METODA

GLENNA

DOMANA

Teoretyczne podstawy metody Glenna Domana

Fizykoterapeuta Glenn Doman opracował strategie
mające usprawnić dzieci głównie z porażeniem
mózgowym, a także stymulować w najbardziej
optymalny sposób wrodzony potencjał i możliwości
mózgu każdego małego dziecka dla rozwijania jego
inteligencji. Opublikował wiele opracowań w których
zawsze podkreśla fakt, że: Każde dziecko w momencie
urodzenia ma większą inteligencję potencjalną niż
inteligencja, której używał Leonardo da Vinci. Doman
jest zwolennikiem „domowej nauki czytania” i traktuje
ją jako element zabawy. Twierdzi, że naukę czytania
można rozpocząć już wkrótce po urodzeniu dziecka.
Członkowie rodziny uczą je czytać zgodnie z jego
rozwojem i możliwościami. Przyspieszenia tempa lub
spowolnienie zależy od samopoczucia dziecka i jego
chęci do zabawy.

W swojej metodzie wykorzystuje wiedzę z zakresu
neuropsychicznych możliwości małych dzieci oraz
łatwość

przyswajania

przez

nie

w

najwcześniejszym

okresie

życia

informacji

całościowej. Uważa, że istnieje ścisły związek
między procesem kształtowania się pojęć a
techniką czytania, stąd sugeruje wprowadzenie
stymulacji wielozmysłowej, która może się
przyczynić pełniejszego rozwoju dziecka. Wesoła
zabawa w czytanie umożliwia nabycie tej
umiejętności oraz rozwija kompetencje językowe.
Małe dzieci uczą się czytać słowa, zdania i dłuższe
teksty w taki sam sposób, w jaki uczą się
rozumieć mówione słowa, zdania i wypowiedzi.
„Zabawa w czytanie” to wykorzystanie globalnej
nauki czytania odpowiednio dobranych wyrazów z
zachowaniem pewnych zasad ich prezentacji w
ściśle określony przez autora sposób. Wczesne jej
rozpoczęcie pozostawia dziecku więcej czasu na
doskonalenie techniki czytania.

Założenia metody

Specyfika nauki czytania w metodzie Domana oparta jest na
bardzo doskonałym scenariuszu pracy z dzieckiem, którego
ściśle przestrzeganie pozwala na osiąganie najlepszych
rezultatów. Zapamiętanie zapisu graficznego wyrazów nie
sprawia dzieciom większej trudności, jeżeli rozumieją sens
przeczytanego słowa. Kartoniki wykorzystywane podczas
„zabawy w czytanie” muszą być przygotowane wcześniej.
Zawsze są one koloru białego o wymiarach 10x60 cm.
Określona jest też wysokość liter zapisanych na tych
kartkach i wynosi 8 cm. Muszą być one w kolorze
czerwonym najlepiej zapisane grubym mazakiem. Kształt
powinien przypominać czcionkę drukarską. Z czasem litery
czerwone są zamieniane na czarne oraz zmniejsza się ich
rozmiar. Autor metody zaleca najpierw krótkie „zabawy w
czytanie”, które wraz z wiekiem można wydłużyć. Nie
powinno się jednak stwarzać wrażenia monotonni. Liczba
jednorazowej prezentacji nie może przekroczyć dwudziestu
powtórzeń. W ciągu dnia sesje mogą zostać wplecione w
różne zabawy, które utrwalają poznane przez dziecko słowa.

Podstawy dobrego uczenia

1. Zacznij w możliwie najmłodszym wieku.
2. Bądź zawsze radosna.
3. Szanuj swoje dziecko.
4. Ucz tylko wtedy, gdy ty i twoje dziecko
jesteście szczęśliwi.
5. Skończ zanim twoje dziecko chce skończyć.
6. Pokazuj materiały szybko.
7. Często wprowadzaj nowe materiały.
8. Wykonuj program systematycznie.
9. Przygotowuj materiały starannie i z
wyprzedzeniem.
10.Pamiętaj o Niezawodnej Zasadzie..
Program trzeba wykonywać systematycznie.

Prostota materiału przeznaczonego do
zabawy

z

dzieckiem

umożliwia

korzystanie z niego niezależnie od
miejsca i czasu, ale pomoce należy
wcześniej

przygotować.

Wielkość

białych kartoników (10cmx60cm) oraz
wysokość napisanych liter danego
słowa (8cm) jest określona ze względu
na możliwości percepcyjne dziecka
poniżej 5. Roku życia. Nauka czytania w
„zabawie w czytanie” to kolejno po
sobie następujące etapy, które są
niezależne od wieku dziecka.

G. Doman wyróżnia pięć etapów:

•Etap pierwszy – pojedyncze słowa,

•Etap drugi – wyrażenia dwuwyrazowe,

•Etap trzeci – wprowadzenie pierwszych zdań,

•Etap czwarty – rozbuduje się wcześniej
wykorzystane zdania,

•Etap piąty – samodzielne czytanie przez dzieci
książek.

Program dla niemowlęcia, nazywany przez autora
etapem zerowym, zawiera wskazówki dotyczące
stymulacji wzrokowej dziecka. Autor koncepcji
„zabawy w czytanie” uważa, że naukę alfabetu
można rozpocząć, gdy dziecko umie już dobrze
czytać, dekodując całe wyrazy i zdania. Dopiero
wtedy

zrozumie

konieczność

istnienia

pojedynczych liter, z których się składa alfabet.

Etap I – pojedyncze

słowa

Rozpoczyna się on od wprowadzenia 15 słów(tzw.
bitów informacji) z najbliższego otoczenia. Kiedy
dziecko nauczy się tych wyrazów, będzie gotowe
do rozszerzenia słownictwa i dalszej nauki.
Pierwsze słowa powinny być znane i przyjemne
dla małego ucznia np. imiona rodzeństwa,
rodziców czy też przedmioty z najbliższego
otoczenia dziecka. Muszą być to rzeczowniki, np.
rzeczy dziecka: „auto”, „kocyk”, „skarpetki”,
„buty”, sprzęty: „fotel”, „krzesło”, „stół”, „łóżko”,
„okno”, „lampa”; zwierzęta: „koń”, „słoń”, „pies”,
„kot”, „osa” itd.

Gdy

dziecko

pozna

około

pięćdziesięciu

rzeczowników, wprowadzamy czasowniki, np.
„pije”, „siedzi”, „skacze”, „je”, „stoi” itd. Na
samym końcu wprowadzamy przymiotniki, np.
„ładny”, „dobry”, „miły”, „cichy” itd. Prezentacja
jednego wyrazu połączona musi być z głośnym
odczytaniem i trwa 1 sekundę – wprowadza się po
5 wyrazów. Należy je powtarzać 3 razy w ciągu
dnia. W drugim dniu powtarzamy początkowo sesję
3 razy i dodajemy zestaw następnych pięciu słów,
które pokazujemy również 3 razy dziennie.
Trzeciego dnia dodajemy zestaw następnych pięciu
słów. Teraz uczymy dzieci trzech zestawów słów po
pięć wyrazów w każdym zestawie, pokazywanych 3
razy dziennie. Pierwsze 3 zestawy dziecko ogląda
przez tydzień. Po pięciu dniach zaczynamy
wymieniać jedno stare słowo z każdego zestawu na
nowe i dołączamy dwa nowe zestawy.

Etap II – wyrażenia

dwuwyrazowe

Łączymy w pary słowa, które dziecko już
poznało po kilku dniach pokazów np. „mama
lubi”, „tata jedzie”, „ciocia pracuje” itd., czyli
rzeczownik plus czasownik. Następnie uczymy
czytać przymiotniki razem z rzeczownikami np.:
„pomarańczowy sok”, „niebieski worek”, „ładny
kotek”, „dobra mama”, „miła ciocia”. Na tym
etapie czytania potrzebujemy dodatkowych
przymiotników. Najlepiej ich użyć w parach
przeciwieństw, np.: duże – małe, ładne –
brzydkie, ciemny – jasny. Wielkość kartonów
oraz kolor i wielkość liter zostaje bez zmian.
Wykonanie kart trzeba podzielić na dwa zestawy
po pięć wyrażeń w każdym. Po pięciu dniach
wycofujemy po jednym wyrażeniu z każdego
zestawu i dodajemy nowe.

Etap III – Proste zdania

Stopniowo zmniejszamy druk z 8 do
5cm.

Dalej,

jak

w

poprzednim

etapie,

stosujemy

kombinacje

słów,

które

dziecko już pozostało z użyciem nowego
wyrazu „jest” np.: „Mama jest dobra”,
„Piesek jest mały”, „Ciocia jest miła”,
„Babcia jest zajęta”. Można wykorzystać
zestaw pięciu zdań. Powinna ona
zawierać pięć zdań z ilustracjami do
każdego z nich. Wymiary książeczki to
20x45

cm.

Zdania

zapisujemy

czerwonymi literami o wysokości 5 cm.
Zapisana

strona

powinna

być

poprzedzana

ciekawą

ilustracją.

Książeczka ze zdaniami powinna mieć
najpierw 10 stron czytanych od 2 do 3
razy dziennie.

Etap IV – rozbudowanie zdania

Na tym etapie:

• wprowadzamy przyimki: „w”, „na”,
„do”, „za”, „pod” itd.

• stopniowo też zmieszamy wysokość
litery do 3,5 cm.

• zwiększamy ilość wyrazów

• zmieniamy kolor druku z czerwonego
na czarny.

Etap V – książeczki

Książeczka może być kupiona lub wykonana
przez matkę. Wykonana domowym sposobem
powinna mieć wymiary 20x45 cm. Najlepiej,
gdy jest to książeczka o samym dziecku. Na
każdej stronie znajduje się jedno zdanie,
dobrze jest ilustrować je zdjęciem lub
obrazkiem. Książeczkę czytamy od 2 do 3
razy dziennie przez kilka dni. Możemy
dodawać kolejne strony z ilustrowanymi
zdaniami. Tempo procesu nauczania powinno
być wyznaczone przez „szczęśliwe łaknienie
dziecka”.

Wybór książki jest bardzo ważny;
powinna spełniać następujące warunki:
1.

Powinna

mieć

słownictwo

od

pięćdziesięciu
do stu słów.
2. Powinna zawierać nie więcej niż jedno
zdanie
na jednej stronie
3. Litery nie powinny być mniejsze niż 2
cm,
4. Tekst powinien poprzedzać ilustracje i
znajdować
się na oddzielnej stronie.
Niestety,

obecnie

tylko

nieliczne

sprzedawane książki spełniają wszystkie
te wymagania.

Bibliografia

• Doman G., Doman J., Jak nauczyć małe
dziecko czytać, Excalibur, Bydgoszcz
1992.
• Korus B., „Zabawa w czytanie” – metoda
Glenna Domana. Informacje dla rodziców.,
Nauczanie początkowe – 2012/2013, nr 4,
s. 35-39.

Dziękuję

za uwagę!