OPIEKA POOPERACYJNA NAD PACJENTEM PO TX JEDNOCZESNYM NERKI I TRZUSTKI

Po transplantacji trzustki i nerki krytyczny jest pierwszy miesiąc, gdyż to właśnie wtedy dochodzi do największej liczby odrzuceń przeszczepów.

Opieka nad pacjentem po jednoczesnym przeszczepieniu nerki i trzustki jest ważna tak samo po opuszczeniu szpitala jak i podczas pobytu na oddziale transplantacyjnym.

W pierwszych dobach po przeszczepieniu trzustki i nerki to pielęgniarka wykonuje dla pacjenta i za pacjenta to wszystko, co jest konieczne oraz stara się być dla niego wsparciem. W tym okresie ważna jest cogodzinna ocena stanu zdrowia chorego, monitorowanie podstawowych parametrów życiowych (w tym godzinową diurezę) oraz stosowanie profilaktyki ostrego odrzucenia i zapobieganie zakażeniom rany pooperacyjnej. Przyjmowanie leków immunosupresyjnych osłabia odporność przez co zwiększa się podatność na wszelkie zakażenia. Odpowiednio prowadzona opieka pielęgniarska pozwala na uniknięcie rozwoju powikłań pooperacyjnych na bardzo wczesnym etapie.

Zadania pielęgniarki można podzielić na medyczne i mentalne.

Do medycznych zaliczymy:

• podawanie leków zgodnie ze zleceniami lekarza:

  • leki przeciwgrzybiczne, „normujące” wartości życiowe,

  • leki immunosupresyjne – podawane mogą być już w pierwszej dobie drogą doustną. Dawki leków niezbędnych do utrzymania czynności przeszczepu zmniejszają się po upływie pierwszych kilku miesięcy od operacji; najczęściej stosuje połączenie 3 leków, inhibitory kalcyneuryny (cyklosporyna, takrolimus), kwas mykofenolowy, sirolimus (rapamycyna) i ewerolimus,

• sprawdzanie poziomu glikemii – na czczo 60 -110 mg%, 2h po posiłku do 140mg%,

  • w pierwszych dobach co 2 godziny – oraz wyrównywanie stężenia glikemii we krwi,

  • przyjętym postępowaniem jest podawanie insuliny w pompie w pierwszych dniach po zabiegu,

• dieta – dieta lekkostrawna,

• obserwacja rany pooperacyjnej – codzienna zmiana opatrunku i oczyszczanie zgodnie z zasadami aseptyki i antyseptyki,

• obserwacja powłok skórnych wokół wyprowadzonego drenu z okolicy przeszczepionej nerki (dren usuwany jest o kilku dniach od operacji),

• obserwacja płynu odprowadzana z drenu,

• sprawdzanie temperatury ciała,

• kontrola ciśnienia, tętna,

• prowadzenie dokumentacji dobowej diureza (przez pierwsze 72h może być utrzymany cewnik Foley’a), obserwacja zabarwienia oraz zapachu moczu.

Wsparcie emocjonalne będzie polegało na:

• obserwacja samopoczucia chorego,

• zapewnienie komfortu psychicznego,

• pomoc w uzyskaniu pomocy psychologa / psychiatry.

Opieka pielęgniarska w okresie rekonwalescencji polega na przygotowaniu pacjenta do samokontroli i samoopieki w warunkach domowych; pielęgniarka stara się nauczyć pacjenta nowego życia po przeszczepieniu. Ważne jest uzmysłowienie choremu że proces leczenia wymaga czasu, a to wiąże się to z koniecznością radzenia sobie w nowych warunkach.

Opieka po opuszczeniu szpitala jest równie ważna jak ta w szpitalu. Pacjent przez kilka pierwszych miesięcy powinien regularnie zgłaszać się do nefrologa sprawującego nad nim opiekę bądź do lekarza zespołu transplantacyjnego. Wizyty te mają na celu kontrolę jakości leczenia oraz wczesne wykrycie powikłań.

Podczas takich kontroli tak jak w trakcie pobytu na oddziale pacjenci są poddawani kontrolnym badaniom krwi mającym m.in. sprawdzić stężenie leków immunosupresyjnych.

Chory powinien stosować się do zaleceń lekarskich i pielęgniarskich takich jak:

• dbanie o ranę pooperacyjną – mycie mydłem antyseptycznym,

• dieta – powinna zawierać:

• ograniczoną ilość tłuszczu, cukru, soli, u niektórych pacjentów należy również zwracać uwagę na spożywany potas,

• powinny znaleźć się owoce (należy pamiętać że niektóre jak banany zawierają dużo potasu), warzywa, pełnoziarniste pieczywo, mleko i nabiał z małą ilością tłuszczu i bogate w wapń, chude mięso, ryby i inne źródła białka,

• należy unikać „podjadania między posiłkami”,

• należy pić minimum 2 l/ dobę np. wody, herbat ziołowych, pasteryzowanego i niskotłuszczowego mleka, co pomoże wypłukać zbędne dla organizmu produkty (należy pamiętać, że jeżeli chory przyjmuje inhibitory kalcyneuryny nie wolno ich popijać sokiem grejpfrutowym).

• kontrolowanie temperatury ciała – jeżeli temp. jest w granicach 38 st C. ponad dobę należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza,

• sprawdzanie ciśnienia tętniczego krwi (rano i wieczorem),

• kontrola poziomu glikemii

• ogólna higiena ciała – niektóre leki przyjmowanie po przeszczepieniu mogą powodować występowanie trądziku, powinno się w takich przypadkach stosować delikatne mydło antyseptyczne,

• kontrola masy ciała,

• higiena jamy ustnej – regularne wizyty maja na celu zapobieganie zakażeniom,

• systematyczne przyjmowanie leków immunosupresyjnych,

• należy unikać solarium, chronić skórę przed nadmiernym opalaniem, ponieważ chorzy po przeszczepie mają większe ryzyko zachorowania na raka skóry .