Prawne regulacje w

pielęgniarstwie

Prawo wykonywania zawodu to

dokument państwowy upoważniający do

wykonywania zawodu na terenie

naszego kraju. Zgodnie z ustawa z dnia

5 lipca 1996r. o zawodach pielęgniarki i

położnej (tekst jedn. Dz. U. z 2001r. Nr

57, poz. 602 z późn, zm.; dalej w skrócie

u.z.p.p.) [u.z.p.p. ustawa z dnia 5 lipca

1996r. o zawodach pielęgniarki i

położnej] zawód pielęgniarki lub

położnej może wykonywać osoba

posiadająca prawo wykonywania

zawodu.

Prawo to musi być stwierdzone przez

właściwą okręgową izbę pielęgniarek i

położnych. Warunki uzyskania prawa

wykonywania zawodu oraz warunki

wygaśnięcia tych praw przewidują przepisy

ww. ustawy. Często zdarza się, że po krótszej

lub dłuższej przerwie w wykonywaniu

zawodu, np. po urlopie wychowawczym,

pielęgniarka decyduje się na powrót do

zawodu. Co w takim wypadku dzieje się z jej

prawem wykonywania zawodu? Czy po

przerwie w zatrudnieniu traci ona prawo

wykonywania zawodu, a jeśli tak, to jakie są

warunki ponownego uzyskania tego prawa?

Warunki uzyskania prawa wykonywania

zawodu.

zgodnie z przepisami prawo wykonywania

zawodu pielęgniarki uzyskuje osoba, która:

-posiada obywatelstwo polskie

-posiada dyplom ukończenia polskiej szkoły

pielęgniarskiej bądź uzyskany w innym

państwie dyplom uznany w RP za

równorzędny, zgodnie z odrębnymi

przepisami

-odbyła wymagany staż podyplomowy

-posiada pełną zdolność do czynności

prawnych

-posiada stan zdrowia pozwalający na

wykonywanie zawodu

Ograniczone prawo wykonywania zawodu

Ograniczone prawo wykonywania zawodu pielęgniarki

wydawane jest w celu odbycia stażu podyplomowego

absolwentkom pomaturalnych szkół kształcących w

zawodzie pielęgniarki. Osoby posiadające

ograniczone prawo wykonywania zawodu pielęgniarki

mogą udzielać świadczeń zdrowotnych wyłącznie w

zakładach opieki zdrowotnej, które są ich jednostkami

stażowymi. Takie prawo może uzyskać osoba, która:

-zamierza wykonywać zawód pielęgniarki

na obszarze RP

-posiada obywatelstwo polskie

-posiada dyplom ukończenia polskiej

szkoły pielęgniarskiej bądź uzyskany w

innym państwie dyplom uznany w RP za

równorzędny, zgodnie z odrębnymi

przepisami

-posiada pełną zdolność do czynności

prawnych

-posiada stan zdrowia pozwalający na

wykonywanie zawodu

Wygaśnięcie prawa wykonywania zawodu lub

ograniczonego prawa wykonywania zawodu

W pewnych przypadkach przewidzianych przez

prawo, przyznane pielęgniarce prawo wykonywania

zawodu polega na wygaśnięciu. Skutkiem

wygaśnięcia prawa wykonywania zawodu albo

ograniczonego prawa wykonywania zawodu jest

utrata uprawnień zawodowych oraz wykreślenie z

rejestru właściwej okręgowej izby pielęgniarek i

położnych, której członkiem była pielęgniarka.

Prawo wykonywania zawodu lub ograniczone

prawo wykonywania zawodu pielęgniarki i

położnej wygasa w przypadku:

-utraty obywatelstwa polskiego

-utraty prawa stałego pobytu

-utraty pełnej zdolności do czynności

prawnych

-upływu czasu, na jaki zostało przyznane

PRAWO WYKONYWANIA ZAWODU PO

PRZERWIE DŁUŻSZEJ NIŻ 5 LAT

Zgodnie z art. 15, pielęgniarka, która nie

wykonywała zawodu dłużej niż 5 lat od

ukończenia stażu podyplomowego lub miała

dłuższa niż 5 lat przerwę w wykonywaniu

zawodu, musi przejść przeszkolenie. Program

i sposób przeszkolenia określa okręgowa izba

pielęgniarek i położnych. Szkolenie odbywa

się w placówce ochrony zdrowia wyznaczonej

przez izbę, trwa trzy miesiące i jest odpłatne.

Szkolenie jest zaliczone na podstawie

pozytywnych ocen, wystawianych przez

opiekunów poszczególnych oddziałów

wchodzących w program szkolenia i

wpisanych do karty zaliczeń praktycznych,

oraz na podstawie egzaminu ustnego

złożonego przed komisją egzaminacyjna. W

przypadku uzyskania oceny niedodostatecznej

z danego oddziału konieczne jest powtórzenie

na tym samym oddziale lub na oddziale o tym

samym profilu i innej jednostce.

Dopuszcza się dwukrotne powtórzenie

egzaminu w terminie do 2 miesięcy od

zakończenia szkolenia. Zaświadczenie

zostaje wystawione na podstawie uchwały

wpisanej i wpisane do rejestru wydanych

zaświadczeni o szkoleniu w związku z

przerwa wykonywania zawodu dłuższą niż 5

lat.

Pielęgniarka zapewniając choremu opiekę,

realizuje określone przez siebie działania

wynikające z aktualnej sytuacji zdrowotnej

chorego oraz działania zleconego przez

lekarza. W opiece nad chorym pielęgniarka

ma obowiązek przestrzegania norm etycznych

określonych w Kodeksie Etyki Zawodowej

Pielęgniarki i Położnej oraz Praw pacjenta.

Realizując opiekę nad chorym, pielęgniarka

jest zobowiązana do:

-zapewnienia opieki o możliwie najwyższym

poziomie

-ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pacjenta

-informowania pacjenta o zakresie

realizowanej opieki

-uzyskania świadomej i nieprzymuszonej

zgody chorego na wykonywania czynności

-włączanie chorego w proces pielęgnowania

-zapewnienie choremu intymności,

poszanowania wolości i godności osobistej

-zachowanie tajemnicy zawodowej

-informowanie chorego o jego prawach

METODOLOGIA OPRACOWANIA PROCEDUR

PIELEGNIARSKICH

*Analiza klasyfikacji procedur pielęgniarskich na

podstawie piśmiennictwa wykazała duże zróżnicowanie

w ich opracowaniu. Wynika to z zakresu kompetencji

zawodowych pielęgniarki , z rozważań organizacyjnych w

zakresie zapewniania opieki pielęgniarskiej, z różnic

kulturowych, społecznych i finansowych w

poszczególnych krajach. Ze względu na to w polskim

piśmiennictwie nie ma dotąd opracowanych klasyfikacji

procedur pielęgniarskich, w tym wydaniu przyjęto

uproszczoną metodologie i klasyfikacje, aby ułatwić ich

wdrożenie do praktyki zawodowej. W opracowaniu

przyjęto, że procedura jest opisem czynności wykonanej

w ramach świadczonej opieki ,natomiast standard

określa poziom świadczonej opieki.

Osiągniecie ustalonego

poziomu opieki jest

możliwe w odniesieniu

do trzech kryteriów:

-struktury

-procesu

-wyniku.

Każda procedura powinna być:

-unormowana sprawdzonymi i akceptowanymi

zasadami postępowania pielęgniarskiego

dostosowanymi do społecznych oczekiwań

-zdefiniowana o aktualna wiedze medyczna i

pielęgniarska

-opisana w logicznej kolejności wykonywania

czynności

-zróżnicowana pod względem stopnia

złożoności

-poddania praktycznej weryfikacji

-aktualizowana w czasie ustalonym przez

zespół nadzorujący jakość opieki

Takie rozumienie i

podejście do procedur

postępowania

pielęgniarskiego leżało u

podstaw prac zespołu.

KODEKS ETYKI POLSKIEJ PIELEGNIARKI I POŁOŻNEJ

Przyrzeczenie pielęgniarek i położnych:

Przyjmuję z głębokim szacunkiem nadany mi tytuł pielęgniarki i

uroczyście przyrzekam:

- służyć życiu i zdrowiu ludzkiemu

-według najlepszej mej wiedzy przeciwdziałać cierpieniu,

zapobiegać chorobom , współuczestniczyć w procesie leczenia

-nieść pomoc podopiecznym , bez różnic takich jak :rasa,

religia ,narodowość ,poglądy polityczne, stany majątkowe i inne,

mające na celu wyłączne ich dobro

-okazywać należyty im szacunek, nie nadużywać ich zaufania

oraz przestrzegać tajemnicy zawodowej

-strzec godności zawodu pielęgniarki i niczym go

nie splamić a do koleżanek i kolegów odnosi się z

należną im życzliwością , nie podważać ich

zaufania, postępować bezstronnie i mieć na

względzie dobro powierzonych im chorych

-śledzić nowe zdobycze medycyny i

pielęgniarstwa ,podnosić systematycznie swoja

wiedze, w celu wykorzystania jej dla dobra zawodu

-w ciągu całego życia najrzetelniej wypełniać

wszystkie obowiązki wynikające z pracy w tym

zawodzie

USTAWA

z dnia 15 lipca 2011 r.

o zawodach pielęgniarki i położnej

Rozdział 1
Przepisy ogólne

Art. 1. 1. Ustawa określa zasady:
1) wykonywania zawodów pielęgniarki i położnej;
2) uzyskiwania prawa wykonywania zawodów pielęgniarki i położnej;
3) kształcenia zawodowego pielęgniarki i położnej;
4) kształcenia podyplomowego pielęgniarki i położnej.

Art. 2. Zawody pielęgniarki i położnej są samodzielnymi
zawodami medycznymi.

Rozdział 2
Zasady wykonywania zawodów

Art. 4. 1. Wykonywanie zawodu pielęgniarki polega
na udzielaniu świadczeń zdrowotnych, w szczególności na:
1) rozpoznawaniu warunków i potrzeb zdrowotnych pacjenta;

2) rozpoznawaniu problemów pielęgnacyjnych pacjenta;

3) planowaniu i sprawowaniu opieki pielęgnacyjnej nad pacjentem;

4) samodzielnym udzielaniu w określonym zakresie świadczeń

zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych
oraz medycznych czynności ratunkowych;

5) realizacji zleceń lekarskich w procesie diagnostyki, leczenia i

rehabilitacji;

6) orzekaniu o rodzaju i zakresie świadczeń opiekuńczo-pielęgnacyjnych;

7) edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia.

Art. 7. Zawód pielęgniarki i położnej może wykonywać
osoba posiadająca prawo wykonywania zawodu stwierdzone albo
przyznane przez właściwą okręgową radę pielęgniarek i położnych oraz
osoba, o której mowa w art. 24 i art. 25.

Art. 10. 1. Pielęgniarki i położne mają prawo używania
uroczystego stroju zawodowego. Uroczysty strój zawodowy pielęgniarki
i położnej podlega ochronie prawnej.
2. Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych określi, w drodze uchwały,
wzór uroczystego stroju zawodowego pielęgniarki i położnej oraz zasady
jego używania,
mając na uwadze tradycję i historyczne uwarunkowania obu zawodów.

Art. 11. 1. Pielęgniarka i położna wykonują zawód
z należytą starannością, zgodnie z zasadami etyki zawodowej,
poszanowaniem praw pacjenta, dbałością o jego bezpieczeństwo,
wykorzystując wskazania aktualnej wiedzy medycznej.

Art. 13. Pielęgniarka i położna mają prawo wglądu
do dokumentacji medycznej pacjenta oraz do uzyskania od lekarza pełnej
informacji o stanie zdrowia pacjenta, rozpoznaniu, proponowanych
metodach diagnostycznych,
leczniczych, rehabilitacyjnych, zapobiegawczych i dających się
przewidzieć następstwach podejmowanych działań, w zakresie
niezbędnym do udzielanych przez siebie świadczeń zdrowotnych.

Art. 14. 1. Pielęgniarka i położna mają prawo do
uzyskania pełnej informacji o celowości, planowanym przebiegu i
dających się przewidzieć skutkach eksperymentu medycznego, w którym
mają uczestniczyć.

Art. 17. 1. Pielęgniarka i położna są obowiązane do
zachowania w tajemnicy informacji związanych z pacjentem, uzyskanych
w związku z wykonywaniem zawodu.

Art. 19. 1. Pielęgniarka i położna mogą wykonywać
zawód:
1) w ramach umowy o pracę;
2) w ramach stosunku służbowego;
3) na podstawie umowy cywilnoprawnej;
4) w ramach wolontariatu;
5) w ramach praktyk zawodowych wymienionych
w art. 5 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności
leczniczej.
Art. 20. Pielęgniarka lub położna wykonująca indywidualną
praktykę lub indywidualną specjalistyczną praktykę może zatrudniać
osoby niebędące pielęgniarkami lub położnymi do wykonywania
czynności pomocniczych (współpracy).
Art. 21. Jeżeli pielęgniarka lub położna zamierza
wykonywać indywidualną praktykę, indywidualną specjalistyczną
praktykę lub grupową praktykę, na obszarze innej okręgowej izby
pielęgniarek i położnych
niż tej, której jest dotychczas członkiem, jest obowiązana dokonać
wyboru, o którym mowa w art. 5 ust. 4 ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o
samorządzie pielęgniarek i położnych.

Rozdział 3
Prawo wykonywania zawodu
Art. 28. Prawo wykonywania zawodu pielęgniarki
przysługuje osobie:
1) posiadającej świadectwo lub dyplom ukończenia
polskiej szkoły pielęgniarskiej bądź uzyskane w innym
państwie niż państwo członkowskie Unii Europejskiej
świadectwo lub dyplom, pod warunkiem
że dyplom lub świadectwo zostały uznane
w Rzeczypospolitej Polskiej za równorzędne ze
świadectwem ukończenia szkoły pielęgniarskiej
lub dyplomem, zgodnie z odrębnymi przepisami,
oraz że spełniają minimalne wymogi kształcenia
określone w przepisach prawa Unii Europejskiej;
2) posiadającej pełną zdolność do czynności prawnych;
3) której stan zdrowia pozwala na wykonywanie
zawodu pielęgniarki;
4) która wykazuje nienaganną postawę etyczną.

OGOLNIE SA JESZCZE:

Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej

 

-w sprawie szczegółowych zasad i trybu orzekania o

niezdolności do wykonywania zawodu pielęgniarki

oraz szczegółowych zasad i trybu postępowania w
sprawach zawieszania praw wykonywania zawodu

albo ograniczenia wykonywania określonych czynności

zawodowych

 

-w sprawie zakresu i rodzaju świadczeń

zapobiegawczych, diagnostycznych ,leczniczych i

rehabilitacyjnych , wykonywanych przez pielęgniarkę

samodzielnie, bez zalecenia lekarskiego

ROPZOCZADZENIE MINISTRA ZDROWIA I

OPIEKI SPOŁECZNEJ

- w prawie postępowania w przedmiocie

odpowiedzialności zawodowej pielęgniarek

- w sprawie trybu postępowania dotyczącego

stwierdzania prawa wykonywania zawodu

pielęgniarki oraz sposobu prowadzenia

rejestru pielęgniarek

UASTAWA z 27 czerwca 1997r. o służbie

medycyny pracy

KOMISJA STANDARDÓW I KWALIFIKACJI

ZADOWODOWYCH PIELEGNIARKI

została powołana uchwałą nr 35 Naczelnej rady

Pielęgniarek i Położnych z dnia 9 kwietnia 1992r.

Do zadań komisji zgodnie z załącznikiem do ustawy z

22 września 1992r należy:

1.opracowanie projektów standardów zawodowych i
standardów kwalifikacyjnych zawodowych pielęgniarek,
obowiązujących na poszczególnych stanowiskach pracy

2.zorganizowanie i nadzorowanie konsultacji
środowiskowej na temat ww. projektów.

3.ustalanie ostatecznej wersji projektów w pkt.1 celem
zatwierdzenia ich przez Ministerstwo Zdrowia i Opieki
Społecznej

4.Przygotowanie ww. materiałów do publikacji

i czuwanie nad należytym zapoznawaniem

ich treścią wszystkich członków samorządu

5. bieżące ustalenia standardów zawodowych

i standardów kwalifikacyjnych zawodowych

pielęgniarek obowiązujących na

poszczególnych stanowiskach pracy

6. współpraca z innymi samorządami

medycznymi w zakresie ustaleń ww.

standardów

OGOLNE STANDARDY PIELEGNIARSTWA:

1.standardy ogólne

2.standardy rozwoju zawodowego

3.standary organizacji opieki pielęgniarskiej

 

Standardy profesjonalnej praktyki pielęgniarskiej

1.standary pielęgniarskiej praktyki środowiskowej

2.standardy pielęgniarskiej praktyki klinicznej

3. standardy w pielęgniarstwie chirurgicznym

4.ginekologiczno-połozniczym

5.pediatrycznego

6.psychiatrycznego

7.rehabilitacyjnego i opieki uzdrowiskowej

8.onkologicznego

9.opieki hospicyjnej

LITERATURA:



1.Stychlerz A. „Uregulowania prawne dotyczące
wykonywania zawodu pielęgniarki”, wyd. PZWL,
Warszawa 2009 (s. 14-17)



2.Płaszewska-Żywko L, Kózka M. (red) „ Procedury
pielęgniarskie”, wyd. PZWL, Warszawa 2009 (s. 17-33)



3.Dobranowski R., Kaczmarczyk R. „Prawo dla
pielęgniarek i położnych” ,wyd. LEGE ARTIST Dom
wydawniczy, Kraków 1997



4.Piątek A. (red) „Standardy, praktyki w zawodzie
pielęgniarki i położnej „ , Biuletyn komunikacji
,standardów i kwalifikacji zawodowych naczelnej rady
pielęgniarek i położnych, warszawa 1995

DZIĘKUJEMY