Polityka pieniężna

Wykład 9: Polityka kursowa

Podstawowe pojęcia

• Definicja kursu walutowego: cena waluty obcej wyrażona

w walucie krajowej (PLN/USD - metoda europejska) lub

odwrotnie (USD/GBP - metoda brytyjska);

• Aprecjacja i deprecjacja vs. rewaluacja i dewaluacja;

• Kurs nominalny E a kurs realny Φ = wskaźnik zmian

kursu nominalnego podzielony przez wskaźnik zmian cen

(płac, kosztów jednostkowych pracy, itp.);

• Kurs efektywny – średni kurs złotego wobec walut

obcych ważony udziałem poszczególnych walut w

eksporcie i imporcie dóbr i usług (real effective

exchange rate – REER i nominal effective exchange rate

– NEER);

• Kurs rynkowy (E - market rate) i kurs parytetu siły

nabywczej (PPP – purchasing power parity);

• Dobra wymienne T (tradeables) i niewymienne N (non-

tradeables);

• E = PT/PT* (kurs rynkowy);

• PPP = [aPT + (1-a)PN]/[bPT* + (1-b)PN*];

Dariusz K. Rosati

2

Kurs PPP/kurs rynkowy a PKB/capita (US $) w krajach OECD,

2011 r.

0

20000

40000

60000

80000

100000

120000

0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

1,2

1,4

1,6

1,8

f(x) = 0x + 0,64
R² = 0,77

USA

LUX

CHN

PL

NOR

Wskaźnik „Big Mac” (wg. The Economist) a PKB/capita (wg. World

Bank) w 37 ważniejszych krajach, 2010r

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

80000

90000

0

0,5

1

1,5

2

2,5

f(x) = 0x + 0,63
R² = 0,56

PL

CH

EU

NO

US

CH

HK

BR

IN

SE

Dariusz K. Rosati

4

Podstawowe decyzje z zakresu

polityki kursowej

• Wybór systemu kursowego (fex

regime): kurs sztywny, kurs płynny,
systemy mieszane;

• Wybór poziomu kursu (wartość

punktowa, przedziałowa, tempo
zmian);

• Zakres wymienialności waluty

krajowej na waluty obce;

Dariusz K. Rosati

5

Jaki jest optymalny system

kursowy?

• To zależy od wielkości i charakteru gospodarki;
• Kraje małe o gospodarce otwartej (wysoka relacja

(Ex+Im)/PKB) i o umiarkowanym tempie wzrostu oraz kraje

zwalczające wysoką inflację powinny stosować kursy stałe;

• Kraje duże o dużym rynku wewnętrznym, mniej otwarte

(niska relacja (Ex+Im)/PKB) i o wysokim tempie wzrostu

(rola efektu B-S), powinny stosować kursy płynne;

• Wymienność pomiędzy stabilnością a elastycznością:

systemy skrajne (corner solutions) generalnie są lepsze;

• System kursowy a kryzysy walutowe: kurs sztywny zachęca

do spekulacji i zwiększa ryzyko kryzysu, kurs płynny

zniechęca do spekulacji i eliminuje ryzyko kryzysu.

• Po 1990 roku wzrost skali przepływów kapitału, zagrożenie

dla kursów sztywnych.

Dariusz K. Rosati

6

Kurs płynny a kurs sztywny w warunkach inflacji i wzrostu wydajności

(P=100zł, P*=25€, kurs 4 zł/€, kurs realny: wskaźnik E(wskaźnik P*/wskaźnik P), udział

tradables 50%)

System
kursu
walutow
ego

P* (€)

P(T) (zł)

P(NT) (zł)

CPI
(zł)

Kurs
nomin
Zł/€

Kurs
realny Zł/
€

Zmiana
kursu
realnego

Stan
początkowy

25

100

100

100

4,0

4,0

-

Inflacja
krajowa
10%

Stały

25

100

120

110

4,0

3,6

A 10%

Zmienn
y

25

100

120

110

4,0

3,6

A 10%

Inflacja
krajowa
20%

Stały

25

100

140

120

4,0

3,33

A 16,7%

Zmienn
y

25

110

130

120

4,4

3,67

A 8,3%

Wzrost
wydajności
pracy 10%

Stały

25

100

120

110

4,0

3,6

A 10%

Zmienn
y

25

90

100

95

3,6

3,79

A 5,3%

Wzrost
wydajności
pracy 10%
i zmienne
ceny zagr.

Stały

22,5

90

100

95

4,0

3,79

A 5,3%

Zmienn
y

22,5

90

100

95

4,0

3,79

A 5,3%

Dariusz K. Rosati

7

Wpływ systemu kursowego na

skuteczność polityki pieniężnej

• Skuteczność: zdolność do wywołania

wzrostu dochodu, produkcji i zatrudnienia;

• Zależy od reżimu kursowego: w systemie

kursu sztywnego skuteczność niewielka
lub żadna, w systemie kursu płynnego
skuteczność duża;

• Skuteczność zależy od stopnia

transgranicznej mobilności kapitału;

• Rola interwencji sterylizowanej;

Dariusz K. Rosati

8

Skuteczność polityki pieniężnej w warunkach

sztywnego kursu waluty

• Bank centralny obniża oficjalne stopy procentowe i zwiększa wielkość bazy

monetarnej (rośnie podaż pieniądza rezerwowego), co powoduje spadek
rynkowych stóp procentowych - krzywa LM przesuwa się w prawo,
równowaga przesuwa się z A do B;

• Spadek stóp powoduje wzrost inwestycji, ale tylko przejściowy. Dlaczego?
• Niższe stopy powodują pogorszenie bilansu płatniczego, bo:

– Pogarsza się rachunek kapitałowy na skutek odpływu kapitału;
– Pogarsza się rachunek bieżący, bo rośnie import na skutek wzrostu inwestycji;

• Powstaje presja na osłabienie kursu waluty; Ale w warunkach sztywnego

kursu bank centralny musi bronić kursu i sprzedaje waluty obce w zamian
za walutę krajową;

• To powoduje spadek bazy monetarnej, spadek podaży pieniądza i wzrost

rynkowych stóp procentowych (o ile nie ma sterylizacji), i gospodarka
powraca do punktu wyjścia (równowaga powraca z B do A);

• W tej sytuacji zmiany bazy monetarnej są endogeniczne, a nie są wynikiem

autonomicznych decyzji banku centralnego;

• Stopień kontroli nad podażą pieniądza jest tym mniejszy, im większa

wrażliwość kapitału na zmiany stóp procentowych (czyli im większa
transgraniczna mobilność kapitału); jeśli kapitał jest niewrażliwy (brak
mobilności), działa tylko efekt na rachunku bieżącym i stopień kontroli nad
podażą pieniądza jest większy;

Dariusz K. Rosati

9

Skuteczność polityki pieniężnej w warunkach

płynnego kursu waluty

• Bank centralny obniża oficjalne stopy procentowe i zwiększa

podaż pieniądza rezerwowego;

• Wzrost bazy monetarnej i podaży pieniądza powoduje spadek

rynkowych stóp procentowych (krzywa LM przesuwa się w prawo),
a to powoduje wzrost inwestycji i osłabienie kursu waluty –
zarówno na skutek pogorszenia rachunku kapitałowego, jak i
rachunku bieżącego;

• Efekt spadku stóp procentowych jest spotęgowany efektem

deprecjacji kursu, która powoduje wzrost produkcji, dochodu i
zatrudnienia (rośnie eksport, spada import, rośnie popyt
zagraniczny, a popyt krajowy przesuwa się na produkcję krajową –
tzw. demand shift);

• Efekt ten jest tym silniejszy, im bardzie wrażliwe na zmiany stóp

są przepływy kapitału (mobilność), bo tym większa będzie
deprecjacja kursu; gdy brak mobilności kapitału, deprecjacja kursu
jest mniejsza bo działa tylko efekt rachunku bieżącego;

• Deprecjacja i spowodowany nią wzrost popytu powoduje

przesunięcie krzywej IS w prawo, oraz krzywej BP w prawo; nowym
punktem równowagi jest C;

Dariusz K. Rosati

10

Skuteczność polityki pieniężnej przy sztywnym i

płynnym kursie walutowym w modelu Mundella-

Fleminga

r

r

Y

Y

IS

LM

LM’

BP

A

B

IS

IS’

LM

LM’

BP

BP’

A

B

C

Polityka pieniężna przy
stałym kursie: najpierw z
A do B, potem z B do A

Polityka pieniężna przy
płynnym kursie:
najpierw z A do B,
potem z B do C

Dariusz K. Rosati

11

Skuteczność polityki pieniężnej w warunkach sztywnego i

płynnego kursu waluty: podsumowanie

Kurs sztywny

Kurs płynny

Pełna mobilność

kapitału

Brak mobilności

kapitału

Pełna mobilność

kapitału

Brak mobilności

kapitału

Brak autonomii

w polityce

pieniężnej,

podaż pieniądza

endogeniczna,

polityka

pieniężna jest

nieskuteczna

Częściowa

autonomia w

polityce

pieniężnej,

podaż pieniądza

egzogeniczna,

polityka

pieniężna

oddziałuje tylko

na rachunek

bieżący,

ograniczona i

przejściowa

skuteczność

polityki

pieniężnej

Autonomia w

polityce

pieniężnej,

podaż pieniądza

egzogeniczna,

polityka

pieniężna

super-skuteczna

poprzez

deprecjację

kursu

Autonomia w

polityce

pieniężnej,

podaż pieniądza

egzogeniczna,

deprecjacja

ograniczona

tylko poprzez

rachunek

bieżący,

polityka

pieniężna

umiarkowanie

skuteczna

Dariusz K. Rosati

12

Interwencje walutowe

• Interwencja walutowa to sprzedaż lub kupno walut obcych przez

bank centralny na rynku walutowym;

• Interwencja – dlatego że oznacza ingerowanie w funkcjonowanie

rynku walutowego, w celu zmian rynkowych relacji podaży i popytu,
i w konsekwencji, kursu walutowego;

• Ciągłe interwencje są typowe w systemie sztywnego kursu

walutowego, w systemie kursu płynnego są rzadkie lub wyjątkowe;

• W systemie kursu płynnego interwencje są dokonywane najczęściej

wówczas, gdy ma miejsce znaczne i dość trwałe odchylenie kursu
walutowego od poziomu równowagi średniookresowej;

• Takie odchylenia kursu mogą mieć silny wpływ na inflację i

równowagę płatniczą, dlatego banki centralne interweniują;

• Im niższy poziom rozwoju gospodarczego i im słabiej rozwinięty

rynek walutowy i finansowy, tym większe fluktuacje kursu, i tym
silniejsza destabilizacja gospodarki;

Dariusz K. Rosati

13

Cele i rodzaje interwencji walutowych

• Cele:

– Kontrola inflacji (zapobieganie nadmiernej deprecjacji, utrzymywanie

względnie stałego kursu);

– Równowaga zewnętrzna, ochrona eksportu (utrzymywanie określonego

– konkurencyjnego - poziomu kursu, zapobieganie zbyt dużym
wahaniom kursu);

– Stabilność finansowa (stabilizowanie kursu, unikanie wahań mających

szkodliwy wpływ na bilanse instytucji finansowych i przedsiębiorstw)

• Rodzaje:

– Interwencje werbalne;
– Bank centralny sprzedaje waluty obce z rezerw oficjalnych za walutę

krajową (obrona przed deprecjacją);

– Bank centralny kupuje waluty obce za walutę krajową (obrona przed

aprecjacją);

– Rząd (lub jego agent – np. bank państwowy(BGK)) kupuje lub sprzedaje

waluty obce, chcąc osiągnąć określone cele ekonomiczne (np. wsparcie
eksporterów);

– Interwencje sterylizowane i niesterylizowane;
– Interwencje jawne i niejawne;
– Interwencje jednostronne i skoordynowane (np. Plaza Agreement grupy

G5 z 22.09.1985r w sprawie obniżenia wartości dolara, albo Louvre
Accord z lutego 1987r w sprawie stabilizowania kursów)

Dariusz K. Rosati

14

Jawność i niejawność interwencji

walutowych

• Zaletą jawnej interwencji jest jasny sygnał dla rynku, jaki poziom

kursu bank centralny uważa za pożądany; zaletą jest też to, że unika
się zaskoczenia;

• Ale na ogół banki centralne nie informują o interwencji na rynku

walutowym, bo albo obawiają się o jej skuteczność, albo chcą sprawić
wrażenie, że sam rynek zmienia tendencję, albo nie chcą ujawnić, że
sytuacja jest na tyle poważna że wymaga interwencji;

• Czasem chodzi o zniechęcenie do spekulacji poprzez wywołanie strat

u spekulantow;

• Gdy bank centralny ujawnia jakiego poziomu kursu broni, spada

ryzyko kursowe i powstaje zachęta do spekulacji przeciwko
interwencji;

• Wybór strategii komunikowania zależy od sytuacji na rynku,

wiarygodności banku, stopnia odchylenia kursu od równowagi;

• Jednak teoria ekonomii nie przesądza, czy bardziej skuteczna jest

jawna czy niejawna interwencja;

Dariusz K. Rosati

15

Wpływ interwencji na kurs walutowy

• Interwencja wpływa na kurs za pośrednictwem

następujących kanałów:

– Kanał monetarny: gdy interwencje wpływają na zmiany bazy

monetarnej i przez nie na stopę procentową, podaż pieniądza i kurs
waluty;

– Kanał struktury portfela aktywów: np. interwencja zaburza optymalną

strukturę portfela i jej przywrócenie wymaga wzrostu dochodowości
innych aktywów (np. sprzedaż walut obcych za walutę krajową
powoduje wzrost stóp procentowych co zwiększa atrakcyjność lokat w
walucie krajowej);

– Kanał komunikacji: bank centralny zapowiada i ogłasza interwencję, co

zmienia oczekiwania i może wywołać pożądane dostosowanie na rynku
(np. spadek popytu na waluty obce);

– Kanał noise trading: interwencje dokonywane są na krańcach typowego

przedziału wahań, co powoduje przyłączanie się innych uczestników
(wykorzystanie analizy technicznej);

• Skala i trwałość wpływu zależy jednak od wielu czynników i

nigdy nie ma gwarancji skuteczności; co więcej, nigdy do
końca nie wiadomo, czy zmiana kursu jest skutkiem
interwencji;

Dariusz K. Rosati

16

Skuteczność interwencji walutowych

• Asymetria skuteczności interwencji: Łatwiej interweniować

broniąc kursu przed aprecjacją, niż przed deprecjacją, bo w
pierwszym przypadku zasoby banku centralnego są
nieograniczone (podaż własnej waluty);

• „Opieranie się wiatrowi” (leaning against the wind) –

strategia łagodzenia tendencji rynkowych, ale bez próby ich
odwrócenia;

• Skuteczność zależy od czynników fundamentalnych – np.

jeśli fundamenty wskazują, że kurs jest zawyżony, to
interwencja nie pomoże;

• Ponieważ rynki wiedzą, jakimi rezerwami dysponuje bank

centralny, i że te rezerwy są zawsze ograniczone, to jeśli
nie ma przekonania, że fundamenty pozostają solidne albo
się poprawią, żaden bank centralny nie wygra z rynkiem;

• Generalnie, interwencja jest skuteczna, gdy chodzi o

przeciwdziałanie przejściowym odchyleniom kursu, można
wówczas łagodzić fluktuacje; może też spowalniać
tendencję rynkową;

Dariusz K. Rosati

17

Interwencja sterylizowana

• W warunkach sztywnego kursu waluty bank centralny broni kursu

skupując i sprzedając walutę obcą;

• Napływ kapitału zagranicznego zmusza do zamiany walut obcych

na walutę krajową, co powoduje wzrost bazy monetarnej i wzrost
podaży pieniądza krajowego;

• Jeśli bank centralny chce utrzymał podaż pieniądza krajowego na

stałym poziomie (np. w obawie przed wzrostem inflacji), musi
jednocześnie ściągnąć z rynku nadwyżki pieniądza krajowego
poprzez operacje otwartego rynku (operacje reverse repo) – jest to
sterylizacja pieniężnych efektów interwencji walutowej;

• Sterylizacja jest kosztowna (bo wymaga wzrostu stóp

procentowych płaconych bankom komercyjnym w ramach operacji
reverse repo) i może być nieskuteczna na dłuższą metę (bo wzrost
stóp procentowych przyciąga dodatkowo kapitał zagraniczny);

• Ten dodatkowy przypływ mierzy tzw. współczynnik offsetu – jeśli

>1, czyli w wyniku sterylizacji wielkość podaży pieniądza
rezerwowego rośnie zamiast maleć, to sterylizacja nie ma sensu;

Dariusz K. Rosati

18

Reżimy kursowe na świecie, 2004 i 2012r.

(źródło: IMF)

Brak własnej waluty Sztywny peg

Pełz. Peg

Inne kontrolowane

Płynny

0

10

20

30

40

50

60

41

7

42

5

6

2

48

36

13

12

43

16

3

13

24

35

31

2004
2012

Exchange Rate Regimes: Fix or Float?

(Stone, Anderson, Veyrune, F&D, Vol. 45, 2008, No. 1)

Reguły pieniężne w świecie, liczba krajów (IMF, 2012r)

Ex

ch

an

ge

ra

te

: U

SD

Ex

ch

an

ge

ra

te

: E

UR

Ex

ch

an

ge

ra

te

: C

om

po

sit

e

Ex

ch

an

ge

ra

te

: O

th

er

M

on

et

ar

y

ag

gr

eg

at

e

ta

rg

et

in

g

In

fla

tio

n

ta

rg

et

in

g

Ot

he

r

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

43

27

13

8

29

32

38

Poziom kursu walutowego

• Jeśli kraj decyduje się ustalić sztywny poziom kursu waluty,

to kurs taki powinien zapewniać równowagę podaży i

popytu na walutę obcą w średnim okresie (fundamental

equilibrium exchange rate);

• W bilansie płatności pomiędzy krajem i zagranicą występują

różne rodzaje transakcji:

– Transakcje autonomiczne i wyrównawcze;

– Transakcje związane z zakupem dóbr i usług oraz transakcje

związane z zakupem aktywów finansowych (spekulacyjne);

• Kurs równowagi makroekonomicznej (kurs spójny z niską

inflacją i niskim bezrobociem, PKB na poziomie potencjału):

• Kurs w pełni płynny - kurs bieżącej (krótkookresowej)

równowagi rynkowej, bez interwencji;

• Kurs płynny regulowany – kurs płynny z interwencjami:

zasady interwencji, szerokość pasma, pasmo wewnętrzne i

zewnętrzne;

• Kurs sztywny – jak określić kurs równowagi? (obroty

autonomiczne bilansu płatniczego, luka podażowa (output

gap), bezrobocie);

• Kurs nadwartościowy i kurs podwartościowy – wady, zalety;

• Dewaluacja i rewaluacja;

Dariusz K. Rosati

22

Czynniki kształtujące kurs równowagi

• Kurs równowagi krótkookresowej to kurs, przy którym bieżąca

podaż waluty równa się bieżącemu popytowi na walutę;

• Popyt na walutę = popyt na walutę dla celów importu dóbr i usług

+ popyt na walutę dla transakcji spekulacyjnych (zakup aktywów

finansowych, takich jak waluty obce, lokaty, papiery wartościowe,

instrumenty pochodne);

• Podaż waluty = podaż waluty z tytułu eksportu dóbr i usług +

podaż waluty z transakcji spekulacyjnych (sprzedaż aktywów

walutowych);

• Podaż i popyt dla celów transakcyjnych są względnie stabilne;

natomiast podaż i popyt dla celów spekulacyjnych zależą od zmian

dochodowości aktywów finansowych i mogą być bardzo

niestabilne;

• Podaż i popyt „spotykają się” na rynku walutowym (foreign

exchange market – Forex);

• Jeśli kurs nie jest kursem w pełni płynnym, zapewnienie równowagi

wymaga interwencji banku centralnego;

• Kurs równowagi średniookresowej to kurs zapewniający

jednocześnie równowagę wewnętrzną (czyli wzrost PKB na

poziomie potencjalnym) i równowagę w bilansie płatniczym, po

wyeliminowaniu czynnika cyklu (tzw. fundamental equilibrium

exchange rate);

• W długim okresie, kurs walutowy dąży do poziomu określonego

przez parytet siły nabywczej waluty (PPP).

Dariusz K. Rosati

23

 Bilans płatniczy Polski, mln EUR

2009

2010

2011

2012

 

A. Rachunek bieżący

-6 749

-11 994

-17 977

-13 480

Saldo obrotów towarowych

-3 102

-6 002

-10 059

-5 313

Eksport f.o.b.

101 760

122 411

140 181

146 594

Import f.o.b

104 862

128 413

150 240

151 907

Saldo usług

3 427

2 622

4 048

4 816

Przychody

20 725

24 523

26 961

29 378

Rozchody

17 298

21 901

22 913

24 562

Saldo dochodów

-11 846

-13 119

-16 381

-17 082

Przychody

5 237

5 365

6 122

6 104

Rozchody

17 083

18 484

22 503

23 186

Saldo transferów bieżących

4 772

4 505

4 415

4 099

Przychody

11 072

9 577

8 950

9 505

Rozchody

6 300

5 072

4 535

5 406

B. Rachunek kapitałowy

5 080

6 490

7 254

8 545

Przychody

5 366

6 910

8 541

9 044

Rozchody

286

420

1 292

499

C. Rachunek finansowy

25 724

30 159

22 019

16 234

Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą

-3 715

-3 557

- 5 276

644

Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce

9 896

7 319

13 646

2 664

Inwestycje portfelowe – aktywa

-139

-653

527

-314

Udziałowe papiery wartościowe

-458

-681

474

-438

Dłużne papiery wartościowe

319

28

53

124

Inwestycje portfelowe – pasywa

11 387

20 744

11 415

15 671

Udziałowe papiery wartościowe

1 033

5 800

2 155

2 808

Dłużne papiery wartościowe

10 354

14 944

9 260

12 863

Pozostałe inwestycje – aktywa

3 911

-3 036

-2 507

-1 622

NBP

-728

21

1

0

Sektor rządowy i samorządowy

-129

-684

-55

-227

Monetarne Instytucje Finansowe (z wyłączeniem NBP)

5 320

-1 297

- 1 623

-213

Pozostałe sektory

-552

-1 076

-830

-1 182

Pozostałe inwestycje – pasywa

5 681

9 876

4 614

-3 067

NBP

2 034

1 316

-1 066

276

Sektor rządowy i samorządowy

1 940

1 975

1 976

1 441

Monetarne Instytucje Finansowe (z wyłączeniem NBP)

-277

4 520

-173

-3 661

Pozostałe sektory

1 984

2 065

3 877

-1 123

Pochodne instrumenty finansowe

-1 297

-534

400

2 258

D. Saldo błędów i opuszczeń

-13 641

-13 161

-6 602

-2 562

Razem A – D

10414

11494

4 694

8 737

E. Oficjalne aktywa rezerwowe

-10 414

-11 494

-4 694

 -8 737

Dariusz K. Rosati

Polska: napływ kapitału w instrumenty dłużne (czerwona) i udziałowe

(niebieska), 2000-2013, 3-miesięczna średnia ruchoma, mln USD

II/

00

VI

II/

00

II/

01 VII

I

II/

02 VII

I

II/

03 VII

I

II/

04 VII

I

II/

05 VII

I

II/

06 VII

I

II/

07 VII

I

II/

08 VII

I

II/

09 VII

I

II/

10 VII

I

II

VI

II

II

VI

II

II

VI

II

-3000

-2000

-1000

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

Polska: napływ kapitału w instrumenty dłużne i

udziałowe, 2000-2013, dane kwartalne, mln USD

-10000

-5000

0

5000

10000

15000

20000

Instrumenty udziałowe

Instrumenty dłużne

Polska: Rachunek bieżący (CA) i napływ BIZ (FDI), 1997-

2013 (dane miesięczne, mln USD)

-6 000

-4 000

-2 000

0

2 000

4 000

6 000

CA

BIZ saldo

Polska: Rachunek bieżący (CA) i napływ BIZ (FDI), 1997-2013 (3-

miesięczne średnie ruchome, mln USD – wsp. korelacji -0,298)

-4000

-3000

-2000

-1000

0

1000

2000

3000

CA

BIZ saldo

Wpływ kursu na ceny krajowe i

zadłużenie

• Efekt przenoszenia (pass-through): deprecjacja waluty krajowej

prowadzi bezpośrednio do wzrostu cen towarów importowanych,
a pośrednio także na inne ceny i oczekiwania inflacyjne;

• Efekt przenoszenia dla Polski: 0,2-0,4;
• Deprecjacja waluty krajowej powoduje wzrost zadłużenia w

walutach obcych;

• W Polsce zadłużenie sektora publicznego i sektora prywatnego

w sektorze bankowym w walutach obcych wynosiło 253 mld zł
(na koniec 2012r) na ogólna kwotę 787 mld zł (32%); przy
deprecjacji o 20%, łączne zadłużenie rośnie o 6,4% (czyli o ok.
50 mld zł), a wraz z tym rosną koszty obsługi długu;

• Ponadto, występuje zadłużenie w walutach obcych poza polskim

sektorem bankowym, np. w postaci pożyczek zagranicznych i
obligacji emitowanych za granicą; zadłużenie to rośnie pari
passu ze wzrostem kursu walut obcych;

Dariusz K. Rosati

29

Zakres wymienialności waluty

krajowej

• wymienialność „wewnętrzna” (tylko

dla transakcji hz);

• wymienialność w sensie Art. VIII

MFW (dla transakcji bieżących
bilansu płatniczego);

• wymienialność pełna: dla

wszystkich transakcji bieżących i
kapitałowych;

Dariusz K. Rosati

30

Polityka kursowa w Polsce w latach 1990-2013

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
--------------------
Data

Zmiana systemowa

Peg currency

Fluctuations

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1.10.1990

Devaluation by 42%

1.01.1990

Fixed rate

US dollar

No

20.05.1991

Devaluation by 17%

Basket (5 currencies)

14.10.1991

Crawl, 1.8% per month

26.02.1992

Devaluation by 12%

1.10.1992

Band established

+/- 1%

27.08.1993

Devaluation by 8%

Crawl, 1.6% per month

13.09.1994

Crawl, 1.5% per month

30.11.1994

Crawl, 1.4% per month

16.02.1995

Crawl, 1.2% per month

6.03.1995

Band widened

+/- 2%

16.05.1995

Band widened

+/- 7%

22.12.1995

Revaluation by 6%

8.01.1996

Crawl, 1.0% per month

Crawl, 0.8% per month

Band widened

+/-10%

17.07.1998

Crawl, 0.65% per month

10.09.1998

Crawl, 0.5% per month

29.10.1998

Band widened

+/-12.5%

1.01.1999

Basket changed

2 currencies (55:45)

Crawl, 0.3% per month
Band widened

+/-15%

12.04.2000

Full float

Dariusz K. Rosati

31

Kurs PLN/EUR i PLN/USD, 31.12.1997-31.03.2014

Dariusz K. Rosati

32

1

/1

3

/1

9

9

8

4

/2

4

/1

9

9

8

8

/6

/1

9

9

8

1

1

/1

7

/1

9

9

8

2

/2

6

/1

9

9

9

6

/1

1

/1

9

9

9

9

/2

1

/1

9

9

9

1

/5

/2

0

0

0

4

/1

4

/2

0

0

0

7

/3

1

/2

0

0

0

1

1

/1

0

/2

0

0

0

2

/2

3

/2

0

0

1

6

/8

/2

0

0

1

9

/2

0

/2

0

0

1

1

/4

/2

0

0

2

4

/1

7

/2

0

0

2

7

/3

1

/2

0

0

2

1

1

/1

3

/2

0

0

2

2

/2

6

/2

0

0

3

6

/1

0

/2

0

0

3

9

/2

2

/2

0

0

3

1

/6

/2

0

0

4

4

/1

6

/2

0

0

4

7

/2

9

/2

0

0

4

1

1

/9

/2

0

0

4

2

/1

8

/2

0

0

5

6

/6

/2

0

0

5

9

/1

5

/2

0

0

5

1

2

/2

9

/2

0

0

5

4

/1

0

/2

0

0

6

7

/2

5

/2

0

0

6

1

1

/6

/2

0

0

6

2

/1

9

/2

0

0

7

6

/4

/2

0

0

7

9

/1

4

/2

0

0

7

1

2

/2

8

/2

0

0

7

4

/1

0

/2

0

0

8

7

/2

3

/2

0

0

8

1

1

/3

/2

0

0

8

2

/1

7

/2

0

0

9

6

/1

/2

0

0

9

9

/1

0

/2

0

0

9

1

2

/2

2

/2

0

0

9

4

/6

/2

0

1

0

7

/1

9

/2

0

1

0

1

0

/2

7

/2

0

1

0

2

/9

/2

0

1

1

5

/2

4

/2

0

1

1

9

/5

/2

0

1

1

1

2

/1

6

/2

0

1

1

3

/2

9

/2

0

1

2

7

/1

3

/2

0

1

2

1

0

/2

4

/2

0

1

2

2

/7

/2

0

1

3

5

/2

3

/2

0

1

3

9

/4

/2

0

1

3

1

2

/1

7

/2

0

1

3

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

4,5

5,0

5,5

PLN/USD

PLN/EUR

PLN/USD

ROK

ST.DEV.

MEAN

SD/MEAN

MAX

MIN

RÓŻNICA

1998

0,075

3,493

0,021

3,815

3,364

0,452

1999

0,182

3,965

0,046

4,349

3,413

0,936

2000

0,183

4,345

0,042

4,712

4,035

0,677

2001

0,098

4,098

0,024

4,500

3,943

0,557

2002

0,092

4,081

0,023

4,263

3,837

0,426

2003

0,095

3,890

0,024

4,091

3,671

0,420

2004

0,264

3,648

0,072

4,057

2,972

1,086

2005

0,120

3,235

0,037

3,449

2,907

0,543

2006

0,103

3,105

0,033

3,301

2,863

0,438

2007

0,167

2,769

0,060

3,040

2,426

0,614

2008

0,300

2,406

0,125

3,130

2,022

1,108

2009

0,290

3,364

0,086

3,898

2,709

1,189

2010

0,175

3,018

0,058

3,492

2,745

0,747

2011

0,224

2,964

0,076

3,507

2,646

1,325

2012

0,124

3,258

0,038

3,578

3,069

1,166

Dariusz K. Rosati

33

PLN/EUR

ROK

ST.DEV.

MEAN

SD/MEAN

MAX

MIN

RÓŻNICA

1998

0,166

3,923

0,042

4,337

3,711

0,626

1999

0,119

4,225

0,028

4,517

3,960

0,558

2000

0,105

4,010

0,026

4,280

3,819

0,460

2001

0,152

3,672

0,041

3,957

3,356

0,601

2002

0,204

3,855

0,053

4,212

3,502

0,710

2003

0,175

4,398

0,040

4,717

3,977

0,740

2004

0,227

4,529

0,050

4,915

4,052

0,863

2005

0,104

4,023

0,026

4,276

3,822

0,453

2006

0,080

3,896

0,020

4,107

3,757

0,350

2007

0,090

3,784

0,024

3,939

3,570

0,369

2008

0,211

3,513

0,060

4,185

3,203

0,982

2009

0,197

4,328

0,045

4,900

3,917

0,983

2010

0,197

3,994

0,049

4,177

3,836

0,341

2011

0,212

4,120

0,052

4,564

3,840

0,724

2012

0,098

4,185

0,023

4,514

4,047

0,467

Dariusz K. Rosati

34

Zmienność kursu PLN/EUR i PLN/USD, 1998-2011

(St.Dev/Mean)

Dariusz K. Rosati

35

19

98

19

99

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

0

0,02

0,04

0,06

0,08

0,1

0,12

0,14

PLN/EUR
PLN/USD