TYTOŃ

RODZAJ ROŚLIN ZIELNYCH Z

RODZINY PSIANKOWATYCH.

NAZWA RODZAJU POCHODZI Z

TUR.

"TÜTÜN", W

STAROPOLSZCZYŹNIE I GWAROWO

"TYTUŃ".

GATUNKIEM TYPOWYM

JEST

NICOTIANA

TABACUM

NALEŻY DO NIEGO 67

GATUNKÓW

POCHODZĄCYCH

Z OBYDWU AMERYK

ORAZ Z AUSTRALII. OBECNIE

UPRAWIANE SĄ TEŻ W WIELU

INNYCH REJONACH ŚWIATA.

ROŚLINY JEDNOROCZNE,

DWULETNIE, BYLINY LUB KRZEWY.

Tytoń szlachetny

Gatunki flory Polski



tytoń szlachetny

(Nicotiana tabacum) –

gatunek uprawiany



tytoń

bakun, machorka (Nicotiana rustica L.)

– gatunek uprawiany



tytoń oskrzydlony

(Nicotiana alata Link &

Otto) – gatunek uprawiany,

roślina ozdobna

Kiedy Kolumb w 1942 r.

dotarł do Ameryki, uprawa i
użytkowanie tytoniu znane
było tam od niepamiętnych
czasów. Ludność tubylcza
używała tytoniu do celów
leczniczych, żuła i paliła
suszone liście w czasie
licznych świąt i ceremonii
obrzędowych. Zwinięte w
rulonik, suszone liście tytoniu
Indianie zwali "tobacco" i
palili je, wciągając dym
nosem.

 



  Do Europy tytoń dotarł w połowie
XVIw. W 1560 r. poseł francuski n Jean
Nicot de Villemain przesłał nasiona
tytoniu do Francji, zalecając roślinę
jako doskonały, niemal uniwersalny
środek leczniczy.



  Stopniowo tytoń rozprzestrzenił się w
Europie, tracąc równocześnie pozycję
cudownego leku i stając się
powszechnie stosowaną używką. Do
jego popularyzacji przyczyniły się
wojny. Był namiętnie palony przez
tysiące żołnierzy

Jean Nicot de

Villemain

Szybko przyjął się w świecie

muzułmańskim Nie znaczy to, że
palenie tytoniu wszędzie spotykało
się z aprobatą. Plantacje zakładano
początkowo przede wszystkim na
kontynencie amerykańskim, głównie
na terytorium Virginii i Karoliny,
uprawiając aromatyczną odmianę
nazwaną później Virginia.



  Pierwszy ładunek tytoniu pochodzący z
plantacji północnoamerykańskich dotarł do
Europy w 1613 r. W sześć lat później eksport
tytoniu amerykańskiego na rynek europejski
wynosił około 20tys. funtów, a pod koniec XVII w.
już 22mln funtów. Również w XVII w. pojawiają
się pierwsze plantacje tytoniu w Azji: za sprawą
Portugalczyków w Indiach i Japonii, Hiszpanów -
na Filipinach, a Holendrów - na Jawie. W tym
samym czasie tytoń pojawia się w Polsce,
prawdopodobnie przez Francję; za Jana III Polska
była nawet eksporterem tytoniu.

Zastosowanie



Tytoń szlachetny

uprawiany jest powszechnie

jako surowiec do produkcji wyrobów
tytoniowych. Mniejsze znaczenie w podobnym
zakresie ma także

tytoń

bakun. Z gatunków

tych wytwarza się

używki

palone (papieros,

cygaro, cygaretka, fajka) lub bezdymne (

tabaka

,

snus

).



Niektóre gatunki są uprawiane jako rośliny
ozdobne.



   W sposobie użytkowania tytoniu zachodziły
interesujące zmiany. Przez cały XVII w.
dominowała fajka i produkcja tytoniu
fajkowego. W wieku XVIII rozpowszechnił się
zwyczaj zażywania tabaki i żucia tytoniu. W
początkach XIX w. na szerszą skalę pojawiają
się cygara. Jednak stopniowo te wszystkie
sposoby zażywania tytoniu ustępują
papierosom. Po raz pierwszy wyprodukowano je
W Hiszpanii w połowie XVII w., lecz masowo
pojawiają się dopiero pod koniec ubiegłego
stulecia, po uruchomieniu maszyn
produkujących papierosy (1884 r.). Już w roku
1885 produkcja papierosów w USA przekroczyła
mld sztuk.

 



  Wraz ze zmianami gustu
użytkowników zmieniała się
struktura uprawy odmian
użytkowych tytoniu i
zapotrzebowanie na określony
surowiec. Zaledwie około 20%
światowej produkcji tytoniu trafia
na rynek międzynarodowy. Handel
tytoniem wykazuje pewną specyfik,
różniącą go od innych dziedzin
obrotu surowcami roślinnymi.

Uprawa tytoniu jest najbardziej pracochłonna

ze wszystkich upraw polowych. Tytoń
wymaga bardzo starannie uprawionej i
odchwaszczonej gleby. Pod tytoń stosuje się
zarówno obornik, jak i nawozy mineralne.
Tytonie obszarów tropikalnych, prowadzone
często w specjalnych warunkach, np.
silnego cieniowania. Tytonie obszaru
śródziemnomorskiego (orientalne) mają
liście na ogól drobne, jasne, natomiast
tytonie klimatu umiarkowanego, to odmiany
wielkolistne — papierosowe. Surowiec
pochodzący od różnych odmian i z różnych
rejonów uprawy jest zwykle łączony w celu
uzyskania mieszanek o pożądanych 
właściwościach smakowo-aromatycznych.

WYMAGANIA



Obecnie tytoń uprawiany jest w
większości krajów świata. Na półkuli
północnej uprawy sięgają 60°
szerokości geograficznej. Do
najpoważniejszych producentów
należą: USA, Chiny, Indie, Brazylia,
Jugosławia, Turcja, ZSRR, Bułgaria,
Kanada, Pakistan, Japonia. Polska
zajmuje 16-17 pozycję na liście
producentów.

 



Uprawy tytoniu zajmują ponad 4 mln
hektarów.

podatki



W eksporcie przodują: USA (około 250 tys. t), Turcja,
Grecja, Bułgaria, Indie, Brazylia, Filipiny, Kanada.



Głównymi importerami

SĄ: Anglia (130 tys.), USA (110 tys.), Rosja (70 tys.),

Holandia, Francja, Hiszpania, Belgia, Luksemburg,
Japonia (około 30 tys. ton). Rodzaj Nicotiana
obejmuje około 60 gatunków, z których 75%
występuje w Ameryce (30 w Ameryce Południowej, 9
w Ameryce Północnej, 6 gatunków na obu
kontynentach), a pozostałe 15 gatunków w Australii i
Oceanii. Jeden gatunek jest endemiczny dla pustyni
Namib w południowo-zachodniej Afryce.

Gęstość sadzenia ma istotny wpływ na wielkość

liści.



   Zbiór liści przeprowadza się po osiągnięciu
przez nie dojrzałości, stopniowo, poczynając od
liści dolnych. Zerwane liście muszą być bardzo
szybko suszone, gdyż pozostawione na stertach
prawie natychmiast ulegają zaparzeniu i tracą
całkowicie wartość.



Nasiona są pozbawione nikotyny i zawierają do
40% bardzo dobrej jakości oleju, który jest
niekiedy używany do celów spożywczych.

BARBARA SYJUD 3EMP



Koniec