Programy zdrowotne, dostosowane do zidentyfikowanych potrzeb zdrowotnych oraz cech poszczególnych grup populacji są najbardziej efektywnym narzędziem oddziaływania promotora- edukatora zdrowia!!!
Program promocji zdrowia i profilaktyki chorob powinien skladać się z podstawowych, stalych części i zawierać:
problem, ktorym nalezy się zająć
przewidywaną zmianę
nastepstwa realizacji programu
metody rozwiązania tego problemu
opis koniecznych działań
kosztorys calego programu
Elementy programu:
Wstęp- krótka charakterystyka zjawiska, uzasadnienie wyboru problemu. Dlaczego jest to problem w danej populacji, na danym obszarze i dlaczego zaistniała potrzeba rozwiązania tego problemu. Można wskazac negatywne konsekwencje tego problemu zdrowotnego i zasygnalizować co może sie stac jesli nie podejmie sie odp. dzialań
Diagnoza problemu:
- demograficzna (struktura populacji celowej wg płci, wieku, miejsca zamieszkania czyli opi osób, których dotyczy problem),
- epidemiologiczna (okreslenie problemów zdrowotnych w wybranej populacji przy pomocy wskaźników epidemiologicznych np. zachorowalności oraz ich rozmiarów: rozpowszechnianie, intensywność, czas trwania),
- społeczna( określenie specyficzne problemy, które mogą wywoływać lub zwiekszać ryzyko zdrowotne; dotyczy ona oszacowania jakosci życia w kontekście problemow spolecznych: bezrobocia, przemocy, alkoholizmu, zaburzeń funkcjonowania rodziny, społecznych skutków chorob)
Cel główny programu- pokazuje kierunek naszych działań, wskazuje czego należy się spodziewać w wyniku sukcesu programu. Prowidłowo osiagniety cel prowadzi do osiągnięcia zmiany zmniejszenia lub zwiększenia, wyeliminowania (powinien wskazywac efekt a nie opisywac działanie) Powinien zawierać dwa wazne elementy: jakiej zmiany oczekuje sie jako wyniku programu i kogo dotyczy ta zmiana. Zazwyczaj nie jest mierzalny.np. obniżenie umieralności kobiet z powodu raka piersi w powiecie; poprawa stanu zdrowia pracownikow zakładu pracy w ... itd.
Cele szczegółowe programu (operacyjne)- prawidłowo sformułowane są bardzo ważnym elementem programu zdrowotnego; realizatorom programu wskażą konkretne kierunki dzialań, instytucji finansujacej- pozytywne rezultaty. Określają specyficzne zmiany, które wystapia w grupie celowej, jako wynik oddziaływania programu, są także rozwiazaniem calkowitym. Powinny być: specyficzne tzn. Nazywać oczekiwane rezultaty: zmniejszenie, redukcja, zwiekszenie, wyeliminowanie; realistyczne i osiągalne; mierzalne i określone w czasie. odp. Na pyt. Co, gdzie, kiedy i za ile zostanie zmienione dzięki realizacji programu. Powinny zawierać nast. elementy: wyniki+warunki,+kryteria +grupa celowa= co+kto+kiedy, gdzie+o ile? np. po realizacji...; po 2 latach...; po 5 latach...
Czas realizacji programu- w jakim czasie program zrealizujemy. Może być to kilkumiesięczny program edukacyjny, może być też kilkletni program, obejmujący zarówno edukację społeczności iraz badania przesiewowe
Metody działań- nalezy sprecyzować w jaki sposób realizowany bedzie program. Wymienic metody oddziaływania na populację celową objętą reealizacja programu np. nagłasnianie problematyki, orgaznizacja imprez, prowadzenie nauki samobadania
Harmonogram działań- opisujemy krok po kroku dzialania jakie chcemy podjąć w celu rozwiązania problemu w kolejności ich realizacji: sposób rozpowszechniania informacji o programie w społecznosci lokalnej; dobór uczestników programu; dobór realizatorów zadań programu; podział obowiązków wsród realizatorów programu. Rozpisujemy wg zasady: zadanie np. cyklu edukacyjnego wsród uczniów szkoły podstawowej-sposób realizacji np. zakup materiałów edukacyjnych o tematyce.. do wykorzystania podczas prowadzenia zajęć; przeprowadzenie cyklu zajęć dla uczniów klas pt. zasady zdrowego stylu życia-wykonawca-a)koordynator programu b) psycholodzy, pedagodzy, lekarze, pielęgniarki-termin realizacji-kwiecień
Koszty programu- calkowity koszt programu czyli budżet naszego projektu zazwyczaj konstruje się na podst. wytycznych instytucji finansujacej program. Niezależnie jednak od wytycznych musimy przewidzieć wszystkie możliwe koszty jakie poniesiemy realizując zadania programu. Preferowane są projekty, do których oczekujemy tylko dofinansowania. Wówczas wykazujemy udział finansowy własnej instytucji, środki uzyskane z innych źródeł (fundacje, sponsorzy, samorządy) oraz oczekiwaną kwotę dofinansowania np:
- koszt całkowity programu -100%; udział własny instytucji-10%; udzial sponsora-10%; udział samorządów-10%; oczekiwana kwota dofinansowania-70%.Budżet może zawierać: koszty osób zatrudnionych w projekcie, koszty umów zleceń oraz umów o dzieło z innymi realizatorami; koszty zakupu niezbędnych materiałów, zakup pomocy dydaktycznych itd.
Metoda oceny skuteczności programu- przeprowadzenie oceny realizacji programu jest niezwykle skuteczne w celu sprawdzenia skuteczności metodyki wlasnej pracy i jej wyników. Ocena powinna odnosić się do celów szczegółowych(operacyjnych) i stopnia ich realizacji. Można jej dokonać np. na podstawie przeprowadzonej ankiety dla uczestników na wstępie i na zakończenie, informacji prasowych itd.
np. lb artykułów w lokalnej prasie, lb wyemitowanych audycji radiowych i zdrowotnych; lb przeprowadzonych szkoleń, zachorowalność przed i po 5 latach realizacji programu.
Wszystkie wyniki powinny byc udostępnione w postaci sprawozdania pisemnego, udokumentowane zdjęciami i artykulami.
Ewaluacja ilościowa- jakie było zainteresowanie programem i ilu odbiorcow brało udzial
Ewaluacja jakościowa- co udało nam się osiągnać...