladena, celem jest radykalizacja
istniejących ugrupowań islamskich oraz
ich tworzenie w miejscach, gdzie nie
występują, a także zniszczenie USA,
popieranie muzułmańskich wojowników
w Afganistanie, Algierii, Bośni, Kosowie,
Pakistanie, Somalii, Tadżykistanie i
Jemenie. Za cel uznano również usunięcie
wojsk amerykańskich z terytorium Arabii
Saudyjskiej (święte miejsca dla islamu).
1993 - eksplozja furgonetki-bomby w podziemnym
garażu World Trade Center
1996 - zabicie 19 amerykańskich żołnierzy w Arabii
Saudyjskiej
1998 - zamach na amerykańskie ambasady w Nairobi
(Kenia) i Dar es Salaam (Tanzania). Po tych zamachach i
interwencji amerykańskiej bin Laden przeniósł się do
Afganistanu, gdzie wspierał rządy talibów.
2000 - uszkodzenie w Jemenie amerykańskiego
niszczyciela USS Cole
11 września 2001 zamach na World Trade Center i
Pentagon. Zginęły 2973 osoby.
11 marca 2004 - Zamachy bombowe w Madrycie, na
stacji kolejowej Atocha. Zginęło 200 osób, zostało
rannych. Wśród ofiar czworo Polaków. ponad 1900
7 lipca 2005 – zamachy w metrze i komunikacji miejskiej
w Londynie. Zginęły 52 osoby, 700 zostało rannych,
wśród ofiar 3 Polki.
USS Cole po ataku
Płonący World Trade Center
Ludowy Front Wyzwolenia Palestyny
Organizacja palestyńska
Założona w 1967 roku (klęska państw
arabskich w wojnie z Izraelem)
Współpracował z Syrią
W latach 60. i 70. w celu zwrócenia
uwagi na problem palestyński stosowała
taktykę porywania samolotów
Występowała także przeciwko
Palestyńczykom
Współtworzyła Organizację Wyzwolenia
Palestyny
George Habash (1926- 2008), założyciel
LFWP, w latach 1968-1977 zorganizował serię
ataków na samoloty pasażerskie oraz
obywateli Izraela.
Cel oraz najważniejsze
zamachy
Wyzwolenie Palestyny musi być
częścią walki rewolucyjnej we
wszystkich krajach arabskich.
Powstanie socjalistycznego
państwa palestyńskiego.
Wyrzucenie Żydów z całego
obszaru Palestyny.
1968 – uprowadzenia samolotów i ich
wysadzenia (w Jordanii i Egipcie)
1972 – zamach na lotnisku w Tel Avivie
1974 – atak na rafinerię w Singapurze
1974 – atak na japońską ambasadę w
Kuwejcie
1974 – jeden z pierwszych w Palestynie
ataków samobójczych – na Kino w Tel
Avivie
1975 – napaść na centralę OPEC w
Wiedniu
2001 – zamach na izraelskiego ministra
turystyki (udany)
Logo Ludowego Frontu
Wyzwolenia Palestyny
Dziesiątki tysięcy członków i sympatyków podczas
43. rocznicy powstania LFWP (11 grudnia 2010r.)
Hamas (Islamski Ruch
Oporu)
Organizacja islamska
Podstawowym celem jest zbudowanie państwa
palestyńskiego, rozciągającego się od Morza
Śródziemnego do rzeki Jordan (konieczność
zniszczenia Izraela)
Powołana w 1987 r., gdy wybuchło palestyńskie
powstanie (Pierwsza Intifada)
Początkowo Hamas koncentrował się na zwalczaniu
tych Palestyńczyków, którzy zostali uznani za
przeszkodzę w przyszłym dżihadzie przeciwko
Izraelowi.
Hamas wszedł na arenę polityczną, w wyniku
wyborów z 2006 roku uzyskał 76 miejsc w 132-
osobowym parlamencie Autonomii Palestyńskiej
Flaga Hamasu
Najważniejsze zamachy
1994 – zamach w Haderze
1996 – zamach na autobus w
Jerozolimie (26 zabitych)
1997 – podwójny zamach na
targowisku w Jerozolimie (16
zabitych)
Samobójcy są bardzo szanowani
przez Hamas
Hezbollah (Partia Boga)
Ruch islamskich szyitów i partia
polityczna działająca w Libanie
Powstał w 1982 roku
Hezbollah w 1992 roku wziął po
raz pierwszy udział w libańskich
wyborach, wygrywając 12 z 128
miejsc w parlamencie, w 1996 –
10, 2000 – 8, 2005 – 14.
Mohammad Hussein Fadlallah
(1935-2010)
Duchowny ojciec Hezbollahu,
który nosił tytuł wielkiego
ajatollaha Libanu
Hasan Nasr Allah
(ur. 1960)- obecny
przywódca organizacji
Członkowie Hezbollahu
Flaga organizacji
Cele oraz najważniejsze
zamachy
Ustanowienie w Libanie republiki islamskiej
na wzór Iranu
Doprowadzenie do wycofania się z
terytorium Libanu sił ONZ (głównie
amerykańskich i francuskich)
Zwalczanie wszelkich wpływów świata
zachodniego
Doprowadzenie do wycofania się wojsk
izraelskich, zniszczenie tzw. „małego
szatana” (państwa Izrael)
Ustanowienie rządów islamskich nad
Palestyną, a zwłaszcza nad Jerozolimą
1983 – zamach na ambasadę USA w
Bejrucie (zginęły 63 osoby), samobójczy
atak na koszary U.S. Marines w Bejrucie
(zginęło ok. 250 amerykańskich
żołnierzy), zamach na główną kwaterę
francuskich sił pokojowych w Bejrucie
(zginęły 63 osoby)
1994 – zamach bombowy na żydowskie
centrum kultury w Buenos Aires
(Argentyna, zginęło 100 osób, ponad
200 zostało rannych)
Palestyński Islamski
Dżihad
Składa się z kilku radykalnych ugrupowań,
które zaczęły działać w 1979 roku
Dość często współpracuje z Hamasem –
podobnie jak on – pragnie zniszczenia
Izraela
Obecnie jej przywódcą jest doktor
ekonomii Ramadan Abdullah Shalah, który
w latach 1990-1995 pracował jako
wykładowca na Uniwersytecie w Tampa na
Florydzie – prowadził tam kursy wiedzy o
Bliskim Wschodzie
Ramadan Abdullah Shalah
Flaga Dżihadu
Cel oraz najważniejsze
zamachy
Rewolucja ogólno-islamska
Przygotowanie gruntu dla wielkiej
armii islamskiej, która zniszczy
Izrael
1981 – zamordowanie prezydenta
Egiptu Anwara Sadata, którego
oskarżyli o zdradę ideałów
islamskich, po podpisaniu przez
niego pokoju z Izraelem
1994 – zamachowiec-samobójca
z Dżihadu, jadąc na rowerze
zdetonował bombę, w wyniku
czego zabił 3 izraelskich żołnierzy
Antyamerykańska i antyizraelska
propaganda Hezbollahu (2005r.)
Al-Fatah (Palestyński Ruch
Wyzwolenia Narodowego)
Początkowo celem działalności było
prowadzenie walki zbrojnej z Izraelem,
aż do wyzwolenia całej Palestyny
Obecnie domaga się zniszczenia Izraela
Fatah twierdzi, że celem jest utworzenie
niepodległego państwa Palestyna
Został założony w 1959 roku przez J.
Arafata, K. al-Wazira i S. Khalafa w
Kuwejcie
J. Arafat
K. al- Wazir
S. Khalaf
Logo Al Fatah
1964 – wysadzenie izraelskiej
stacji pomp, zakłócające działanie
systemu wodnego Izraela
1965 – wysadzenie torów
kolejowych do Jerozolimy, w
pobliżu Kfar Battir
2007 – zamach bombowy w
stolicy Syrii – Damaszku (zginęło
17 osób)
Pozostałe organizacje
terrorystyczne
Czarny Wrzesień
Brygady Męczenników Al-Aksa
Jastrzębie Fatah
Metody zapobiegania i
zwalczania terroryzmu
Obowiązek walki z terroryzmem
spoczywa na państwach,
organizacjach i instytucjach
międzynarodowych.
Wśród organizacji
międzynarodowych możemy
wyróżnić : ONZ, UE, NATO, OBWE,
Radę Europy, Organizację Państw
Amerykańskich, Globalne Forum
Zwalczania Terroryzmu.
Skuteczność walki z terroryzmem
zależy w dużej mierze od współpracy
z rządami państw, które na co dzień
doświadczają jego istnienia.
Walka z terroryzmem
międzynarodowym nie może być
ograniczana jedynie do działań o
charakterze militarnym – nie mniej
istotne pozostają kroki podejmowane
w sferze informacyjnej, edukacyjnej,
gospodarczej oraz pomoc rozwojowa.
Konieczne jest zangażowanie sektora
prywatnego i organizacji
pozarządowych oraz prowadzenie
dialogu kulturowo-cywilizacyjnego.
ONZ
ONZ pełni wiodącą rolę w
mobilizowaniu państw i społeczności
międzynarodowej do większego
zaangażowania w zapobieganie i
zwalczanie terroryzmu. Kluczowe
znaczenie dla zapewnienia
skutecznych działań
antyterrorystycznych i polepszenia
współpracy międzynarodowej ma
przyjęcie przez wszystkie państwa 18
konwencji i protokołów dotyczących
zapobiegania i zwalczania terroryzmu
międzynarodowego.
Rezolucja 1267 (1999 r.) –
dotyczy sankcji wobec Al-Kaidy i
Talibów. Państwa
członkowskie zostały zobligowane
do zamrożenia kont bankowych,
zapobiegania przekraczania
granicy oraz przekazywania
wsparcia materialnego,
technicznego i szkoleniowego,
broni, itp. dla osób i instytucji
mających związki z Al Kaidą,
Osamą bin Ladenem i Talibami
NATO
NATO podjęło dotychczas szereg
inicjatyw na rzecz walki z terroryzmem.
Należy do nich przyjęcie na szczycie
Sojuszu w Pradze w 2002 r. Militarnej
Koncepcji Obrony przed Terroryzmem.
W wymiarze praktycznym działania
NATO w walce z terroryzmem obejmują
operacje wojskowe i misje m.in. w
Afganistanie (ISAF), Iraku, na Bałkanach
i regionie Morza Śródziemnego,
przedsięwzięcia związane z kontrolą
przestrzeni powietrznej (z
wykorzystaniem systemu AWACS)
Każda akcja militarna w muzułmańskim
kraju traktowana jako akcja
antyterrorystyczna może stworzyć
przesłanki do analizowania takiej interwencji
zbrojnej jak cywilizacyjnego konfliktu. Każde
nieprawidłowe rozpoznanie ,czy też jego
brak, sytuacji społecznej, religijnej i
kulturowej danego kraju pomnaża
przesłanki, które uzasadniają użycie terminu
konflikt cywilizacyjny.
Przemyślenia, które dotyczą tego konfliktu
wywołują wiele emocji, lecz stanowią także
możliwość przedstawienia różnych analiz,
więc ważne jest podkreślenie, że wbrew
pozorom nie chodzi tu o konflikt Zachodu z
islamem, lecz cywilizacji zachodniej z
terroryzmem nie tylko Bliskiego Wschodu.
Walkę z terroryzmem można
podzielić na kilka rodzajów:
pierwszy to bezpośrednia walka z
terrorystami oraz organizacjami
terrorystycznymi, zarówno w drodze
działań ochronnych, jak również
ofensywnych,
drugim jest likwidowanie przyczyn
terroryzmu. Problemem jest trudność
w określeniu przyczyn występowania
zjawiska, gdyż ich wyjaśnienie zależy
w dużej mierze od poglądów osób je
tłumaczących – zwłaszcza że nie
zawsze są to obiektywnie istniejące
czynniki,
trzecim rodzajem walki z
terroryzmem jest ograniczanie
zdolności terrorystów do działania –
między innymi poprzez ograniczanie
możliwości ich finansowania,
zaopatrywania w broń i materiały
wybuchowe, propagandy i rekrutacji
nowych członków,
czwartym sposobem jest
oddziaływanie na intencje
terrorystów – tak aby nie
podejmowali oni ataków, mimo że
są w stanie ich dokonać.
Wśród metod walki można
wyróżnić 3 jej kategorie:
a)
polityczne
-warunkiem koniecznym
do skutecznego zwalczania
terroryzmu międzynarodowego jest
rozwój współpracy między
państwami;
b)militarne-najbardziej spektakularna
metoda, a co za tym idzie najmniej
skuteczna;
c)zmienne (cywilno-wojskowe)-
pochodna klasycznej teorii wojny/
teorii niemilitarystycznej;
Bibliografia:
Hoffman B., Oblicza Terroryzmu, Warszawa 2001
B. Hołyst, Terroryzm 2 tom, Lexis Nexis 2009
K. Jałoszyński, Współczesny wymiar antyterroryzmu,
Warszawa 2008
Cz. Mojsiewicz, Leksykon współczesnych
międzynarodowych stosunków politycznych,1998
P.L. Williams, AL-KAIDA - Bractwo Terroru,2002
B. Zasieczna, Encyklopedia terroryzmu, 2004
https://www.msz.gov.pl/pl/polityka_zagraniczna/polit
yka_bezpieczenstwa/zwalczanie_terroryzmu_miedzy
narodowego/zapobieganie_i_zwalczanie_terroryzmu/
https://www.youtube.com/watch?v=ZEIUZg8CH4k
http://www.youtube.com/watch?v=WEOUIVrEyVY