POJĘCIE AKTYWÓW PIENIĘŻNYCH
Zgodnie z ustawą o rachunkowości
aktywa pieniężne określane są jako
aktywa w formie krajowych
Na aktywa pieniężne składają się:
środki pieniężne w kasie i na
rachunkach bankowych;
inne środki pieniężne;
inne aktywa pieniężne.
Środki pieniężne obejmujące krajowe i
zagraniczne środki płatnicze mogą być
przechowywane w kasie lub na
rachunkach bankowych. Za ich pomocą
regulowane są różnego rodzaju
należności i zobowiązania między
kontrahentami.
ŚRODKI PIENIĘŻNE KRAJOWE I
ZAGRANICZNE OBEJMUJĄ:
środki płatnicze przechowywane w kasach
jednostki (banknoty i monety) oraz bony
skarbowe;
pieniądze zgromadzone na rachunkach
bankowych lub w formie lokat
pieniężnych;
czeki i weksle obce, płatne w okresie nie
dłuższym niż 3 miesiące od daty ich
wystawienia;
metale szlachetne, jeśli nie są zaliczane do
rzeczowych składników majątku
obrotowego.
ROZLICZENIA ŚRODKÓW
PIENIĘŻNYCH
mogą być dokonywane w formie gotówkowej
lub bezgotówkowej i dotyczyć transakcji
wyrażonych w walucie polskiej i obcej.
Obrót gotówkowy realizowany jest w każdej
jednostce gospodarczej za pośrednictwem
kasy. Obrót bezgotówkowy realizuje się za
pośrednictwem banków, w których jednostka
gospodarcza posiada otwarte rachunki.
Forma rozliczeń zależy od zawartych umów
z innymi podmiotami, a także od ograniczeń
wynikających z obowiązkowych regulacji
prawnych.
FORMY PŁATNOŚCI ZA TRANSAKCJE
gotówkowe
bezgotówkowe
gdy:
stroną transakcji, z której
wynika płatność jest inny
przedsiębiorca
jednorazowa wartość
transakcji, bez względu na
liczbę wynikających z niej
płatności, przekracza
równowartość 15000 euro
przeliczonych na złote według
średniego kursu walut obcych
ogłaszanego przez Narodowy
Bank Polski ostatniego dnia
miesiąca poprzedzającego
miesiąc, w którym dokonano
transakcji
FORMY OBROTU BEZGOTÓWKOWEGO
Rozliczenia bezgotówkowe polegają na
uregulowaniu rozrachunków pomiędzy
podmiotami za pośrednictwem i pod kontrolą
banku, który na polecenie dłużnika przenosi
odpowiednią kwotę z jego rachunku na
rachunek wierzyciela. Rozliczenia te występują
w postaci zapisów na rachunkach bankowych.
Formy rozliczeń bezgotówkowych między
jednostkami gospodarczymi powinny
umożliwiać dostawcy oddziaływanie na
terminowe regulowanie zobowiązań przez
odbiorcę, a odbiorcy powinni wpływać na
należyte wywiązanie się przez dostawcę z
umownych świadczeń.
ROZLICZENIA BEZGOTÓWKOWE MOGĄ BYĆ
DOKONYWANE W NASTĘPUJĄCYCH FORMACH:
polecenie przelewu;
polecenie zapłaty;
czeki;
weksle;
akredytywa;
rozliczenia saldami;
rozliczenia planowe.
Polecenie przelewu
Polecenie przelewu stanowi udzieloną
bankowi dyspozycję dłużnika obciążenia
jego rachunku określoną kwotą i
uznania tą kwotą rachunku wierzyciela.
Bank wykonuje dyspozycję dłużnika w
trybie przewidzianym w umowie
rachunku bankowego. Operacje
rozliczeniowe są przeprowadzane na
podstawie bankowego formularza
„Polecenie przelewu”. Formularze te
mogą być składane bezpośrednio w
banku lub przesyłane pocztą.
DŁUŻNIK
WIERZYCIEL
BANK
DŁUŻNIKA
faktura
zawiadomienie o
dokonaniu
przelewu
polecenie
przelewu
polecenie
przelewu
przelew
środków
BANK
WIERZYCIELA
Polecenie zapłaty
Polecenie zapłaty stanowi udzieloną
bankowi dyspozycję wierzyciela obciążenia
określoną kwotą rachunku bankowego
dłużnika i uznania tą kwotą rachunku
wierzyciela. Jest to forma odwrotna niż
polecenie przelewu. Dyspozycja
wierzyciela stanowi równocześnie jego
zgodę na cofnięcie przez bank dłużnika
obciążenia rachunku dłużnika i cofnięcie
uznania rachunku wierzyciela w
przypadku dokonanego przez dłużnika
odwołania polecenia zapłaty.
Polecenie zapłaty jest wygodną formą rozliczeń bezgotówkowych dla wierzyciela,
ale może dotyczyć tylko wybranych wierzytelności.
Jednak dłużnik musi wyrazić zgodę na stosowanie przez wierzyciela poleceń zapłaty
w rozliczaniu jego określonych wierzytelności.
Taka forma rozliczeń jest przydatna w przypadku rozliczania należności
bezspornych.
W poleceniu zapłaty wierzyciel wydaje dyspozycję swemu bankowi, aby obciążył
określoną kwotą rachunek bankowy dłużnika i uznał nią rachunek wierzyciela.
Dyspozycja wierzyciela zawiera jego zgodę na cofnięcie przez bank dokonanego
rozliczenia, gdyby dłużnik odwołał polecenie zapłaty.
Przeprowadzanie rozliczeń
w tej formie wymaga:
posiadania przez wierzyciela i dłużnika rachunków w bankach, które zawarły
porozumienie o stosowaniu tej formy rozliczeń oraz ustaliły zakres swojej
odpowiedzialności i stosowane procedury, m. in. w przypadku odmowy realizacji
polecenia zapłaty przez dłużnika,
zawarcia umowy między wierzycielem a jego bankiem o stosowanie poleceń
zapłaty, ustalającej m. in. zakres odpowiedzialności i przyjęte procedury.
Uznanie rachunku bankowego wierzyciela następuje po uzyskaniu środków przez
jego bank od banku dłużnika na pokrycie dokonywanego polecenia zapłaty.
Dłużnik może w określonych terminach odwołać pojedyncze polecenia zapłaty.
Bank dłużnika w tej sytuacji ma obowiązek natychmiastowego uznania jego
rachunku kwotą odwołanego polecenia, a bank wierzyciela ma obowiązek
przekazania tej kwoty do banku dłużnika.
Akredytywa
Akredytywa jest upoważnieniem wystawionym przez
odbiorcę towaru lub usługi do zablokowania odpowiedniej
kwoty środków pieniężnych na określony czas na rzecz
wskazanego dostawcy towaru. W obrotach krajowych
akredytywa nie ma zbyt szerokiego zastosowania,
natomiast jest ona powszechniej stosowana w
rozrachunkach zagranicznych. W transakcjach
zagranicznych jest stosowana akredytywa dokumentowa,
która jest pisemnym zobowiązaniem banku importera do
wypłacenia eksporterowi należności w zamian za złożenie
dokumentów reprezentujących towar. Zleceniodawcą
akredytywy dokumentowej jest importer, który zleca
swemu bankowi otwarcie akredytywy na rzecz eksportera,
który jest beneficjentem akredytywy. Beneficjent
otrzymuje zapłatę po spełnieniu warunków zawartych w
akredytywie, to znaczy po złożeniu przez niego
dokumentów stwierdzających wykonanie dostawy.
Akredytywa dokumentowa jest tradycyjną
metodą rozliczeń, która zapewnia realizację
interesu dostawcy i odbiorcy. Dostawcy
zapewnia natychmiastowe otrzymanie
należności, a odbiorcy pozwala w pełni
uzależnić swą zapłatę od spełnienia przez
dostawcę ustalonych warunków.
Akredytywa nadaje się do rozliczeń z
nieznanymi kontrahentami mającymi
siedzibę w innej miejscowości lub ze słabo
wypłacalnymi partnerami, gdy dostawca
pragnie dodatkowo zapewnić sobie należną
zapłatę.
Istota rozliczeń za pomocą akredytywy
polega na pokrywaniu przez oddział banku
właściwy dla wierzyciela określonych
wierzytelności z wyodrębnionych na ten cel
środków dłużnika, z zachowaniem
warunków ustalonych przez dłużnika. Bank
może zwolnić dłużnika od obowiązku
wyodrębnienia środków udzielając mu
zapewnienia pokrycia zobowiązań
rozliczanych za pomocą akredytywy z
kredytu bankowego. Przy akredytywie
krajowej płatności następuje w siedzibie
banku wierzyciela.
DŁUŻNIK
DŁUŻNIK
WIERZYCIEL
WIERZYCIEL
BANK
WIERZYCIELA
BANK
WIERZYCIELA
BANK
DŁUŻNIKA
BANK
DŁUŻNIKA
wniosek o
otwarcie
akredytywy
wniosek o
otwarcie
akredytywy
zawiadomienie,
faktura i list
przewozowy
zawiadomienie,
faktura i list
przewozowy
faktura i list
przewozowy
faktura i list
przewozowy
zawiadomienie
o dokonanej płatności,
faktura i list przewozowy
zawiadomienie
o dokonanej płatności,
faktura i list przewozowy
zawiadomienie
o otwarciu
akredytywy
zawiadomienie
o otwarciu
akredytywy
polecenie otwarcia
akredytywy
polecenie otwarcia
akredytywy
Inkaso dokumentowe
Inkaso polega na złożeniu przez
dostawcę polecenia w banku, aby
pobierane były należności od odbiorcy.
Z inkasa korzystają firmy mające
zaufanie do partnerów handlowych,
oraz gdy nie istnieją obawy, że kupujący
odmówi odbioru towaru lub zapłaty za
niego. Przedmiotem inkasa mogą być
dokumenty handlowe (faktury,
świadectwo pochodzenia, dokumenty
transportowe, dokumenty
ubezpieczeniowe) i finansowe (weksle).
UCZESTNIKAMI INKASA SĄ:
podawca (eksporter/sprzedający);
bank podawcy;
bank pośredniczący (inkasujący), do
którego wysłane jest zlecenie inkasowe;
płatnik (importer/kupujący).
Podawca wysyła towar płatnikowi, a następnie składa w banku
dokumenty potwierdzające wysyłkę towaru i upoważniające do
jego odbioru. Bank podawcy przesyła do banku
pośredniczącego otrzymane dokumenty. Bank inkasujący
potwierdza bankowi podawcy odbiór dokumentów i przesyła
płatnikowi wezwanie do wykupienia inkasa wraz z kopią
faktury handlowej. Po wpływie do banku dokumentów
inkasowych płatnik otrzymuje od banku dokładne instrukcje,
po spełnieniu których otrzyma dokumenty będące
przedmiotem inkasa. Po spełnieniu warunków inkasa, tj.
zapłacie lub zaakceptowaniu weksla, płatnik odbiera
dokumenty i tym samym jest uprawniony do dysponowania
towarem. Bank ogranicza się wyłącznie do pośrednictwa przy
przekazywaniu dokumentów i dokonania zapłaty - nie
sprawdza autentyczności dokumentów handlowych i nie jest
zobowiązany do wykonania płatności z własnych środków. Jest
odpowiedzialny jedynie za postępowanie z otrzymanymi
dokumentami ściśle według instrukcji podawcy.
ZALETY INKASA DOKUMENTOWEGO:
dla płatnika - przed dokonaniem płatności może ocenić
dokumenty będące przedmiotem inkasa by następnie
dokonać płatności; możliwość regulowania płatności po
dostarczeniu towaru na miejsce przeznaczenia - nie
wymaga angażowania z góry środków finansowych .
dla podawcy - ma pewność, że dokumenty nie zostaną
wydane importerowi dopóki nie spełni on warunków
zawartych w zleceniu inkasowym (dokona zapłaty,
zaakceptuje weksel trasowany lub wystawi weksel
własny);
korzystanie z inkasa dokumentowego jest bezpieczniejsze
niż polecenie wypłaty, a zarazem prostsze i tańsze niż
bank jako pośrednik w przekazywaniu dokumentów i
realizacji płatności zapewnia prawidłową realizację
transakcji.
WADY INKASA DOKUMENTOWEGO:
dla sprzedającego inkaso stanowi
ryzyko, gdyż kupujący może odmówić
zapłaty, czyli wykupienia inkasa;
kupujący nie ma pewności, czy
sprzedający dopełnił wszystkich
warunków umowy
Karty płatnicze
Karty płatnicze mogą mieć charakter:
kart kredytowych;
kart debetowych;
kart z odroczonym terminem płatności.
Karty kredytowe oznaczają, że bank zgadza się
dokonywać płatności posiadacza karty nawet po
przekroczeniu stanu konta. Warunki kredytowania są
uzgadniane z bankiem.
Karta debetowa umożliwia dokonywanie płatności tylko
do wysokości stanu posiadacza karty.
Karta z odroczonym terminem płatności oznacza, że w
ciągu miesiąca posiadacze kart mogą przekroczyć stan
konta, a bank dokonuje rozliczenia pod koniec każdego
miesiąca i wtedy klient w określonym terminie musi
zlikwidować dług wynikający z dokonywanych przez bank
płatności.
Okresowe rozliczenia saldami
Okresowe rozliczenia saldami następują, gdy
kontrahenci świadczą sobie wzajemnie dostawy lub
usługi i z tego tytułu występują wobec siebie jako
dostawca i odbiorca. Mogą być wtedy dokonywane
rozliczenia kompensacyjne, czyli na podstawie
okresowego rozliczenia saldami. Tego typu
rozliczenie jest dokonywane na podstawie zawartej
pomiędzy kontrahentami umowy przyjętej przez
obsługujące je oddziały banków. Okresowe
rozliczenia saldami dotyczą zarówno rozrachunków
krajowych, jak i zagranicznych. W rozrachunkach
zagranicznych występują także określone formy
rozliczeń kompensacyjnych bezdewizowych.
Najprostszą formą rozliczeń bezdewizowych jest
barter, czyli wymiana towaru na towar.
Okresowe rozliczenia sald są formą rozliczeń
kompensacyjnych, które mogą stosować
kontrahenci wzajemnie świadczą sobie usługi i
dostawy. Ponieważ występują oni wobec siebie w
podwójnym charakterze jako dłużnika i wierzyciela
– okresowe rozliczenia sald mogą znacznie
uprościć procedurę rozrachunku, gdyż tylko jeden
z uczestników będzie dokonywał rozliczenia w
ustalonych odstępach czasu. Istota tej metody
rozliczeń polega na zastąpieniu regulowania
poszczególnych należności ewidencjonowaniem
wzajemnych świadczeń oraz wyrównywaniem
salda wzajemnych rozliczeń. Okresowe
porównywanie sald zastępuje wielokrotne i
dwustronne rozrachunki.
Rozliczenia planowe
Rozliczenia planowe mają zastosowanie zwłaszcza do
rozrachunków z tytułu stałych i powtarzalnych dostaw pomiędzy
kontrahentami współpracującymi ze sobą, kiedy to istnieje
możliwość planowego ustalenia kwoty rozrachunków. Rozliczenia
planowe są sposobem zapłaty zmniejszającym pracochłonność
rozliczeń. Następuje rozdzielenie konkretnej dostawy od
finansowej zapłaty za nią. W umownie określonych dniach
odbiorca przekazuje umówioną kwotę ze swojego rachunku na
rachunek dostawcy, niezależnie od wartości bieżących dostaw.
W umówionych terminach następuje obliczenie wartości
dostaw i kwot przelewów oraz wyrównywania salda.
Rozliczenia planowe są wprowadzane dla dostaw o charakterze
periodycznym, które polegają na okresowym przelewaniu przez
odbiorcę na rzecz dostawcy określonych kwot wynikających z
planowej wartości dostaw. Różnicę między przekazywanymi
wpłatami a wartością dostaw rozlicza się za dłuższy okres, co
znacznie upraszcza technikę rozliczeń i zmniejsza
pracochłonność czynności rozliczeniowych.
INNE ŚRODKI PIENIĘŻNE
rozrachunkowe i gotówkowe czeki
obce;
weksle obce płatne w okresie nie
dłuższym niż 3 miesiące od daty ich
wystawienia;
środki pieniężne w drodze.
Czeki i weksle obce płatne po upływie 3
miesięcy zaliczane są do
krótkoterminowych papierów
wartościowych;
Czeki
Czeki należą do najstarszych metod
rozliczeń pieniężnych. Czek jest
pisemnym zleceniem bezwzględnego
wypłacenia określonej kwoty, wydany
bankowi przez posiadacza rachunku
bankowego. W zależności od sposobu
zapłaty rozróżnia się czeki:
gotówkowe;
rozrachunkowe.
Zgodnie z polskim prawem czekowym czek musi
zawierać w treści słowo „czek”, bezwarunkowe
polecenie zapłacenia określonej kwoty pieniężnej,
oznaczenie miejsca płatności i banku czyli
trasata, który ma zapłacić oraz datę wystawienia i
podpisy wystawcy czyli trasanta. Trasatem czeku
może być wyłącznie bank, a trasantem każda
osoba fizyczna i prawna mająca zdolność do
działań prawnych. Czek może być wystawiony na
zlecenie własne i w tym przypadku trasat jest
równocześnie remitentem. Może także być
wystawiony z imiennym wskazaniem jako
remitenta osoby trzeciej, remitentem może być
także okaziciel, przy tzw. czeku na okaziciela.
Wystawca
( trasat)
Wystawca
( trasat)
Płatnik –
(trasat)
zawsze bank
Płatnik –
(trasat)
zawsze bank
Remitent
(beneficjent)
- podany
imiennie
- okaziciel
Remitent
(beneficjent)
- podany
imiennie
- okaziciel
Uczestnicy operacji rozliczenia za pomocą czeku
.
Pokrycie dla wystawionego czeku
powinno znajdować się na rachunku
bankowym przez co najmniej 10 dni,
będących okresem ważności czeku
krajowego. W tym czasie otrzymujący
czek powinien przedstawić go bankowi
do realizacji. Ustanowione sankcje
karne i ich surowe egzekwowanie mają
gwarantować bezpieczeństwo
posługiwania się czekiem jako środkiem
płatniczym.
CZEKI
ROZRACHUNKOWE
Czeki rozrachunkowe są oznaczone napisem „tylko
do rozrachunku”, służą do rozliczeń
bezgotówkowych. Są one dogodną formą
bezgotówkowego regulowania płatności, które
muszą być pokryte natychmiast. Często należności
za towar lub usługę mogą być obliczone dopiero w
momencie świadczenia, co powoduje konieczność
stosowania takich sposobów bezgotówkowej
zapłaty, które umożliwiłyby natychmiastowe
wyrównanie należności. Czek rozrachunkowy może
być wystawiony w momencie ustalenia kwoty
należności i wykorzystany do natychmiastowej
zapłaty. Skraca to cykl rozliczeniowy, a w procesach
wymiany maksymalnie zbliża przepływ strumieni
pieniężnych do ruchu elementów rzeczowych.
Formą zabezpieczenia jednostki przyjmującej czek
rozrachunkowy przed ewentualnym brakiem pokrycia jest
potwierdzenie czeku przez bank. Istota czeku potwierdzonego
polega na zagwarantowaniu jego realizacji przez bank, który
przelewa z rachunku wystawcy odpowiednią kwotę na specjalne
konto, zapewniając w ten sposób środki na wykupienie czeku
oraz dokonuje potwierdzenia czeku, umieszczając klauzulę
potwierdzającą na jego odwrotnej stronie.
Czeki rozrachunkowe mogą być użyte do wszystkich rodzajów
rozliczeń. Czeki rozrachunkowe potwierdzone bywają
wystawiane na wyższe kwoty, często dla płatności
zamiejscowych dokonywanych bezpośrednio przy odbiorze
świadczeń. Gwarantują one wierzycielowi bezpieczeństwo
przewozu środków pieniężnych i zapłatę.
Posiadacz czeku rozrachunkowego zwykłego lub
potwierdzonego może przedstawić czek do realizacji w oddziale
banku będącym trasatem czeku lub w banku, w którym
posiadacz czeku na rachunek.
W PRAKTYCE GOSPODARCZEJ WYSTĘPUJĄ
NASTĘPUJĄCE TERMINY REALIZACJI CZEKÓW:
czek wystawiony i płatny w tym samym
kraju powinien zostać zrealizowany w
ciągu 10 dni od daty wystawienia;
czek wystawiony w innym kraju, lecz
płatny w tej samej części świata (dla
Polski w krajach basenu Morza
Śródziemnego) w ciągu 20 dni, a płatny
w innej części świata w ciągu 70 dni.
Weksle
którym wystawca (bądź wskazana przez
niego osoba)
zobowiązuje się do bezwarunkowego
zapłacenia określonej sumy pieniężnej
(sumy wekslowej) w oznaczonym
terminie na rzecz remitenta (osoby, na
rzecz lub zlecenie, której ma zostać
zrealizowana płatność).
Weksel może stanowić formę
krótkoterminowego kredytu, może być
wykorzystywany jako forma zapłaty w
transakcjach kupna - sprzedaży, jako
zabezpieczenie kredytu. Poza tym, może
być używany także do regulowania
należności w wielu operacjach
gospodarczych niezwiązanych ze sobą,
dzięki przenoszeniu praw z niego na
inne osoby.
W ZALEŻNOŚCI OD OSOBY DŁUŻNIKA
WYRÓŻNIA SIĘ:
weksel własny (sola) - wystawca
weksla zobowiązuje się w nim do
zapłaty określonej kwoty. Jeżeli firma
nie posiada środków na zapłatę
zobowiązań to ma możliwość wystawić
wierzycielowi weksel.
weksel trasowany (weksel ciągniony) -
wystawca zleca wskazanej w wekslu
osobie (trasatowi) zapłacenie określonej
kwoty na rzecz osoby trzeciej
(remitenta).
W wekslu własnym występują dwie
osoby, a wystawca jest płatnikiem na
rzecz remitenta. Natomiast weksel
trasowany jest poleceniem ciągnionym
przez wystawcę weksla (trasanta) na
płatnika (trasata), który ma zapłacić
remitentowi (beneficjentowi) ustaloną
kwotę. Jednak zobowiązanie trasata
powstaje dopiero po wyrażeniu przez
niego akceptu tego polecenia zapłaty. W
wekslu ciągnionym występują co
najmniej 3 osoby.
W ZALEŻNOŚCI OD OSOBY
REMITENTA ROZRÓŻNIA SIĘ:
weksel na zlecenie - upoważnia do
przeniesienia prawa do wierzytelności w drodze
indosu. Aby indosować weksel, czyli przekazać
prawa z weksla na inną osobę, wystarczy
napisać na jego odwrocie np. "Ustępuję na rzecz
(imię i nazwisko)" (indos imienny), "Indosuję"
(indos in blanco) lub "Ustępuję na zlecenie
okaziciela" (indos na okaziciela) i dokonać
podpisu . Każdy dodatkowy podpis na wekslu
jest dodatkową gwarancją spłaty zobowiązań.
weksel imienny - zawiera ścisłe określenie
osoby remitenta;
weksel na okaziciela.
ABY WEKSEL BYŁ WAŻN
Y POWINIEN ZAWIERAĆ
OKREŚLONE PRZEZ PR
AWO ELEMENTY
słowo "weksel" w tekście dokumentu w
języku, w jakim go wystawiono;
bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty
oznaczonej sumy pieniężnej;
nazwisko osoby, na rzecz której ma być
dokonana zapłata;
oznaczenie terminu i miejsca płatności;
data i miejsce wystawienia weksla;
podpis wystawcy;
nazwisko osoby trasata.
WEKSLE MOGĄ BYĆ PŁATNE:
za okazaniem - zawiera klauzulę "za
okazaniem"; płatny przy
przedstawieniu, ale w tym samym roku,
w którym był wystawiony;
w pewien czas po okazaniu - zawiera
formułę np. "8 dni po okazaniu" - płatny
w ciągu roku od wystawienia;
w pewien czas po dacie - zawiera
formułę np. "3 tygodnie po dacie" .
W przypadku weksli płatnych w określonym na
wekslu terminie do sumy wekslowej wliczane są
należne remitentowi odsetki. Wysokość sumy
wekslowej zawierającej należne odsetki można
wyliczyć według następującego wzoru:
Sx pxt
S= -------------------------
360x100
S - kwota dyskonta
p - stopa dyskontowa (roczna)
t - liczba dni do daty płatności weksla
S - suma weksla (kwota nominalna)
POSIADACZ WEKSLA MOŻE PRZENIEŚĆ PRAWA
WYNIKAJĄCE Z POSIADANIA WEKSLA NA INNĄ
OSOBĘ POPRZEZ:
dziedziczenie;
wręczenie;
przelew wierzytelności (cesję);
indos.
Indos, przeniesienie wszelkich praw płynących z
czeku i niektórych innych rodzajów
papierów wartościowych (na zlecenie) przez jego
posiadacza (
) na rzecz innej osoby (
). Rozróżnia się indos pełny (imienny) i
in blanco (czysty). Pierwszy polega na wpisaniu przez
indosanta na odwrocie papieru wartościowego formuły:
"ustępuję na rzecz..." uzupełnionej nazwiskiem lub
nazwą indosatariusza i własnym podpisem, w drugim
przypadku wystarcza podpis indosanta.
OPERACJE DYSKONTA
Operacje dyskonta weksli polegają na
nabywaniu weksli przez banki. Bank
nabywający weksel staje się jego
kolejnym indosariuszem i może go
przedstawić do redyskonta w innym
banku. Bank dyskontujący weksel nie
płaci jego pełnej kwoty, lecz potrąca z
góry pewną kwotę zwaną dyskontem.
Wielkość potrąconego dyskonta zależy
od wysokości stopy dyskontowej i
okresu liczonego od daty operacji do
dnia płatności weksla.
ŚRODKI PIENIĘŻNE W DRODZE
Fakt przekazywania gotówki do banku
powoduje powstanie kategorii środki pieniężne
w drodze, rzez którą należy rozumieć:
środki pieniężne znajdujące się w danym
momencie między kasą jednostki gospodarczej
a jej rachunkiem lub rachunkami bankowymi
(utargi gotówkowe odprowadzone na rachunek
za pośrednictwem trezora, inkasentów poczty)
środki pieniężne znajdujące się między
rachunkami jednostki gospodarczej , gdy te są
prowadzone przez różne banki lub różne
oddziały banku, np. przelewy z rachunku
oddziału na rachunek centrali.
W praktyce istnieją dwie metody ewidencjonowania
środków pieniężnych w drodze. Pierwszy sposób polega
na rejestracji środków na bieżąco, czyli w momencie
wystąpienia niepotwierdzonej przez bank na koniec
danego dnia zmiany w stanie rachunku bankowego.
Drugi sposób polega o n na rejestracji środków
pieniężnych w drodze na koniec każdego miesiąca,
kwotami zbiorczymi (korekta salda okresowego
rachunku bankowego). Decyzję o wyborze sposobu
ewidencji podejmuje kierownik jednostki (opis powinien
być zawarty w dokumentacji opisującej przyjętą przez
jednostkę polityką rachunkowości). Godny polecenia
jest sposób pierwszy, choć bardziej pracochłonny, ale
zapewniający zgodność sald rachunku bankowego w
księgach rachunkowych przedsiębiorstwa z zapisami
widniejącymi na wyciągach bankowych.
KRÓTKOTERMINOWE
AKTYWA FINANSOWE
Aktywa finansowe nabyte w celu ich dalszej odsprzedaży z
zyskiem określa się jako krótkoterminowe. Krótkoterminowe
aktywa finansowe obejmują:
udziały i akcje obcych jednostek gospodarczych przeznaczone do
odsprzedaży;
jednostki uczestnictwa w funduszach powierniczych i
inwestycyjnych nabyte w celu odsprzedaży w okresie krótszym niż
rok, licząc od dnia bilansowego;
dłużne papiery wartościowe reprezentujące wierzytelności
pieniężne a sumy oznaczone we wskazanych terminach, np.
obligacje obce, bony skarbowe, czeki i weksle obce płatne w
terminie dłuższym niż 3 miesiące od daty ich wystawienia;
inne dłużne papiery wartościowe uwarunkowane przez zaistnienie
zdarzenia losowego, np. losy loteryjne, polisy ubezpieczeniowe;
przejściowo posiadane akcje i udziały własne nabyte w drodze
egzekucji udziałowca w celu umorzenia lub w związku z fuzją
spółek.
W księgach rachunkowych ujmuje się
krótkoterminowe aktywa finansowe w
cenach ich nabycia, zaś zbywanie
tychże aktywów następuje według cen
sprzedaży ustalonych z nabywca.
Natomiast na dzień bilansowy wykazuje
się krótkoterminowe aktywa finansowe
wyrażone w walucie polskiej w cenie ich
nabycia lub zakupu nie wyższej od ceny
sprzedaży netto możliwej do uzyskania,
pomniejszonej o koszty poniesienia w
przypadku ich sprzedaży.
Schemat 1 Ewidencja środków pieniężnych na koncie Kasa
Schemat 2 Ewidencja środków pieniężnych na koncie Rachunek bankowy
Schemat 3 Ewidencja środków pieniężnych na koncie Środki pieniężne w drodze
Schemat 4 Ewidencja środków różnic kursowych w kasie i na rachunku bankowym
Schemat 5 Ewidencja weksli obcych
Schemat 6 Ewidencja weksli własnych
Schemat 7 Ewidencja czeków obcych
Schemat 8 Ewidencja krótkoterminowych aktywów finansowych
Schemat 9 Ewidencja sprzedaży krótkoterminowych aktywów finansowych