NAJCZĘSTSZE

NOWOTWORY U

DZIECI

NOWOTWORY U DZIECI
OGÓLNE INFORMACJE



3% nowotworów całej populacji



> 50% u dzieci <5 r.ż.



W PL 1200/ rok



nowotwory złośliwe 2. po wypadkach i zatruciach przyczyną zgonów
dzieci
Dlaczego?



Objawy niespecyficzne (błahe zaburzenia-dla rodziców)



Intensywny wzrost i rozwój: dziecka => + komórek nowotworowych

Ważne:



Dokładne zbadanie dziecka, które przyszło do lekarza z powodu infekcji
dróg oddechowych, może przyspieszyć rozpoznanie nowotworu i
zwiększyć szanse na jego wyleczenie.

Dobrą informacją jest fakt, ze większość nowotworów u dzieci jest

możliwa

do wyleczenia. Są one wrażliwe na leczenie chemioterapeutykami.

NOWOTWORY U DZIECI
OBJAWY

Czujność onkologiczna obowiązuje, gdy rodzic lub lekarz

zauważy któryś z następujących objawów:



powiększenie węzłów chłonnych, zwłaszcza szyjnych czy brzusznych



przedłużające się (powyżej 2 tygodni), nawracające gorączki
niezwiązane z infekcją



wymioty poranne z bólem głowy



obrzęk i/lub ból kości i stawów czasem z utykaniem, patologiczne
złamania kości



objawy neurologiczne takie jak nierówność szpar powiekowych czy
zaburzenia równowagi



znaczna bladość oraz wzrost męczliwości i osłabienie



duża skłonność do powstawania siniaków u dziecka oraz krwawienia



białawy odblask źrenicy oka, zez lub nagłe zaburzenie widzenia



postępujący i niewyjaśniony spadek masy ciała



guzowate zgrubienie tkanek lub narządów, badalny guz, np. w jamie
brzusznej



przedłużający się kaszel

NOWOTWORY U DZIECI
ROZWÓJ

Czynniki wewnętrzne(DZIECI)

Czynniki zewnętrzne(DOROŚLI)

podłoże genetyczne

defektu różnicowania się komórek
okres wzmożonej proliferacji, a wiec w ciąży, okresie

niemowlęcym oraz wczesnodziecięcym

narażenie na dietylostylbestrol w życiu płodowym

przyjmowanie leków immunosupresyjncych w
przebiegu chłoniaków

przyjmowanie leków cytostatycznych

pochodnych podofilotoksyny

zakażenia wirusowe (wirus Epsteina-Barr)

promieniowanie jonizujące

marihuana dieta z niską zawartością warzyw i owoców
metale ciężki

farby
wolne rodniki i barwniki

NOWOTWORY U DZIECI
PODZIAŁ PROCENTOWY

białaczki
chłoniaki
guzy OUN
n. nerek
n. kości
ziarnica
złośliwa

JAKIE SĄ NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY
W ZALEŻNOŚCI OD WIEKU DZIECKA?

<5lat

<10lat

<15lat

ostra białaczka

limfoblastyczna,

neuroblastoma, guz

Wilmsa,

retinoblastoma, a

także

hepatoblastoma.

guzy mózgu,

nowotwory

wywodzące się

komórek

rozrodczych,

mięsaki tkanek

miękkich, a także

chłoniaki.

guzy kości, raki

oraz chłoniaki.

W JAKI SPOSÓB LECZY SIĘ
NOWOTWORY U DZIECI?



Główny cel: zmniejszenie masy guza przy
maksymalnie zmniejszonym ryzyku
uszkodzenia tkanek zdrowych.



Leczenie przeciwnowotworowe + leczenie
wspomagające



W zależności od typu nowotworu stosuje
się chemioterapię, radioterapię a w
niektórych przypadkach przeszczepy.



Dzieci tak samo jak dorośli cierpią na negatywne

skutki chemio i radioterapii. Szczególnie często
pojawiają się nudności i wymioty, które w wielu
przypadkach wymagają podania leków blokujących
receptory serotoninowe, m.in. ondasetron

.

BIAŁACZKI U DZIECI



Dziecko nie jest miniaturką dorosłego,
wykazuje wiele odrębności,
morfologicznych, metabolicznych,
funkcjonalnych.



Białaczka jest najczęstszą chorobą
nowotworową u dzieci, stanowi 30
-35%, a łącznie z chłoniakami prawie
50%.

TYPY BIAŁACZEK

Niekiedy wyodrębnia się jeszcze oddzielną grupę tzw.

białaczkę wrodzoną, która ujawnia się zaraz po urodzeniu
lub w pierwszych 4 tygodniach życia ( głównie białaczka
mieloblastyczna ).

o.b. limfblastyczna 80-85

o.b.nielimfoblastyczna

10-15

b. przewlekła 5

BIAŁACZKA
ROZPOZNANIE



Badaniem decydującym o rozpoznaniu białaczki
jest badanie szpiku kostnego i stwierdzenie w
nim obecności komórek białaczkowych.
Badania obrazowe jakie wykonuje się w dalszej
kolejności zależą od objawów i należą do nich:
zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej czy
kości długich, USG jamy brzusznej, badanie
ECHO serca i inne.



Niezwykle istotne są badania cytogenetyczne
i molekularne komórek białaczkowych, na
podstawie których określa się podtyp białaczki
co pozwala na dokładniejszą diagnostykę i
lepszą kwalifikację do grup ryzyka.

OSTRA BIAŁACZKA
LIMFOBLASTYCZNYA



Początek choroby jest podstępny, skryty.



Rozpoznanie stawia się na podstawie
przypadkowego badania krwi.



Objawy: bladość, osłabienie, apatia,
zmiany krwotoczne, bóle kostne,
powiększenie węzłów chłonnych
(symetryczne, niebolesne), powiększenie
wątroby, śledziony, nacieczenia w obrębie
ślinianek przyusznych, gruczołów łzowych
( zespół Mikulicza ), jądrach, nerkach, lub
nacieczenia w postaci guzów
podskórnych.

BIAŁACZKA WRODZONA



Objawy: nacieki białaczkowe w skórze
w postaci sino prześwitujących,
przesuwalnych guzków.

BADANIA LABORATORYJNE
W BIAŁACZKACH



Zmniejszone stężenie Hb



Małopłytkowość



Przyspieszone OB



Liczba białych krwinek może być różna
(L,H,N)



W rozmazie krwi obwodowej – obecność
patologicznych krwinek określanych
jako komórki lifocytopodobne lub
limfocyty, mogą występować blasty
białaczkowe.

BADANIA LABORATORYJNE
W BIAŁACZKACH

Biopsja szpiku
u dzieci nakłuwa się talerz kości

biodrowej

u niemowląt kość piszczelową

charakterystyczny obraz – 90% i więcej

blastów białaczkowych

ZMIANY
RADIOLOGICZNE



Charakterystyczne są zmiany
radiologiczne kości długich:
podokostnowe tworzenie się kości,
poprzeczne pasy przejaśnień w okolicy
przynasadowej, lub linie o wzmożonej
gęstości, zmiany osteolityczne, rozsiana
demineralizacja.

BIAŁACZKA SZPIKOWA
PRZEWLEKŁA TYPU DZIECIĘCEGO



Występuje u niemowląt i u małych dzieci



Złośliwy i burzliwy przebieg ze skazą krwotoczną



Powiększone węzły chłonne



W skórze zmiany nacieczeniowe



Powiększenie narządów jamy brzusznej



Głęboka niedokrwistość i trombocytopenia



W szpiku patologiczne formy erytroblastów



We krwi obwodowej liczne monocyty



Brak chromosomu Philadelphia



Aktywacja fosfatazy alkalicznej osłabiona lub
prawidłowa



Zwiększone stężenie hemoglobiny płodowej



W moczu i krwi zwiększona aktywność muramidazy

PRZEWLEKŁA BIAŁACZKA
SZPIKOWA TYPU DOROSŁYCH



Występuje u starszych dzieci



Podobny obraz kliniczny jak u dorosłych



Obecny chromosom Philadelphia



Brak podwyższonego stężenia Hb
płodowej



Fosfataza zasadowa u dojrzałych
granulocytów jest ujemna

NIEZIARNICZE CHŁONIAKI
ZŁOŚLIWE U DZIECI



Najczęściej chorują chłopcy ( w stosunku 3:1 )



Występują rzadko u niemowląt, częstość ich
wzrasta po 3 r.ż. , większość między 5-15 r.ż.



Lokalizacja pozawęzłowa, agresywny
przebieg, szybka proliferacja, rozlany
charakter naciekania, fenotyp
immunologiczny T lub B, paraproteinemia nie
występuje



Obraz kliniczny zależy od umiejscowienia
nowotworu i od stopnia zaawansowania: u
dzieci najczęściej postać brzuszna i
śródpiersiowa

POSTAĆ BRZUSZNA



U chłopców – dystalna część jelita
cienkiego



U dziewczyn – jajniki, narządy miednicy
mniejszej

POSTAĆ
ŚRÓDPIERSIOWA



Choroba może zaczynać się kaszlem
oraz stanem gorączkowym, dopiero
zdjęcia radiologiczne pozwalają
stwierdzić poszerzenie cienia
śródpiersia.



Objawy: duszności, zasinienie, obrzęki
górnej połowy ciała, powiększone węzły
chłonne nadobojczykowe.

KONIEC