Res coroporales – rzeczy materialne „te, których można dotknąć” np. grunt, niewolnik, szata, złoto, srebro

Res incorporales – rzeczy niematerialne – nie można ich dotknąć np. ususfructus – użytkowanie, obligatio – zobowiązanie, hereditas – spadek.

• Były tworami abstrakcyjnymi

• istniały w oparciu o prawo obowiązujące

• uprawienia majątkowe, uznawane i chronione - nazywane iura

• zobowiązanie – było rzeczą więc wierzytelność z niej wynikającą można było sprzedać

• spadek – był rzeczą więc można było dochodzić go w całości jednym powództwem.

Res in patrimonio – res extra patrimonimum – rzeczy z góry wyjęte z majątku i z normalnego obrotu prawnego

→ res patrimonium divini iuris:

• rzeczy poświęcone kultowi religijnemu np. świątynie

• rzeczy poświęcone specjalnemu kultowi zmarłych – cmentarze i uznane przez prawo groby zmarłych

• rzeczy oddane pod szczególną opiekę bogów – mury i bramy miasta Rzym i znaki graniczne

→ res extra patrimonium humani iuris:

• rzeczy służące do powszechnego użytku: woda płynąca, morze, brzegi morskie, powietrze

• rzeczy należące do państwa rzymskiego i innych osób prywatnych oraz rzeczy przeznaczone do użytku publicznego: ulice, drogi, place publiczne, stadiony.

Res manicipi – pierwotnie tworzyły trzon majątku rodzinnego

- znajdowały się w swobodniejszym władaniu indywidualnym

- obrót tymi rzeczami był utrudniony przez wymóg stosowania aktów o charakterze do pewnego stopnia publicznym - mancipatio lub in iure cessio

- rzeczy szczególnie wartościowe:

• grunty położone w Italii wraz z budynkami,

• niewolnicy,

• zwierzęta służące do uprawy roli i transportu, a także w czasie wojny: woły, konie, osły, muły;

• służebności gruntów wiejskich (prawo do korzystania z gruntów cudzych, ułatwiające eksploatację gruntów własnych)

Res nec mancipi – pieniądze, sprzęty domowe, inne zwierzęta (wielbłądy, słonie)

- do władania rzeczą należącą do tej kategorii wystarczyła nieformalna traditio.

Podział rzeczy:

1. nieruchomości – res immobiles: grunty i wszystko co jest z gruntem trwale złączone, zwłaszcza budynki

   • szczególne znaczenie nieruchomości: dłuższe terminy zasiedzenia, osobne interdykty posesoryjne, zakaz pozbywania gruntów posagowych

2. ruchomości – res mobiles: niewolnicy
   
   

• oznaczone według cech indywidualnych – species

  • były rzeczami równocześnie „zużywalnymi” - ich gospodarcze przeznaczenie sprowadzało się do jednorazowego zużycia (np. wino, pieniądze) – przedmiotem kontraktu mogły być tylko rzeczy niezużywalne

• oznaczone według przynależności do gatunku -genus

  • rzeczy znamienne „które się waży lub mierzy” - tylko one mogły być przedmiotem kontraktu pożyczki

• podzielne

• niepodzielne – nie można ich podzielić na części fizyczne bez uszczerbku dla ich istoty i wartości:

  • niewolnika

  • zwierzęta

  • perły

  • uprawnienia do rzeczy niepodzielnych można dzielić na tzw. części idealne – określone w ułamkach

  • bywały przedmiotami zobowiązań solidarnych

• pożytki – fructus

  • płody naturalne pobierane w drodze normalnej esploatacji gospodarczej rzeczy przynoszących pożytki

    • zbiory z roli

    • owoce z drzew

    • mleko

    • wełna

    • przychówek zwierząt