Pierwsze zakony na

ziemiach polskich

Magda Grzybczyk

Benedyktyni



zgromadzenie założone w VI
w. we Włoszech przez
Benedykta z Nursji



przyjmuje się, że towarzyszyli
pierwszym polskim biskupom
– Jordanowi i Ungerowi



Zakon odbudowany jeszcze w
czasach Bolesława Chrobrego



dopiero Kazimierzowi
Odnowicielowi i Bolesławowi
Śmiałemu przypisuje się
zakładanie w diecezjach
trwałych ośrodków
monastycznych

Opactwo w Tyńcu



schyłek lat 50 XI w lub lata 1075-1085



Kazimierz Odnowiciel lub Bolesław
Śmiały



Badania zainicjowane pracami Gabriela
Leńczyka – od schyłku lat 40 XX w.



Trójnawowa bazylika z 3 apsydami

2 . połowa XI w.

Opactwo w Mogilnie



Lata 40. XI w.



Fundator – Kazimierz Odnowiciel



Świątynia – trójnawowa bazylika z
transeptem i trzema apsydami

Opactwo w Lubiniu



Budowę rozpoczęto w ostatniej ćwierci XI w.



Fundator – Bolesław Śmiały (i później
Krzywousty)



Kompleksowe badania: 1978-1994

2. poł. XI
w.

Najniższa kondygnacja masywu
zachodniego z 2. poł. XII w.

Fundament kolistej baszty

Grób nr 186

Grób nr
197

Plan kaplicy grobowej

Cystersi



Zakon założony w XI
w. we Francji



Robert z Molesme,
Alberyk i Stefan
Harding 



Wyrośli na regule
benedyktyńskiej



W Polsce lata 40. XII
w.



XII i XIII w. –
intensywna
działalność budowlana

Opactwo w Jędrzejowie



Najstarszy klasztor cysterski



około 1140 r.



Fundator – Janik Jaksa

Opactwo w Łeknie



Rotunda sprzed poł. XI w.



Ok. 1153 r. – klasztor
cysterski



Największa inwestycja w
Wielkopolsce i na
Kujawach

Opactwo w Wąchocku



1179 r.



Czasy Kazimierza
Sprawiedliwego



Trójnawowa bazylika z
transeptem

Kanonicy regularni (zakonnicy
reguły św. Augustyna). Trzemeszno.

Bibliografia



Buko, A. 2011. Archeologia Polski
wczesnośredniowiecznej. Warszawa.



Wiewióra, M. 2000. Zespół klasztorny
kanoników regularnych w Trzemesznie w
świetle badań archeologiczno-
architektonicznych. Toruń.



Żurowska, K. 1995. Benedyktyni tynieccy w
średniowieczu:  materiały z sesji naukowej, 
Wawel - Tyniec 13-15 października 1994.
Kraków.



 http://www.jedrzejow-cystersi.pl