Udar niedokrwienny mózgu

Marlena Galińska
Paulina Jocz
Pielęgniarstwo rok I, grupa III

Udar mózgu

Według WHO udar mózgu to zespół
kliniczny, który charakteryzuje się nagłym
wystąpieniem ogniskowego, a niekiedy
również uogólnionego zaburzenia
czynności mózgu, którego objawy
utrzymują się dużej niż 24 godziny lub
prowadzą wcześniej do śmierci i nie maja
przyczyny innej niż naczyniowa.

Udar mózgu cd.

Udar mózgu jest zespołem objawów
neurologicznych, powstałych w wyniku
nagłego zaburzenia dopływu krwi do
mózgu. Powstaje, gdy duża tętnica
doprowadzająca krew do mózgu lub mała
tętniczka wewnątrzmózgowa ulegnie
zamknięciu, dużemu zwężeniu lub
pęknięciu i nie doprowadzi krwi z tlenem i
substancjami odżywczymi do określonego
obszaru mózgu.

Epidemiologia

Udar mózgu jest trzecią co do częstości
przyczyną śmierci i główną przyczyną
trwałego kalectwa i braku samodzielności
u osób dorosłych w krajach wysoko
rozwiniętych zaraz po chorobach układu
krążenia i nowotworach. W Polsce
rejestruje się około 60 000 nowych
zachorowań na udar rocznie.

Choroby naczyniowe OUN-
podział

Choroby naczyniowe OUN

Udar niedokrwienny
mózgu
Udar krwotoczny

mózgu
Krwawienie
podpajęczynówkowe

Udar niedokrwienny mózgu

Jest spowodowany zamknięciem lub zwężeniem
światła naczyń wewnątrzmózgowych lub
doprowadzających krew do mózgu albo
występuje jako skutek zaburzeń
hemodynamicznych powodujących spowolnienie
przepływu mózgowego co prowadzi do
zaburzenia utlenowania oraz odżywiania
komórek nerwowych mózgu w wyniku czego
obumierają. Obszar niedokrwienia zależy od
wielkości zablokowanego naczynia.

Podział udarów niedokrwiennych w
zależności od dynamiki procesu:

•

TIA (transient ischaemic attac)- przemijający udar
niedokrwienny, w którym objawy zaznaczone są
słabo i mijają w ciągu 24 godzin.

•

RIND (reversible ischaeic neurological deficit)-
objawy trwają ponad 24 godziny, ustępują po kilku,
kilkunastu dniach.

•

CIS (complited ischemic stroke)- dokonany udar
niedokrwienny. Objawy utrzymują się powyżej 3
tygodni, choć mogą ulec osłabieniu.

•

PND (progressive neurological deficit)- w
poprzednich stanach objawy pojawiały się nagle,
tutaj narastają stopniowo. Mogą potem zanikać lub
słabnąć, najczęściej jednak pozostają.

Podział udarów niedokrwiennych ze
względu na umiejscowienie:

•

Udar półkulowy:

▫

ostry początek choroby,

▫

objawy ogniskowe: zaburzenia ruchu, czucia, czasem wzroku oraz
afazja,

▫

tomografia komputerowa bez zmian przed upływem 4 godzin.

•

Udar podkorowy:

▫

ostry początek,

▫

ruchowo- czuciowe zaburzenia połowicze,

▫

brak objawów korowych,

▫

tk bez zmian.

•

Udar pniowy:

▫

ostry początek

▫

zawroty głowy

▫

dwojenie

▫

dysgrafia

▫

w ciężkich przypadkach porażenie czterokończynowe i zaburzenia
świadomości

Czynniki zwiększające ryzyko udaru

mózgu

MODYFIKOWALNE

NIEMODYFIKOWALNE

Cukrzyca

Wiek

Nadciśnienie tętnicze

Płeć męska

Migotanie przedsionków

Czynniki genetyczne

Choroba niedokrwienna serca

Rasa czarna oraz populacja

latynoamerykańska

Hipercholesterolemia

Pozytywny wywiad rodzinny

Palenie papierosów

Status socjoekonomiczny

Nadużywanie alkoholu
Otyłość
Złe nawyki dietetyczne

Objawy

Do najczęstszych objawów występujących przy
niedokrwiennym udarze mózgu należą:

•

niedowład lub porażenie mięśni twarzy, ręki i/lub
nogi (zazwyczaj po jednej stronie ciała)

•

zaburzenie czucia twarzy, ręki i/lub nogi
(zazwyczaj po jednej stronie ciała)

•

zaburzeń mowy

•

zaburzeń widzenia (w jednym lub w obu oczach)

•

zaburzeń chodzenia z utratą równowagi i
zawrotami głowy

•

silnego bólu głowy bez znanej przyczyny

Metody badania
OUN

•

Tomografia komputerowa – TK

▫ tradycyjna
▫ angio-TK
▫ badania perfuzyjne

•

Rezonans magnetyczny – MR

▫ techniki standardowe
▫ angio-MR
▫ perfuzja, dyfuzja, spektroskopia
▫ badania czynnościowe, molekularne

•

USG

▫ badania dopplerowskie
▫ badania przezciemiączkowe

•

Zdjęcie przeglądowe czaszki i kręgosłupa

•

Cyfrowa angiografia subtrakcyjna

Tomografia komputerowa

Obraz TK
prawostronnego
udaru
niedokrwiennego
mózgu (lewa strona
zdjęcia).

Badanie perfuzji tomografii komputerowej
mapy przepływu mózgowego

Arteriografia

A – arteriografia wyjściowa w projekcji bocznej; B – po wstępnym poszerzeniu
implantowany typowo przez podział stent otwartokomórkowy, widoczny prowadnik z
filtrem powyżej stentu; C – arteriografia kontrolna po poszerzeniu stentu balonem 5
mm, nie ma zwężenia resztkowego, powyżej stentu widoczny niewielki skurcz tętnicy
szyjnej wewnętrznej; D – arteriografia kontrolna w projekcji p-a z widocznymi
gałęziami wewnątrzczaszkowymi – obrazy prawidłowe.

Badanie angiografii rezonansu
magnetycznego koła tętniczego mózgu

Obrazowanie dyfuzyjne metodą
rezonansu magnetycznego

USG

C – kontrolne badanie usg z pomiarem najmniejszej
średnicy stentu (3,8 mm); D – pomiar dopplerowski
przepływu krwi w stencie – wartości prawidłowe

Sposoby leczenia

•

Celem leczenia jest jak najszybsze
przywrócenie przepływu krwi
w naczyniach, które zaopatrują mózg oraz
przeciwdziałanie zaburzeniom
metabolicznym powstałym w wyniku
niedokrwienia mózgu. Najskuteczniejszą
formą terapii w ostrym okresie udaru
niedokrwiennego jest tromboliza. W
przypadku udaru mózgu tak zwana złota
godzina udarowa wynosi 3 godziny.

Tromboliza

•

Leczenie wczesnej fazy udaru niedokrwiennego
mózgu obejmuje stosowanie leków trombolitycznych
posiadających zdolności do udrożnienia zamkniętego
przez materiał zakrzepowy. Mechanizm działania
polega na przekształceniu plazminogenu w silny
enzym proteolityczny- plazminę, która powoduje lizę
włóknika. Leczenie trombolityczne z zastosowaniem
rekombinowanego tkankowego aktywatora
plazminogenu (rt-PA, alteplaza) spełnia kryteria leku
o skuteczności udowodnionej w badaniach
klinicznych i powodującego stosunkowo niewiele
działań niepożądanych, pod warunkiem podania go w
czasie do 3 godzin od wystąpienia objawów udaru
niedokrwiennego mózgu.