Patryk Płusa
PRZESTĘPCZOŚĆ
Przestępczość to masowe zjawisko społeczne, polegające na występowaniu z pewną regularnością i dającą się przewidzieć częstotliwością czyny karalne.
Przestępczość w Polsce stale rośnie wystarczy włączyć telewizor by usłyszeć o kolejnym zabójstwie, gwałcie itp. Wszelki zdarzenia reguluje kodeks karny, który działa na podstawie 2 kategorii wykroczeń i przestępstw:
Wykroczenia - czyn społecznie szkodliwy, zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia pod groźbą kary aresztu, ograniczenia wolności, grzywny do 5.000 złotych lub nagany. Osobną kategorią prawną jest wykroczenie skarbowe opisane w kodeksie karnym-skarbowym. Odpowiedzialności za wykroczenie odpowiada każdy po ukończeniu 17 roku życia. Karze za wykroczenie podlega również usiłowanie, podżeganie i pomocnictwo w popełnieniu wykroczenia
Występek - czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych, karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc (art. 7 3 kodeksu karnego).Czyn zabroniony, którego dolna granica ustawowego zagrożenia wynosi nie mniej niż 3 lata pozbawienia wolności albo jest zagrożony karą surowszą stanowi zbrodnię.
Pojęcie przestępstwa dotyczy nie tylko dorosłych, ale również dzieci i młodzież. W ostatnich latach wzrosła liczba nieletnich sprawców najcięższych przestępstw, takich jak: pobicia z ciężkim uszkodzeniem ciała, zabójstwa, rozboje i wymuszenia.
Szczególnie niepokojące są dwie tendencje występujące w przestępczości nieletnich - brutalizacja działań sprawców oraz rosnąca liczba dzieci w wieku do lat 13 popełniających czyny karalne. Przestępczość dzieci i młodzieży zależnie od obowiązującego systemu prawnego jest różnie definiowana i różnie traktowana przez wymiar sprawiedliwości. W Polsce przestępczość nieletnich pośrednio definiuje ustawa z dnia 26 października 1982 r. (Nr 35 poz. 228, ze zm.) o postępowaniu w sprawach nieletnich, regulująca postępowanie wobec nieletnich Dz. U. z 1982 r. w zakresie: zapobiegania i zwalczania demoralizacji w stosunku do osób, które nie ukończyły lat 18, postępowania w sprawach o czyny karalne w stosunku do osób, które dopuściły się takiego czynu po ukończeniu lat 13, ale nie ukończyły lat 17, wykonywania środków wychowawczych lub poprawczych w stosunku do osób, względem których środki te zostały orzeczone, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez te osoby lat 21. Model postępowania z nieletnimi przyjęty przez tę ustawę, to model wychowawczo- resocjalizacyjny. Wprowadzenie nowego Kodeksu karnego, a wraz z nim istotnej zmiany do postępowania z nieletnimi, a mianowicie przyjęcie 15 lat jako wieku odpowiedzialności karnej (w określonych sytuacjach można wobec nieletnich sprawców czynów karalnych stosować środki i kary przewidziane dla osób dorosłych) może zasadniczo zmienić obowiązujący model wymiaru sprawiedliwości dla nieletnich. Wprowadzenie tej tak istotnej zmiany spowodowane było m.in. przyjęciem poglądu, iż nieletni sprawcy ciężkich przestępstw (zabójstwo, rozbój), głęboko zdemoralizowani, pozostają bezkarni, a poczucie bezkarności jakie mają, stanowi potencjalne zagrożenie dla społeczeństwa. W związku z nowymi regulacjami w zakresie prawa karnego i przyjętymi przez resort sprawiedliwości założeniami w zakresie resocjalizacji nieletnich Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało kolejną nowelizację ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Projekt ten ma być wkrótce przesłany do rozpatrzenia przez Sejm .
Bardzo niebezpiecznym zjawiskiem jest także występowanie w coraz szerszym znaczeniu przestępczości zorganizowanej.
z Przestępczość zorganizowana to zjawisko kryminalne występujące w skali międzynarodowej, którego nie można ściśle ograniczyć stanem faktycznym przestępstwa. Obejmuje ona zbiór poszczególnych przestępstw, złożoną postać (formę) aspołecznych zachowań, nie jest zjawiskiem wcześniej nie znanym, występowała w wielu krajach, w różnej formie, a przedmiotem jej zainteresowań były różne obszary życia społeczno-ekonomicznego.
O ile pojęcie przestępczości zorganizowanej od lat kojarzy się z państwami takimi jak
Stany Zjednoczone czy Włochy, o tyle dzisiaj te słowa straciły zupełnie na aktualności. Zjawisko to rozprzestrzenia się na całym świecie. Dotyka zarówno kraje rozwinięte, m.in. Europę Zachodnią, jak i kraje rozwijające się, m.in. Amerykę Łacińską, Azję.
Mówi się, że obecnie najbardziej zagrożonym terytorium na istnienie przestępczości zorganizowanej jest Europa Środkowa- Wschodnia. Rejon ten dopiero niedawno odzyskał swoją autonomiczność (bądź wciąż o nią walczy), skutkiem czego był momentalny wzrost przestępczości. Systemy prawne, które dopiero są udoskonalane, cały charakter odbudowy rejonu sprzyja rozwojowi przestępczości zorganizowanej.
W chwili obecnej przestępczość zorganizowana, szczególnie w tych miejscach, w których zauważalna była już dawno, zdaje się przybierać charakter międzynarodowy. Osoby, które dopuszczają się takich zjawisk w jednym miejscu, kuszone możliwością np. zarobku, rozwijają swą przestępczą działalność na inne miejsca, tworząc całe sieci przestępcze.
Istnieją rejony świata, które specjalizują się w przestępczości zorganizowanej. Ze względu na większe terytoria, główne okręgi to;
Stany Zjednoczone: La Cosa Nostra, skupiająca około pięć tysięcy członków;
Kolumbia: Kartel Cali, Cartel del Norte del Valle; narkobiznes- handel narkotykami, pranie brudnych pieniędzy;
Nigeria: oszustwa, przemyt kart bankomatowych, przemyt narkotyków;
Japonia: Yakuza, licząca ok. dwa i pół grup skupiających ok sto tysięcy członków, trudniących się w przestępczości narkotykowej, handlem dziećmi, kasynami gier, a także przestępczość gospodarcza, ściąganie haraczy, nielegalny handel bronią;
Chiny i Tajwan: Chińskie Triady, obejmujące kilkaset grup przestępczych o zróżnicowanej liczbie członków, trudniące się w przestępczości narkotykowej, praniu brudnych pieniędzy, przestępczości gospodarczej, handlu ludźmi;
Kraje WNP: zorganizowane grupy przestępcze posługujące się językiem rosyjskim, w ilości ok dwustu do trzystu grup; grupy te zajmują się nielegalnym handlem bronią i materiałami rozszczepialnymi, przestępczością gospodarczą, praniem brudnych pieniędzy, szeroko rozumianym przemytem, handlem ludźmi, fałszerstwami środków płatniczych;
Europa Środkowa i Wschodnia- brak wyraźnych grup, indywidualne przypadki trudniące się w działaniach nastawionych na przestępczość narkotykową, nielegalnym handlem bronią, przemytem, kradzieżą samochodów, ściąganiem haraczy, fałszerstwami środków płatniczych, praniem brudnych pieniędzy, handlem kobietami.
Jak widzimy przestępczość będzie zawsze nie odłącznym elementem życia społecznego. Nawet najbardziej wyszukane i wyspecjalizowanie grupy i jednostki policji nie będą w stanie zwalczyć osób, próbujących dorobić się cudzym kosztem. My, jako zwykli obywatele możemy tylko zachować ostrożność i unikać niebezpiecznych dzielnic i zakątków miasta oraz nie wdawać się w interesy z nieznajomymi i niesprawdzonymi kontrahentami.
Bibliografia:
Wiesław Mądrzejowski, Przestępczość zorganizowana system zwalczania, wyd. Akademickie i profesjonalne, Warszewa 2008.
Jan Stanik, Leszek Woszczek, Przestępczość nieletnich, wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2005. skal
Stephen Tumim, Przestępczość, Warszawa, 1998.
Stephen Tumim, Przestępczość, Warszawa, 1998, s. 31.
J. Stanik, L.Woszczek, Przestępczość nieletnich, wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2005, s.15-16.
W. Mądżejewski, Przestępczość zorganizowana system zwalczania, wyd. Akademickie i profesjonalne, Warszewa 2008, s.23-25.
Ibidem, s. 33.