26 III
2 typy konformizmu – eksperyment,
Normatywny – presje norm społecznych.
Konformizm informacyjny.
Myślenie grupowe – 1971 r Janis pierwsze badania nad myśleniem grupowym.
Hipoteza myślenie grupowego – nie jest nastawione na rozwiązanie problemu a raczej na zachowanie wewnętrznej zgody w grupie decyzyjnej. Tendencja ta przysłania zdolność poszukiwania poprawnego rozwiązania. Jest to wyrazem swoistości grupowej, jest to wartość dodatnia wówczas gdy ludzie wykonują czynności produkcyjne (np. w zakładzie pracy), natomiast podczas szukania rozwiązania problemu nie pozwala to na indywidualne pomysły. Ludzie w grupie częściej potakują niż szukają poprawnego rozwiązania.
Symptomy myślenia grupowego:
Iluzja wszechstronności, wszechmocy, przekonanie o niebywałej mocy wykonawczej.
Poczucie racji moralnej - „my mamy święte prawo”
Tendencja do racjonalizacji decyzji – mnóstwo argumentów przekonujących wszystkim o właściwym charakterze działania
Przeciwnik jest spostrzegany stereotypowo - po to aby zniechęcić przeciwnika np. żółtki
konformizm osiąga wyższy poziom niż w innych grupach
Autocenzura – podejmowane są działania mające na celu uciszenie wątpliwości np. lepiej się nie wychylać.
Złudzenie jednomyślności – nikt nie mówi niczemu przeciw, zatem uczestnicy grupy odczuwają atmosferę powszechnej zgody i aprobaty
Tendencja do ograniczania informacji zewnętrznych -
Kapitanoza – postępowanie zgodne z instrukcjami lidera, nawet jeżeli nie są do końca racjonalne. Odmiana myślenia grupowego.
Jeżeli jeden człowiek zgłasza argumenty, przeciwstawia się sukces jest mało prawdopodobny ale jeżeli dwóch przeciwstawia się osiągają już sukcesy.
Polaryzacja Grupowa:
W Psychologii społecznej – Grupa podejmuje bardziej ryzykowne decyzje niż jednostki S. Muscovici.
W wyniku weryfikacji stwierdzono:
Poziom ryzyka przy rozwiązaniu problemów nie wzrasta mechanicznie ale zależy od nastawienia wejściowego w pracy grupowej. Jeżeli na wejściu są osoby nastawione pozytywnie grupa przychyla się do pozytywnego rozwiązania.
Wpływ mniejszości – S . Muscovici
Należy postępować zgodnie z wpływem większości, panuje przekonanie, że większość ma racje. Nie do końca tak jest. Istnieją historyczne przypadki w których mniejszość społeczna zadecydowała o bardzo ważnym dziejowo zdarzeniu.
Mniejszość bardzo często odwołuje się do nowych wartości, nie znanych albo inaczej interpretowanych. Mniejszość działa z reguły próbując znaleźć osoby bardziej życzliwe do ich poglądu wśród większości. Ludzie Ci z biegiem czasu stają się zwolennikami mniejszości W związku z tym proces zdobywania wpływów przez mniejszość jest to proces długotrwały, pozostawiający długotrwałe ślady.
Efekt opóźnienia – często działania trwają nawet kilka lat.
Efekt przelewania się – wpływ grupy większości z biegiem czasu przelewa się do grupy mniejszej. Jeden z podstawowych procesów, mechanizm postępu społecznego.
PROBLEM POSŁUSZEŃSTWA.
Posłuszeństwo jest wartością naczelna w niższych warstwach społeczeństwa. W warstwach wyższych posłuszeństwo jest warością instrumelnalna – posłuszeństwo jest dobre jeżeli prowadzi do sukcesu. Jesteśmy wychowywani w duchu posłuszeństwa.
Konsekwencje bycia posłusznym :
Przeniesienie odpowiedzialności – odpowiedzialność spada na tego, który kazał. Sąd wymierza inną karę zleceniodawcy a inną wykonawcy. Zazwyczaj osoba posłuszna nie czuje wyrzutów sumienia mimo złych czynów.
Stanley Milgram – seria eksperymentów – 1 eksperyment odnosił się do porażenia prądem osób, które źle odpowiadały na pytania. Amerykanie postąpili dokładnie tak jak postąpili Niemcy pod wpływem nacisku autorytetu.
Badani ulegli wpływom autorytetu : wskaźniki – miejsce eksperymentu, eksperyment przeprowadzono w laboratorium uniwersyteckim. Autorytet budował prowadzący, był ubrany w odpowiedni strój laboranta, strój jest wskaźnikiem autorytetu.
Zerwanie ciągłości poleceń powoduje osłabienie posłuszeństwa. Wiele procesów psychicznych po przerwie powoduje zmianę ciągłości zachowań.
Proces posłuszeństwa jest procesem asymetrycznym
Wydawanie poleceń przez telefon – posłuszeństwo spadło, jednakże występowało. Jeżeli występuje bezpośredni kontakt osoby karzącej z karaną stwierdzono zahamowanie drastycznych zachowań.
RODZAJE WPŁYWÓW GRUPY NA JEDNOSTKĘ
Wpływ konformizm
Wpływ przez posłuszeństwo
Uległość – świadczy o wielkim wpływie grupy lub innych osób, jest to skłonność do reflektowanie opinii decyzji innych. Poziom uległości zależy bezpośrednio od jednostki. Uległość opisywana jest jako cecha osobowości.
C.D Wpływ Społeczny 27 III
Jak niektórzy ludzie potrafią skłaniać do uległości? – są to techniki wpływu społecznego. Chaldiniego
Problem wpływu społecznego zaczęto badać intensywnie w drugiej połowie XX w.
Zasada wzajemności – ludzie w różnych kulturach mają silne poczucie odwzajemniania tego co ktoś w stosunku do nich zrobił. np. raz poczęstowany papierosem zaproponuje rewanż przy najbliższej okazji.
Sytuacja negocjacji – Button i Kally rozróżniają 3 taktyki negocjacji
Twarda – negocjator jest nastawiony na maksymalne zyski
Średnia
Taktyka miękka – uwzględniająca życzenie i potrzeby kontrpantnera. Jest najbardziej skuteczna, bo nie stwarza napięć, nie wyzwala wrogich postaw, jest korzystna społecznie.
Problemem wpływu społecznego zajmowali się również przedstawiciele psychologii ewolucyjnej – zasada wzajemności ma swoją długą tradycje i została ukształtowana w zamierzchłych czasach i zostaje nam przekazana w ramach dziedziczenia. Odwzajemnianie było korzystne dla osobników, zapewniało harmonie społeczną w grupie i zapewniało jej większa skuteczność w walce z przeciwieństwami.
Zasda wzajemności w wielu społeczenstwach jest podstawa relacji miedzyludzkich
Zasada zaangażowania – ludzie którzy angażując się w działalność starają się być konsekwentni realizując czynności w zmiennych okolicznościach, nawet wtedy gdy tracą one swoje znaczenie.
Chaldini opisuje przypadek fascynacji w USA znachorami, którzy udzielali pewnych rad mających przeciwdziałać chorobom i boleściom. Dwoch jego przyjaciół, jeden był znakomitym logikiem poszli na wyklad o skutecznym leczeniu metodami medytacji. Po wykładzie logik zabral głos wykazujac iz wszelkie sugestie jakie padaly ze strony prowadzacych szkolenie były nie uzasadnione powolywal się przy tym na badania potwierdzajace bezsens tego co powiedziano. Podziekowano logikowi za wypowiedzi i zaproponowano kupno poradników na temat metod leczenia, okazało się że 90 % słuchaczy kupiło książki, mimo że usłyszeli prawdę z ust logika.
Zaangażowanie jest bardzo istotne. Krytyka i logika podważają nadzieję na wyleczenie. Nadzieja może być powodem oddziaływania na ludzi.
Zasada autorytetu / uległości – autorytet działa dwojako, źródło informacji i jako przykład. Wpływ informacyjny i normatywny. Doświadczenia każdego z nas są takie, że inni ludzie wiedzą lepiej od nas, często potrzebujemy pomoc, potocznie inni zawsze wiedzą lepiej niż my, powoduje to podstawę uznania, respektuje się uległość wobec autorytetu.
Czynnik normatywny – ludzie poszukują ideałów i bardzo często ideałem jest konkretna osoba. Uległośc wobec autorytetu jest korzystna ponieważ ktos na tej podstawie formuluje swoje cele życiowe, w ten sposób występuje zjawisko uległości wobec autorytetu.
Wskaźniki autorytetu:
Ludzie krytycznie myślący – osoby uznawane za znaczące przez inne osoby znaczące. np. lider wśród specjalistów psychologii
Tytuły mecenas, doktor mają na celu eksponowanie autorytetu w różnych dziedzinach.
Efekt Hovdingg – Autorytet poprzez odpowiedni i adekwatny do stanowiska wygląd, mimo braku racjonalnych powodów zajęcia stanowiska.
Hipper uległość – uległość jest zjawiskiem normalnym, jednak hiper uległość, która logicznie i moralnie jest niedopuszczalna a ma miejsce.
Syndrom Stokholmski – została opisana po raz pierwszy na podstawie pewnego zdarzenia, mianowicie został dokonany napad na bank, napastnicy wzięli zakładników, wśród nich była młoda kobieta. Napastnicy byli brutalni i bezwzględni wobec zakładników, przetrzymywanie trwało 6 dni. Kiedy wyzwolono zakładników, okazała się, że pani zakochała się w jednym z porywaczy który traktował ja brutalnie. Stala się absolutnie uległa, że obdarzyła go uczuciem pozytywnym.
Hipper uległość – umiejętnie przeprowadzona sugestia zmuszająca ludzi do tragicznych czynów np. masowego samobójstwa.
4. Zasada społecznej słuszności - postępuj tak jak postępują inni, konformizm, naśladownictwo.
Efekt Wertera – Goethe napisał opowiadanie pod tytułem „Cierpienia młodego Wertera” poszukiwał rozwiązań problemów emocjonalnych, był w pewnym stopniu rozczarowany opisał jak cierpi. Książka zyskała wielką popularność, podobnie jak Werter młodzi ludzie skłonni byli popełnić samobójstwo. W Europie na początku VIII wystąpiły masowe samobójstwa. Zarażanie się określoną formą odczuć i zachowań.
Zarażenie - zjawisko epidemii psychicznych - w sensie psychologicznym podobna jest do epidemii medycznych w sensie następstw, rozprzestrzeniają się objawy.
Zarażenie inreakcyjne – ludzie zarażają się pewna forma aktywności. W grupie występują wspólne reakcje, wspólne przeżycia.
Zarażenie formami rozrywkowymi – czasy określonych rozrywek . Zasada nowości, jest przystająca do czasu w jakim się pojawia. Musi być atrakcyjna i zgodna z kulturą danego kręgu.
Epidemia mody
Ekstazy religijne – cierpienie w celu zjednania się z Bogiem. Emocje są tak silne, że zaburzają racjonalne sterowanie zachowaniem.
Szał – szały społecznie wiążą się z zaburzeniem ukierunkowania aktywności. Nadmierna ekspozucja określonych zachowań, dążenie do jakiegoś celu. Szał tulipanów w Holandii – od pierwszego posiadacza do każdego w Holandii. Płacono za jedną cebulkę równowagę ceny kamienicy w mieście.
Epidemia histeryczna – nieakceptowane w społeczeństwie zachowanie rozpowszechnia się i reprezentuje.
Zjawisko Cargo - pewna sekta w Malezji znajdowała się na trasie przylotu samolotów. Pewnego razu samolot wylądował z jedzeniem i ekwipunkiem. Ludność Cargo wierzyła, że samoloty są wysłane od bogów, histeryczny kult samolotów.
Lykanotropia - histeria polegająca na tym, że ludzie zachowują się jak wilki, wyją, biegają na czworaka.
Epidemie świadczą o dokuczliwości codziennego życia, ludzie próbują znaleźć sobie bardziej atrakcyjnych celów. Próby niekiedy przybierają formę przesadną w posadzi epidemii. Epidemia pojawi się pod wpływem jednostkowych doświadczeń a rozprzestrzenia się pod wpływem wzajemniego oddziaływania.
5. Zasada Sympatii – ludzie wywierają wpływ na innych poprzez wzbudzanie sympatii.
Techniki wzbudzania sympatii:
Poprzez wygląd
Przez pochlebstwa i komplementy – podwyższają wartość „ja”
Aprobata czyiś poczynań.
6. Zasada niedostępności – Coś co jest nieuchwytne jest zawsze społecznie bardziej pożądane. Niedostępność wzmaga rywalizację o dostęp o poznanie ukrytych tajemnic.
Niedostępność zakazowa – Przykład „Romeo i Julia” zakaz sprawił nasilenie dążeń do miłości. Zakaz wzbudza niekiedy reakcje przeciwne.
W sensie społecznym gazet ocenzurowane są bardziej atrakcyjne i częściej kupowane. Jeżeli zadziała cenzura jakiejś tam postaci nawet w gazecie, społeczeństwo częściej sięga właśnie po tą gazetkę. Społeczeństwo jest ciekawe ile informacji jest zakazane i dlaczego tak się stało.
Metody Wpływu Społecznego:
Metody podwójnej prośby
Małej i dużej prośby
Drzwiami w twarz
Skaczącej piłeczki.