2 Ustrój demokratyczny

podręcznik ( żółty) str. 90-96

1. Pojęcie demokracji - ustrój, w którym władza zwierzchnia należy do obywateli. Sprawują ją bezpośrednio lub za pośrednictwem przedstawicieli, którzy są mianowani lub wybierani.

a. demokracja ateńska ( V w.p.n.e.)- demos+kratos władza ludu:

- przykład demokracji bezpośredniej ( udział wszystkich Ateńczyków w życiu politycznym)

- Zgromadzenia ludowe wszystkich Ateńczyków na agorze ( rynku)

- równe prawo głosu, sprawowania urzędów ( losowanie), sąd skorupkowy ( ostracyzm) dla osób zagrażających demokracji

b. formy demokracji:

demokracja bezpośrednia demokracja pośrednia ( przedstawicielska)

• referendum- powszechne głosowanie obywateli - wybory organów państwa- parlament, prezydent, samorząd

z czynnym prawem wyborczym ( np. konstytucyjne, terytorialny

wstąpienie do UE)

• inicjatywa ludowa- prawo zgłoszenia projektu ustawy - przynależność do organizacji społecznych i politycznych

w Polsce 100 tys. obywateli ( partie, stowarzyszenia)

• weto ludowe- odmiana inicjatywy ludowej, - inicjatywy obywatelskie, np. komitet budowy pomnika

sprzeciw wobec ustawie

• zgromadzenie ludowe- zgromadzenie obywateli, decydujących - zgromadzenia i manifestacje

o swoim regionie ( np. kantony w Szwajcarii) - listy otwarte i petycje- poparcie lub sprzeciw wobec władzy

c. podstawowe zasady demokracji:

• zasada suwerenności narodu- najwyższa władza w państwie należy do narodu

• zasada reprezentacji- naród sprawuje władzę za pośrednictwem swoich reprezentantów ( radny, poseł, europoseł)- demokracja przedstawicielska

• zasada zachowania praw mniejszości

• zasada podziału i równowagi władz- trójpodział władzy Karol Monteskiusz ( władza wykonawcza- rząd i głowa państwa- prezydent, władza ustawodawcza - parlament, władza sądownicza- niezależne sądy) ; wzajemna kontrola i równoważenie się władz- tekst str. 95

• zasada konstytucjonalizmu i praworządności- ustrój opiera się na konstytucji

• zasada pluralizmu - poszanowanie i swoboda wyrażania różnych poglądów

d. „czwarta władza”- prasa i środki masowego przekazu ( radio, telewizja, Internet) śledzą na bieżąco poczynania polityków, administracji, zwracają uwagę opinii publicznej na negatywne zjawiska i ważne problemy.

e. „piąta władza”- blogi ?

---