Rehabilitacja
w ortopedii
i
traumatologii

Szymon Marczuk

Złamania

Złamania



Złamanie jest to całkowite przerwanie
ciągłości kości na całej jej szerokości.



pęknięcia



nadłamania.



Wyróżniamy złamania: nasad,
przynasad, trzonów kości, wyrostków,
pod okostnowe (występują u dzieci)
inaczej nazywane złamaniami "zielonej
gałązki"

Rodzaje złamań:



z pociąganiem (awulsyjne),



stawowe i przed stawowe,



z wydłużeniem lub skróceniem.

Złamanie
awulsyjne

Złamanie przez stawowe

Powikłania i zagrożenia

w momencie zadziałania urazu:



uszkodzenie naczyń,



nerwów,



narządów wewnętrznych.



Powikłania wtórne po złamaniach:



Zespół Volkmanna



Zespół Sudecka,



przykurcze,



zrost opóźniony, staw rzekomy, jałowa
martwica, zapalenie kości, zrost w
wadliwym ustawieniu, odleżyny.

Leczenie

OKRES PO USUNIĘCIU UNIERUCHOMIENIA Celem
stosowanych zabiegów jest:



złagodzenie bólu – fizyko, farmakoterapia



przeciwdziałanie przykurczom mięśniowym,
zwiększenie zakresu ruchu -

PIR redresja



poprawa odżywiania i uelastycznienia skóry –
masaż



wzmocnienie siły mięśniowej, zwiększenie masy
mięśniowej – ćwiczenia z oporem

Kiedy zdjąć gips ??



Okres zrostu – polega na powstaniu
nowej tkanki w obrębie złamania, która
łączy odcinki kości. W KKG 3 –6 tyg, w
KKD 6 – 12 tyg.



Okres konsolidacji – pełen zrost kostny,
polega na wymodelowaniu nowej kości (
utworzeniu jamy szpikowej i pojawieniu
się kom. szpikowych ). Dla KKG 6 –12
tyg. Dla KKD 12 – 24 tyg.

Zwichnięcia

Zwichnięcia

uszkodzenie, w którym dochodzi do
chwilowej bądź trwałej utraty kontaktu
powierzchni stawowych, przemieszczenie
kości w torebce stawowej lub całkowite
wyciągnięcie z niej kości.

Zwichnięciu może towarzyszyć
uszkodzenie struktur wewnątrzstawowych
(więzadeł, chrząstki, łąkotek) oraz
naciągnięcie bądź rozerwanie torebki
stawowej. Staw jest niestabilny, a
dodatkowo może dojść do uciskania tętnic
lub nerwów.

zwichnięcia

Skręcenia

Skręcenia



uraz polegający na przekroczeniu
fizjologicznego zakresu ruchu w stawie.

Na skutek skręcenia może dojść do:



uszkodzenia torebki stawowej



Więzadeł



chrząstki stawowej



niekiedy także uszkodzenia fragmentów
kostnych.

W zależności od rodzaju uszkodzenia
aparatu stawowego wyróżnia się
skręcenie:



I° – naciągnięcie torebki i więzadeł;



II° – rozerwanie torebki stawowej;



III° – rozerwanie torebki stawowej i
więzadeł;



IV° – oderwanie więzadeł z fragmentem
kostnym (awulsja).

Dominujące objawy
zwichnięcia to:



ostry ból w okolicy stawu
ograniczający jego
ruchomość;



obrzęk i krwawy wylew
w miejscu uszkodzonych
włókien torebki
stawowej;



wysięk śródstawowy.

Trening stabilizacyjny
trening sensomotoryczny

Uszkodzenie Zaburzenia
Więzadeł stabilizacji biernej

Niestabilność

zab. zab.
Prioprocepcji koordynacji mm-n

Kolejny Niestabilność
Uraz funkcjonalna

Zespół
Sudecka



Pourazowe rozrzedzenie kości,
jest schorzeniem o nieznanej
etiologii i dotyczy najczęściej
kości stopy, stawu skokowego,
okolic nadgarstka i ręki.
Dochodzi do bolesnego
obrzmienia tkanek przy
stawowych co powoduje
znaczne ograniczenie ruchu w
stawie.

Przyczyny



Ostry zapalny zanik kości może pojawić
się po złamaniach kości, urazach
stawów, odmrożeniach, oparzeniach,



a także po uszkodzeniach nerwów, przy
zbyt ściśle założonym opatrunku
unieruchamiającym w wymuszonej lub
niewłaściwej pozycji kończyny.



Przyczyną schorzenia mogą być również
zmiany naczynioruchowe, hormonalne,
mechaniczne.



Objawy chorobowe pojawiają się
najczęściej w okresie 2-4 tyg. po
zadziałaniu czynnika wywołującego. Do
charakterystycznych objawów należą
zmiany w tkankach miękkich w postaci
obrzęku, niebiesko-różowego zabarwienia
skóry, wzrostu miejscowej potliwości i
temperatury, plamistych nieregularnych
odwapnień i zaniku kości oraz ból.



Schorzenie jest najczęściej
rozpoznawane dopiero w późnej fazie,
kiedy doszło już do zaniku kostnego,
stąd leczenie jest znacznie utrudnione,
może doprowadzić nawet do trwałego
upośledzenia funkcji kończyny.

Okres 1



Ostry - od 3 tygodni do 2 miesięcy:



Silne bóle kończyny



Przekrwienie



Obrzęk



Ocieplenie skóry o wyglądzie ciemno
czerwonym



Zaniki mięśniowe i ograniczenia ruchomości



RTG – drobno plamiste odwapnienia nasad i
przynasad – struktura beleczkowata kości
jest zatarta

Okres 2 Dystrofii



od 6 tygodni do 4 miesięcy:



Kurcz naczyń krwionośnych



Cienka i sucha skóra, wilgotna, porost
włosów jest zahamowany



Kruche paznokcie



Zaniki mięśniowe i ograniczenia
ruchomości



RTG - odwapnienie i zatarcie struktury
kostnej

Okres 3 zaniku



od 6 miesięcy do 1 roku:



Bóle przy wykonywaniu ruchów i przy
obciążaniu jej



Skóra ciepła, błyszcząca



Mięśnie nadal ulegają zanikowi



Dochodzi do przykurczy i zesztywnień
stawów z wadliwym ułożeniem



RTG - stwierdza się zanik kości

Staw Barkowy

Dużą głowa
Mała Panewka
Luźna i elastyczna torebka
stawowa
Wiele płaszczyzn ruchu dzięki
stożkowi rotatorów
Szczególna uwaga na kaletkę
podbarkową

Stożek Rotatorów

m. Nadgrzebieniowy

m. Podgrzebieniowy

m. Podłopatkowy

m. Obły mniejszy

Zespół
Bolesnego
Barku

ZBB



Najczęściej zespół m. dwugłowego
ramienia, lub zespół mięśni podbarkowej



Ból



Bolesność palpacyjna



Ograniczenie ruchomości w stawie

Przyczyny



Procesy chorobowe dotyczące stawów
RZS ZZSK



Miejscowe zmiany nasad kości – ch.
Zwyrodnieniowe, uraz, ch.
Nowotworowa



Uszkodzenie struktur przystawowych –
ścięgien, pochewek, kaletek

Inne przyczyny



Uwięzienie nerwu



Zespół bólów korzeniowych



Zawał serca



Guz szczytu płuca z naciekaniem



Zespół żebra szyjnego

Zespół cieśni
podbarkowej

Zespół cieśni stawu
podbarkowego

Stadia



Zapalenie & obrzęk kaletki podbarkowej



Bolesny łuk między 60 - 120° odwiedzenie



Początkowe zmiany zapalne stożka
rotatorów (zapalne)

Uszkodzenie częściowe lub całkowite stożka
rotatorów
= Ograniczenie odwiedzenia w st. barkowym

Wstawić zdjęcie kaletki
podbarkowej

Wstawić zdjęcie stożka
rotatorów

Postępowanie



Okres ostry – unieruchomienie,
farmakoterapia, krioterapia



Okres podostry – ćwiczenia w
odciążeniu, farmakoterapia,



Okres przewlekły - maksymalne
uruchamianie barku ,mobilizacje PIR

Zamrożony Bark



Ograniczenie ruchów w barku po urazie
albo po mikro urazach powodując
przykurcze struktur tworzących bark



Niedowład połowiczy



Zapalenie stożka rotatorów



Nowotwory



Uszkodzenie pierścienia rotatorów

Choroba
zwyrodnienio
wa stawów



Najczęstszą patologią u każdego po
65r.ż.



Skojarzenie postępującego niszczenia
chrząstki stawowej oraz wtórnych zmian
o nasadach kostnych, które prowadzą do
zniekształceń stawów



Upośledzenie czynności ruchu



bólu

Osteoartresis

zm. Zwyrodnieniowe



Może wtórnie towarzyszyć procesom
zapalnym



i kolejnym zwyrodnieniom - kolejne
zapalenia



Długo bez objawów ponieważ chrząstka
nie jest unerwiona i nie boli

Objawy



Zwężenie szczeliny stawu



Sklerotyzacja warstw podchrzęstnych



Osteofity – przerost tkanki chrzęstnej i
jej kostnienie głównie na obrzeżach
stawu



Pojawiają się torbiele zapalne



Zmiany zaawansowane – zmiany w
nasadach kostnych

Zmiany zwyrodnieniowe w
Trzonach kręgów i krążka



Sklerotyzacja płytek granicznych



Osteofity na przednich, bocznych,
tylnych krawędziach trzonów



Ucisk na korzenie



Zwężenie przestrzeni miedzykręgowej

Osteofity

Zmiany zwyrodnieniowe w
dłoniach



Dotyczy głównie kobiet



Uwarunkowania genetyczne



Głównie w stawach między
-paliczkowych bliższych i dalszych



Charakterystyczne Guzki Heberdena i
Boucharda – tkanka kostna i chrzęstna
zmieniona zapalnie

Zmiany zwyrodnieniowe w
kolanach



75% u kobiet między 40 – 60 r.ż.



Do tego uszkodzenie łąkotek, tzw.
Szczeliny stawu

Przyczyny



Urazy



Nieprawidłowe ustawienie kończyny



Zmiany zapalne, krwawienie śruódstawowe



Wiek,



Otyłość



Wzrost



Aktywność fizyczna



Obciążenia zawodowe – dźwiganie, stanie

Objawy



Tarcie podczas ruchu



Ograniczenie ruchomości



Ból – podczas obciążenia w postaciach
zaawansowanych podczas spoczynku i
w nocy



Wysięk, obrzęki



Wadliwe ustawienia – koślawe, szpotawe

Zmiany
zwyrodnieniowe
w stawach
biodrowych

Zmiany zwyrodnieniowe



80% wtórne po dysplazji, chorobach
pertesa, młodzieńczym zapaleniu gł.
Kości udowej, urazach, zapaleniach



W stawie o nieprawidłowej budowie
następuje nierównomierne napięcie
mięśni a co za tym idzie kolejne
uszkodzenia chrząstki stawowej



Bardzo powolny przebieg

Ból - lokalizacja



Okolica pachwiny i pośladka



Przemieszczający się na udo do kolana



Czasem Tylko KOLANO Boli !!!!!



Stopniowo narasta w miarę degeneracji
chrząstki



Początkowo tylko przy obciążeniu,
potem w spoczynku na końcu w nocy

Ograniczenia ruchowe



Rotacja wewnętrzna



/przeprost/ wyprost



Odwiedzenie



Zginanie

Przykurcz zgięciowo/przywiedzeniowy z
rot. wewnętrzną

• Funkcjonalne skrócenie kończyny

• Funkcjonalne skrócenie kończyny

• Kompensacyjne zgięcie w st.

Kolanowym & Skokowym

• Kompensacyjne zgięcie w st.

Kolanowym & Skokowym

• Wtórne zmiany zwyrodnieniowe w

kolanie i koślawość s. skokowych -

ból

• Wtórne zmiany zwyrodnieniowe w

kolanie i koślawość s. skokowych -

ból

• Wtórne skrzywienie kręgosłupa.

• Wtórne skrzywienie kręgosłupa.

Leczenie



Odciążenie stawu



zmniejszenie nadmiernej masy ciała



Odpoczynek w pozycji leżącej



Zmiany w pracy, częstsze przerwy,
zmniejszenie obciążeń np. długiego
stania , zaop. Ortopedyczne – kole, laska
wózek. We właściwym czasie
zapobiegnie przeciążeniom



Ograniczenie dźwigania i noszeni
ciężkich rzeczy.

farmakoterapia



Leczenie p/zapalne



Leczenie p/bólowe

Fizykoterapia



Działanie p/zapalne



Działanie p/ bólowe



Obniżenie napięcia mm przed kinezą

Kinezyterapia



Wzmacnianie mięśni pośladkowych i
odwodzicieli stawu biodrowego



Rozciąganie przykurczonych mm
zginaczy, przywiedzeniowych i rotatorów



W systemie bloczkowo ciężarkowym –
UGUL na rowerze, w wodzie, czynne
wolne w leżeniu na materacu

Zapobieganie przykurczom



Zalecenie spania na brzuchu



Profilaktyka:



Czynności na siedząco

Zespoły
bólowe C

Zmiany zwyrodnieniowe C



Przyczynami są zmiany degeneracyjne
krążka mm kręgowego polegające na
jego:



Odwodnieniu



I kolejnych wtórnych zmian



Może dojść nawet do wypuklenia –
przepukliny krążka między kręgowego a
nawet wypadnięci jądra miażdżystego do
przestrzeni kanału kręgowego

Pytanie –co daje dolegliwości



Czy dyskopatia daje ucisk na korzeń
nerwu



Czy inne struktury około stawowe dają
dolegliwości



A może jest to sam korzeń np. – zrost
około korzeniowy

Leczenie



Procedury zmniejszające napięcie
mięśniowe



Odbarczenie korzeni lub stawów



p/bólowo



Odtworzenie krzywizn kręgosłupa



Odtworzenie gorsetu mięśniowego

Dolegliwości
L-S

Lędźwiowa przepuklina jądra
miażdżystego



Uszkodzenie krążka miedzykręgowego
jest najczęstszą przyczyną dolegliwości
L – rwa kulszowa



Uwypuklenie krążka powoduje ucisk na
korzeń i dolegliwości bólowe

Objawy kluczowe



Ból promieniujący wzdłuż kończyny
pośladek/ tył uda/ p.udzia/ stopa



Zaburzenia postawy, spłycenie lordozy L



Skrzywienie funkcjonale kręgosłupa



Ograniczenie ruchomości



Asymetria napięcia mm



Objawy rozciągowe



Osłabienie siły mm, zaburzenia czucia zab.
zwieraczy,

Postępowanie



Unieruchomienie i odciążenie 3-5 dni



Twardy materac



Farmakologicznie i fizykalnie

p/bólowo i p/zapalnie



Wyciąg w lędźwiowy



Odbarczenie korzenia



Wzmocnienie gorsetu mm

Łokieć
golfisty i
tenisisty



Charakter przeciążeniowo zapalny



Leczenie:



Zaniechanie przeciążeń



Ew. unieruchomienie – okres ostry



p/zapalnie, p/bólowo



Uzyskanie pełnego zakresu ruchomości

PIR

diagnostyka

Strukturalne

zmiany

Rozciągnięcie

mięśnia na max

Nie wchodząc w

bolesny zakres

ruchu

hipertroficzny

Rozciągnięcie do

pierwszego

napięcia

Rozciągnięcie

Zapięcie

mięśnia 20%

siły

3-10s

wdech

Wydech

rozluźnienie

napięcia

3 X

Napięcie Antagonisty

1

X

PRZEZ 3-10 SEKUND

Punkty maksymalne



Punktem maksymalnym określamy
miejsce o szczególnej wrażliwości na
ból.



Punkty te mogą znajdować się we
wszystkich tkankach zarówno w skórze,
jak i



tkance mięśniowej, łącznej czy okostnej



http://youtu.be/AV8vWHZibvE



http://kine.pl/kinezyterapia/zlamania_od
_madzi.htm



http://youtu.be/d1N1KzcnnF0