Rodzina i wychowanie - w świetle książki Franciszka Adamskiego
„Rodzina: wymiar społeczno kulturowy”.

W różnych kulturach funkcjonują różne formy życia małżeńsko - rodzinnego.
Jest to uzależnione od obyczajów, tradycji i zasad funkcjonowania danego społeczeństwa.
W niniejszej pracy zostały przedstawione formy funkcjonowania rodziny w trzech kulturach - chińskiej, arabskiej oraz chrześcijańskiej. Kultury te różnią się od siebie pod wieloma względami, jednakże w pewnych kwestiach są do siebie również podobne.

Tradycyjna rodzina chińska charakteryzowała się kilkoma dziedzinami i związanymi
z nimi cechami odgrywającym duże znaczenie w codziennym życiu. Do dziedzin tych należały: kult przodków, genologia, system dziedziczenia, autorytet głowy rodziny, nierówna pozycja kobiety i mężczyzny oraz system własności rodzinnej. Duże znaczenie miał kult przodków. Jednym z głównych obowiązków było odprawianie rytualnych modłów na cześć przodków. Przewodniczyć im mogli jedynie mężczyźni. Celem ich było umacnianie więzi rodziny. Przy wyznaczaniu linii genealogicznej imiona kobiet były często pomijane.
Nazwiska dziedziczono w linii męskiej. W genealogii ważny był potomek płci męskiej. Dziedziczenie obejmowało w równym stopniu wszystkich synów. Córki były wyłączane
z prawa dziedziczenia własności. Podziału dokonywano dopiero po śmierci rodziców
między sobą - wtedy opuszczano dom rodzinny idąc „na swoje”. Autorytet głowy rodziny wyznaczały: tradycja, płeć i wiek. Najmocniejszą pozycją i najważniejszym zdaniem
cieszyła się zawsze osoba z najstarszego pokolenia. Następstwo we władzy rodzinnej
i domowej przysługiwało synowi tego ojca, który faktycznie sprawował władzę jako głowa rodziny. Pozycje mężczyzny i kobiety były mocno zróżnicowane. Kobiety dźwigały ciężar życia domowego. Były podporządkowane mężczyznom - musiały im być posłuszne. Małżeństwa Chońskie były kojarzone przez rodziców - czystość dziewczyny była wyznacznikiem jej zamążpójścia i szacunku społeczeństwa. Własność rodzinna
dotyczyła również rodziny z linii bocznej czyli całej wielkiej rodziny. Do własności należały ziemia, budynki mieszkalne i gospodarcze oraz roczny dochód członków rodziny.
Własność należała tylko do mężczyzny - kobieta nie mogła posiadać własności.
W procesie przemian społeczno - gospodarczych tradycyjny system rodziny uległ niewielkim zmianom. Dawne wielkie rodziny zostały przekształcone w tzw. komuny ludowe. Największe zmiany dotyczą pozycji kobiet - dziewczynki na równi z chłopcami mogą uczęszczać do szkół, a kobiety przeszły do pracy zawodowej poza rodziną.
Uznaje się równość praw mężczyzn i kobiet. Prawo dziedzicznie obejmuje oboje małżonków, dopuszczalna jest również możliwość rozwodu. Zachował się troska o kształtowanie u dzieci poczucia świadomości wspólnoty rodzinnej.

Rodzina muzułmańska jest typową rodziną w świecie arabskim - odróżnia się ona od innych systemów kulturowych. Islam reguluje życie społeczne i rodzinne, podporządkowane jest ono swoistemu kodeksowi religijno - moralnemu. Rodzina muzułmańska żyje zgodnie z zasadami Koranu - świętej księgi islamu. Małżeństwa są zawierane zgodnie z zasadami Koranu - wolny wybór partnerów, wola i dobre chęci współżycia jako małżonków, podporządkowanie się obowiązkowi wzajemnej pomocy i opieki w każdej sytuacji życia małżeńsko - rodzinnego. W świecie arabskim małżeństwo jest kontraktem, przez który dwie osoby łączą się dla założenia rodziny. Partnerzy muszą wyrazić wzajemną wolę zostania małżonkami, mężczyzna musi złożyć okup ojcu wybranki, która nie może mieć mnie
niż 17 lat, a on co najmniej 18. Akt zawarcia małżeństwa powinien mieć uroczystą oprawę
i jest aktem religijnym. Kobieta ma prawo unieważnić zawarty związek. Okup (mający charakter posagu) jaki przekazuje mężczyzna jest przeznaczony dla wybranki - jeśli otrzymuje go ojciec lub opiekun to tylko jako depozyt. W chwili zamążpójścia kobieta staje się towarzyszką życia mężczyzny. Oboje są równi wobec boga i jemu podporządkowują
i ofiarują swoje czyny i myśli. W rodzinie muzułmańskiej wszyscy są sobie równi, gdyż wszyscy pochodzą od boga. Jednakże istnieje tzw. „głowa rodziny” - ktoś kto stoi na czele domu, troszczy się o rodzinę - jest on autorytetem dla wszystkich członków rodziny. Według Koranu prawa kobiet są równe ich obowiązkom, a mężczyźni są o jeden stopień wyżej
niż kobiety. Zgodnie z hierarchią ustanowioną przez boga prawa kobiet i mężczyzn powinny być równe, jednak praktyka życiowa jest inna. Uczyniła ona mężczyznę władcą absolutnym
w rodzinie i społeczeństwie, wyklucza nawet kobietę z praktyk religijnych. Istotną cechą rodzin arabskich jest poligamia. Koran zezwala mężczyznom na czterokrotny ożenek.
Podobnie jak życie społeczne tak i rodzina musiała się dostosować do przemian jakie zaszły w cywilizacji. Nastąpiła m. in. emancypacja płci, , aktywizacja zawodowa kobiet,
kształcenie dziewcząt i kobiet na równi z chłopcami i mężczyznami czy też uniezależnienie się młodych małżeństw od rodziny pochodzenia poprzez osobne mieszkanie.

---