Zasady postępowania z chorym po operacji
Uraz, jakim dla chorego organizmu jest zabieg operacyjny, poza oczywistymi korzyściami płynącymi z jego wykonania, może również stanowić potencjalne źródło zagrożenia dla chorego.
Większość groźnych dla życia powikłań ma miejsce w czasie pierwszych 2-3 dób, ten właśnie okres jest czasem wzmożonego nadzoru i pilnej obserwacji stanu pacjenta.
Sala pooperacyjna / wybudzeń
Po zakończonym zabiegu operacyjnym pacjent przewożony jest do oddziału pooperacyjnego, gdzie monitorowane są parametry życiowe oraz obserwacja w kierunku wczesnych zaburzeń po operacji .
Czynności pielęgniarki:
Pomiary ciśnienia tętniczego
Elektrokardiogram
Saturacja krwi włośniczkowej
Pobieranie krwi do badań
Obserwacja w zależności od rodzaju i zakresu operacji
Pooperacyjna ocena diurezy
Monitorowanie treści uzyskiwanej z drenów ( ilość i charakter)
Obserwacja w kierunku krwawienia wewnętrznego ( stan ogólny + parametry życiowe)
Pomiar glikemii w przypadku cukrzyków
Obserwacja opatrunku w kierunku krwawienia zewnętrznego
Powikłania pooperacyjne
Powikłania ogólne – występujące niezależnie od rodzaju operacji.
Powikłania swoiste – wiążące się z rodzajem przeprowadzonego zabiegu.
Powikłania pooperacyjne
Powikłania ze strony układu oddechowego ( niedodma i/lub zapalenie płuc)
- jest to spowodowane brakiem prawidłowej wentylacji tkanki płucnej
- dochodzi do zalegania wydzieliny w drzewie oskrzelowym co zwiększa skłonność do zakażeń i może doprowadzić do ciężkiej postaci zapalenia płuc.
WAŻNE jest wdrożenie wczesnej rehabilitacji oddechowej u chorego.
Objawy zapalenia ( obrzęk, ból, gorączka, objawy „chełbotania” płynu w ranie lub masywne krwawienie)
Zdjęcie szwu i „otworzenie” rany tak, aby zbierająca się wydzielina mogła znaleźć ujście
Ranę należy wypłukać środkiem odkażającym oraz w celu ułatwienia odpływu gromadzącej się treści założyć sączek gumowy, rynienkę lub dren.
Podanie antybiotyku
Odwodnienie
Występuje często na skutek zbyt małej podaży płynów
Po operacji następuje gromadzenie płynów w tzw. Trzeciej przestrzeni (osocze, chłonka, płyn śródmiąższowy, kości, chrząstki oraz woda transcelularna – woda w opłucnej, jelitach, płynie mózgowo - rdzeniowym).
Przewodnienie
Następuje na skutek dużej podaży płynów i małej diurezy
Często występuje u chorych z niewydolnością serca lub nerek
Prowadząc bilans płynów należy pamiętać o wzroście objętości płynów w krążeniu na skutek wchłaniania z trzeciej przestrzeni
Zapalenie żył powierzchownych
Występuje na skutek kolonizacji kaniul dożylnych
W przypadku stwierdzenia stanu zapalnego należy je jak najszybciej usunąć, przygotować opatrunek z sodą.
Kaniule należy usuwać gdy tylko pacjent może przyjmować leki doustne
Zatorowość płucna
Bardzo groźne powikłanie polegające na tym, że materiał zatorowy ( zakrzep) powstający w obwodowych naczyniach żylnych (najczęściej w łydce) niesiony prądem krwi dociera do płuc gdzie powoduje niedokrwienie części miąższu płucnego.
Objawy zatorowości płucnej:
- ból w klatce piersiowej
- duszność
- krwioplucie
- przyspieszenie tętna i oddechu
Zatorowość płucna
Gdy materiał zatorowy pochodzi z dużego naczynia, np. Z żyły biodrowej, może dojść do zatoru tętnicy płucnej i zgonu chorego.
WAŻNE jest wczesne wdrożenie profilaktyki przeciwzakrzepowej i wczesna rehabilitacja.
Choremu należy podać tlen do oddychania,
Intensywnie zwalczać objawy wstrząsu poprzez podanie odpowiedniej ilości płynów i środków kurczących naczynia tętnicze, podać Heparynę
Badaniem, które najlepiej obrazuje zmiany w płucach jest CT.
Krwawienie do jamy brzusznej
Groźne powikłanie wymagające często natychmiastowej interwencji chirurgicznej
Wymagana jest baczna obserwacja pacjenta, monitorowanie
Rozpoznanie opiera się na klinicznej ocenie chorego( objawy wstrząsu)
Przy niezbyt nasilonych objawach należy przetoczyć płyny oraz masę erytrocytarną
W przypadku masywnego krwawienia z objawami wstrząsu reoperacja w trybie doraźnym
Powrót na oddział macierzysty
Pacjent po spełnieniu kryteriów anestezjologicznych i chirurgicznych, o ile jego stan jest stabilny zostaje przewieziony na oddział, z którego przyjechał.
Zadania pielęgniarki w opiece pooperacyjnej nad pacjentem na oddziale chirurgicznym:
Kontrola stanu świadomości
Kontrola parametrów życiowych(ciśnienie tętnicze, puls,temperatura ciała, saturacja, diureza,zabarwienie powłok skórnych, powrót kapilarny
Obserwacja rany pooperacyjnej, opatrunków
Obserwacja drenów
Podawanie zleconych leków i płynów
Monitorowanie natężenia bólu wg skali bólu
Podawanie leków przeciwbólowych
Dbanie o ogólny komfort pacjenta
Dbanie o wdrożenie odpowiedniej diety
Prowadzenie bilansu płynów
Dbanie o wdrożenie rehabilitacji, pomoc w pionizacji i uruchomieniu
Dokumentowanie wszystkich pomiarów dokonanych u pacjenta
W razie konieczności szybkie informowanie lekarza o zmieniającym się stanie pacjenta
Skale bólu
Zadania
Służą określeniu natężenia bólu pacjenta
Opierają się na jego subiektywnych odczuciach
Ich celem jest wdrożenie odpowiedniego leczenia p/bólowego
Rodzaje
Wzrokowo – analogowa (VAS)
Słowna (VRC), typu: bardzo mały, mały, średni, duży, bardzo duży)
Numeryczna (NRC), od 0 do 10
Obrazkowe (dla dzieci)
Drabina analgetyczna
Zdefiniowany przez WHO w 1986 r. schemat stosowania leków przeciwbólowych oraz farmaceutyków podawanych w celu zmniejszenia doznań bólowych chorego.
Wyróżnia się 3 stopnie intensywności leczenia w zależności od poziomu odczuwania bólu
Leczenie rozpoczyna się od stopnia I, w przypadku braku ustąpienia lub nasilenia bólu przechodzi się do stopnia wyższego.
STOPIEŃ PIERWSZY – Proste analgetyki
- Paracetamol (Codipar, Apap, Acenol)
- NLPZ (Ibuprom, Polopiryna, Naproxen, Diclofenac, Dexac, Majamil, Ketonal, Movicox))
STOPIEŃ DRUGI – Proste analgetyki w połączeniu ze słabymi opioidami
- kodeina
- tramadol
- dihydrocodeina
- zaldiar
STOPIEŃ TRZECI – Proste analgetyki w połączeniu z silnymi opioidami
- Morfina, (iv, im,sc, tabl. MST), PCA
- Fentanyl (Durogesic – plastry)
- Petydyna (Dolargan)
- Buprenorfina (Bunondol, Tamgesic)
KORZYŚCI
Indywidualnie dobrany lek do potrzeb pacjenta
Aby leki p/bólowe były skuteczne podaje się je w stałych odstępach czasowych ( „wg zegara”). Ominięcie dawki leku o odpowiedniej porze spowoduje powrót bólu
Dogodna droga podania leku ( kaniula iv, motylek podskórny, doustnie), aby nie zadawać pacjentowi dodatkowego bólu (np. im.)
Pompa PCA – analgezja kontrolowana przez pacjenta