Biomedyczne podstawy wychowanie wykład 17.11.09

OKRES NOWORODKOWY

Różyczka w ciąży może doprowadzić do całkowitej głuchoty dziecka. Jeżeli nie mamy wpływu w karcie, że przechodziliśmy różyczkę to możemy zrobić ( niedrogie ) badania i jeśli nie mamy przeciwciał to zaszczepić się.

Poród:

• fizjologiczny – poród główkowy. Ma on podwójne znaczenie:

  - główka przechodzi swoim najmniejszym rozmiarem przez kanał rodny

  - w trakcie porodu klatka piersiowa ulega ściśnięciu i z dróg oddechowych wydobywa się kilka mililitrów płynu. Ułatwia to rozprężenie i upowietrzenie płuc podczas pierwszych oddechów.

• miednicowy – znacznie częściej niż główkowy grozi uszkodzeniem splotu barkowego, złamaniem obojczyka i innymi urazami, oraz uciśnięciem pępowiny podczas rodzenia się główki, co grozi zamartwicą

• porody zabiegowe: kleszczowy, zastosowanie próżnociągu

  • kleszczowy - „ kleszcze: jako sztuczne ręce, lekarz wprowadza je do kanału rodnego, zaciska kleszcze i ciągnie, tylko w sytuacjach wyjątkowych, gdy dziecko jest zaklinowane kobieta nie jest w stanie urodzić

  • próżnociąg - „ rura” do przepychania rur, taka gumowa przyssawka, przyssawka się zatrzymuje na główce i pod ciśnieniem wyciąga

• poród przez cięcie cesarskie jest mniej obciążający dla dziecka niż poród miednicowy, natomiast znacznym obciążeniem mogą być dlań przyczyny wykonania cięcia, często są komplikacje, dziecko bardzo wrażliwe na dotyk, bo samo się nie przeciskało przez kanały rodne

Wskazania do wykonania cięcia cesarskiego:

• ze strony matki ( są na ogół planowane )

  • poważna wada wzroku

  • wada serca

  • stan po zabiegu na macicy

  • niewspółmierność porodowa ( silny stres, reakcje na stres mogłyby zaburzyć akcję porodową )

• ze strony płodu

  • zaburzenia rytmu serca płodu

  • wypadnięcie pępowiny

  • nasilająca się zamartwicą ( sinica uogólniona, wynika z niedotlenienia )

  • zielone wody płodowe ( gdy mamy stan zapalny, może dojść do zakażenia dziecka )

  • stosowanie podczas porodu leków narkotycznych powoduje efekt sedatywny u płodu i zaburzenia mechanizmów inicjacji pierwszego oddechu

Do oceny noworodka służy tzw. bilans 0 na który składają się:

1 – test na fenyloketonurię

2 – określenie poziomu T3 i T4 w surowicy

3 – ocena stanu noworodka w skali Agpar w kolejnych minutach po porodzie, aż do uzyskania wartości prawidłowych

4 – niekiedy ocena noworodka skalą Duboritza ( skala znacznie bardziej szczegółowa )

okppanseryzacja dzieci z grup ryzyka:

I grupa – ryzyko okołoporodowe ze strony matki lub dziecka

II grupa – wady wrodzone u dziecka

opis przebiegu ciąży i porodu, zważenie i zmierzenie dziecka noworodka

Bilans 0 związany jest z poszukiwaniem patologii związanych z okresem ciąży, porodu, oraz adaptacji do życia zewnątrzłonowego.

Przeprowadzane jest na oddziale noworodkowym. Obejmuje ocenę noworodka wg skali Apgar, test na fenyloketonurię, ocenę neurologiczną, pomiar masy i długości ciała oraz obwodu głowy i klatki piersiowej.

Skala APGAR:

→ czystość serca

→ oddychanie

→ zabarwienie skóry

→ napięcie mięśniowe

→ reakcja na bodziec

Każda czynność oceniana od 0-2 pkt

0pkt:

• czynności serca – brak

• oddychanie – brak

• zabarwienie skóry – sinica uogólniona

• napięcie mięśniowe – zwiotczenie

• reakcja na bodziec – brak

1pkt:

• czynność serca poniżej 100 uderzeń/ minutę

• oddychanie – poniżej 40 / minutę

• zabarwienie skóry – sinica obwodowa ( np. głowy )

• reakcja na bodziec – grymasy

2pkt:

• czyn ser – powyżej 100 ud/ minutę

• oddycha – regularnie powyżej

• zabarw skóry – różowe

• napięcie mięśniowe – prawidłowe

• reakcja na bodźce – krzyk, płacz

Apgar ocenia się w 1, 3 i 5 minucie życia. Przy braku poprawy ocenia się go dalej co 5 minut.

8-10 pkt – dziecko w stanie dobrym

5-7 pkt – stan dziecka wymagający obserwacji

4-0 pkt – dziecko w zamartwicy ( żyje, ale bardzo zły stan, często wskutek niedotlenienia )

Utrzymujące się 10 minut niskie wartości Agpar rokują niepomyślnie, co do dalszego rozwoju neuropsychicznego dziecka

Noworodek donoszony – urodzony między 37 a 40 tyg. ciąży, o przeciętnej wadze 2500 do 3500 gram, długości ciała 47 do 50 cm i obwodzie głowy 34-35 cm.

Cechy dojrzałości noworodka:

• dobrze rozwinięta tkanka tłuszczowa podskórna

• dobrze napięta żywo różowa skóra

• wykształcone małżowiny uszne

• odejście pępowiny w połowie odległości między wyrostkiem mieczykowatym mostka a spojeniem łonowym

• meszek płodowy ( lanugo ) obecny tylko na ramionach i grzbiecie

Noworodek przenoszony – urodzony po 14 lub więcej dniach od przewidywanego terminu. Na skutek dysfunkcji łożyska w ostatnich tygodniach ciąży jego przypuszczalność tlenu, wody i produktów odżywczych maleje, wzrasta stopniowo niedotlenienie i niedożywienie płodu.

Odejście wody płodowej to nie kałuża wody. Może po trochu wyciekać, sączyć się, mylnie identyfikowane z popuszczaniem ( w wyniku naciskania płodu na pęcherz ). Przeoczenie może doprowadzić do zapalenia.

Odejście wód płodowych to główna oznaka porodu.

Masa ciała jest niższa od prawidłowej, stan ogólny upośledzony → rozwój tych dzieci nie zawsze jest prawidłowy, rokowanie pogarsza dalsze wydłużanie się okresu ciąży.

Zamartwica okołoporodowa jest to ostre zaburzenie podstawowych czynności życiowych, występuje u noworodka bezpośrednio po urodzeniu.

Przyczyny:

• poród przedłużony

• niewydolność łożyska

• łożysko przodujące ( pierwsze rodzi się łożysko, a nie dziecko i jest niedotlenione)

• przedwcześnie oddzielenie się łożyska

• zawęzlenie lub okręcenie się pępowiny

• zakażenie wewnątrzmaciczne

• niedokrwienie oraz niedotlenienie ( O U N ), jakie powoduje zamartwica prowadzi do rozwoju zespołu objawów klinicznych – okołoporodowa encefalopatia niedokrwienno – niedotleniowa OENN

U donoszonego noworodka trwałe zaburzenia neurorozwojowe jako następstwo OENN występują, gdy stwierdza się:

• długotrwałe zaburzenia świadomości

• wiotkość mięśni sztywność odmóżdżeniową

• drgawki

• zniesienie odruchów noworodkowych ( np. ssania, Moro )