Okresy rozwojowe człowieka

W życiu człowieka wyróżniamy następujące okresy rozwojowe:

• okres zarodkowy,

• okres płodowy,

• okres noworodkowy,

• okres niemowlęcy,

• okres poniemowlęcy,

• okres dzieciństwa,

• okres dojrzewania,

• okres dojrzałości,

• wiek średni,

• okres starości.

się przemianami psychiki człowieka jakie zachodzą od momentu jego poczęcia (zapłodnienia) do śmierci.

Na ogół przyjmuje się istnienie następujących faz rozwojowych człowieka:

• Poczęcie

• Okres embrionalny

• Okres płodowy

• Niemowlęctwo (1 rok życia)

• Wczesne dzieciństwo (2 i 3 rok życia)

• Średnie dzieciństwo (od 4 do 6 roku życia)

• Późne dzieciństwo: Młodszy wiek szkolny (od 7 do 10 lub 12 roku życia)

• Okres dojrzewania, (14-18 lat)

• Wczesna dorosłość (18-25 lat)

• Dorosłość (25-60 lat)

• Starość (+60 lat)

• Śmierć

Poczęcie (łac. conceptio), w przypadku ludzi (najczęściej poprzez stosunek seksualny) utożsamiane z momentem zapłodnienia komórki jajowej przez plemnik. Utożsamiany przez dużą część ludzi wyznających najczęściej religijny światopogląd - z momentem, od którego powinna rozpocząć się prawna ochrona istoty ludzkiej. Przez część z nich również z samym stosunkiem. Prowadzi to do zasadniczych rozbieżności przy dyskusjach o prawie do aborcji i stosowaniu środków antykoncepcyjnych.

Według nauk przyrodniczych (embriologii i genetyki) człowiek z chwilą połączenia plemnika z komórką jajową rozpoczyna się rozwój osobniczy. Rozwój osobniczy może być zapoczątkowany również przez sztuczne pobudzenie dowolnego jądra komórkowego posiadającego pełny aparat genetyczny potrzebny do rozwoju osobniczego przedstawiciela danego gatunku - np. w procesie klonowania. Rozwój osobniczy wymaga odpowiedniego środowiska życiowego oraz substancji odżywczych, które zapewnia w przypadku ssaków organizm matki, aż do momentu porodu. Jest to okres życia wewnątrzmacicznego (prenatalny) w skład którego wchodzą podokresy: jaja płodowego, zarodkowy i płodowy.

Embrion - faza rozwojowa kręgowców, obejmująca w przypadku człowieka okres od implantacji, czyli zagnieżdżenia w błonie śluzowej macicy (siódmy dzień) do ósmego tygodnia od zapłodnienia. Cechą charakterystyczną dla tego okresu jest to, że zarodek nie wykazuje jeszcze żadnego podobieństwa do osobnika rodzicielskiego.

Płód w embriologii to zarodek ssaków od momentu, kiedy można rozpoznać cechy morfologiczne dla danego gatunku. U ludzi zarodek stadium płodu osiąga w 8 tygodniu ciąży. Płód w wieku 8 tygodni ma ok. 3 cm. Poród płodu o masie mniejszej niż 500 g przed 22 tygodniem ciąży (jest to uwarunkowane osiągnięciami medycyny na polu utrzymania wcześniaka przy życiu) traktowane jest jako poronienie, ze względu na skrajną niedojrzałość organizmu, uniemożliwiającą samodzielne życie poza organizmem matki. Poród po 22 tygodniu ciąży, przy masie noworodka powyżej 500 g, uznawany jest za poród przedwczesny wcześniaka o skrajnie niskiej masie urodzeniowej. Płód jest to dalsze stadium rozwojowe zarodka, rozpoczynające się od ok. 6 tygodnia od chwili rozpoczęcia się ciąży. W tym czasie zarodek jest już wyodrębniony z otaczających go błon płodowych i rozpoczyna się kształtowanie jego narządów zarówno wewnętrznych jak i zewnętrznych. Oczy są bardzo szeroko rozstawione i przykryte powiekami. Tempo jego rozwoju jest bardzo duże. Kończyny wydłużają się i dziecko zaczyna nimi poruszać. Matka może odczuwać ruchy płodu dopiero w 17-21 tygodniu ciąży.Rozwijają się poszczególne części ciała.Zaczyna się ssanie palca.

Niemowlęctwo - okres rozwoju człowieka (dziecka) obejmujący pierwsze dwanaście miesięcy życia od momentu narodzin. W tym czasie dochodzi do intensywnego rozwoju całego organizmu, manifestujące się przyrostem masy ciała (trzykrotnym) i długości (o średnio 50%). Nigdy później człowiek nie rozwija się tak szybko i tak wydajnie.

Późny okres dzieciństwa - (dziewczęta 7-10, chłopcy 7-12 lat), w okresie wczesnoszkolnym, w miejsce zabawy wchodzi stopniowo nauka. Następuje szybki rozwój mowy, pamięci, która staje się trwała. Kształtuje się umiejętność myślenia logiczno - abstrakcyjnego i rozwija się wiedza o świecie. W tym okresie dziecko staje się częścią grupy formalnej, jaką jest szkolna klasa. Pod wpływem rówieśników, rodziców, nauczycieli przedszkola i naucznia początkowego następuje socjalizacja. Dziecko uczy się uczestnictwa w życiu zbiorowym i przygotowuje się do samodzielnego odgrywania ról społecznych, oraz rozmaitych zabaw i gier wspomagajacy rozwój dziecka.

Dojrzewanie (inaczej adolescencja) - okres życia między dzieciństwem a dorosłością, charakteryzujący się przeobrażeniami w budowie i wyglądzie ciała (dojrzewanie biologiczne), psychice - kształtowaniu i 'barwieniu' osobowości (dojrzewanie psychiczne), postawach wobec własnej i drugiej płci (dojrzewanie psychoseksualne), pełnieniu roli społecznej (dojrzewanie społeczne). Dojrzewanie jest uzależnione od czynników genetycznych, płciowych, środowiskowych, klimatycznych, kulturowych. Nazywane jest również "moratorium psychospołecznym".

Okres dojrzewania dzieli się na trzy fazy:

1. Przygotowawcza faza przedpokwitaniowa (prepubertalna) - trwa około 2 lata, początek pokwitania ma przebieg utajony i rozpoczyna się między 6./7. a 8. rokiem życia, stopniowo nasilając się.

2. Faza dojrzewania właściwego (pubertalna) - trwa około 5 lat, pomiędzy 11. a 16. rokiem życia,

3. Popokwitaniowa faza dorastania (postpubertalna) - w większości przypadków ma miejsce między 18. a 25. rokiem życia.

Problemy okresu dojrzewania [edytuj]

Medyczne [edytuj]

• W związku z wahaniami poziomu hormonów, a zwłaszcza androgenów, często pojawia się trądzik.

• Częsta w tym wieku jest depresja (np. w wyniku braku akceptacji w grupie rówieśniczej).

• U dziewcząt może wystąpić anoreksja i bulimia

• Gwałtowny wzrost przyczynia się do osłabienia układu odpornościowego

Psychospołeczne [edytuj]

• Potrzeba akceptacji w grupie rówieśniczej może skłaniać nastolatków do zainteresowania narkotykami

• Duża potrzeba niezależności zachęca młodzież do buntu przeciwko rodzicom, wyrażanego np. przez uczestnictwo w subkulturach, konflikty z prawem bądź zainteresowanie sektami

• Narastający popęd seksualny może wywoływać poczucie winy, zwłaszcza u młodzieży wychowanej w konserwatywnym środowisku

Dorosłość to określenie dojrzałego organizmu, zwykle odnosi się do człowieka, który nie jest dzieckiem - mężczyzną lub kobietą.

Ten artykuł wymaga dopracowania.
Należy w nim poprawić: atrybuty psychiczne dorosłego.
Więcej informacji co należy poprawić, być może znajdziesz w dyskusji tego artykułu lub na odpowiedniej stronie. W pracy nad artykułem należy korzystać z zaleceń edycyjnych. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.
Możesz także przejrzeć pełną listę stron wymagających dopracowania.

Uzyskanie pełnoletności jest momentem formalnie oznaczającym dorosłość (mylnie utożsamianą z dojrzałością). Dawniej dorosłość była wyznaczana na trzy różne sposoby:

• przez osiągnięcie dojrzałości biologicznej lub fizycznej,

• przez przejście serii testów dowodzących gotowości dziecka do dorosłego życia (inicjacja),

• albo przez osiągnięcie pewnego wieku.

Większość nowoczesnych państw posiada prawnie określoną granicę wieku, po przekroczeniu której obywatel staje się dorosły bez żadnej wymaganej demonstracji gotowości do wejścia w dorosłość.

Spis treści [ukryj] 1 Konsekwencje prawne 2 Cechy dorosłego 3 Zobacz też 4 Przypisy

Konsekwencje prawne [edytuj]

Bycie dorosłym oznacza możliwość zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. Inne konsekwencje to wygaśnięcie władzy rodzicielskiej rodziców nad dzieckiem i co do zasady koniec odpowiedzialności finansowej za dziecko; możliwość zawarcia związku małżeńskiego, głosowania w wyborach, posiadania broni palnej, uzyskania prawa jazdy, samodzielnego podróżowania za granicę czy legalnego stosowania niektórych używek (papierosy, alkohol), a także obowiązek odbycia służby wojskowej (dla kobiet możliwość). W niektórych przypadkach granica wieku może być niższa, jeżeli prawo danego kraju dopuszcza wyjątki (np. zawarcie związku małżeńskiego jest w Polsce możliwe wcześniej za zgodą rodziców).

W niektórych państwach istnieje możliwość wykonywania niektórch czynności prawnych, takich jak sprzedaż, czy wypożyczanie, przez osoby niepełnoletnie. Czasami w związku z tym występuje wymóg nadzoru przez opiekuna prawnego bądź po prostu przez dorosłego.

Prawna granica wchodzenia w dorosłość (pełnoletność) zwykle waha się pomiędzy 15. a 21. rokiem życia, zależnie od regionu. Niektóre kultury w Afryce określają dorosłość od 13 lat, a Gwatemala rozważa przesunięcie granicy na 10 lat.

U żydów, dorosłość jest osiągana w wieku 13 lat przez chłopców, a po osiągnięciu 12 lat, przez dziewczyny (jednakże pierwotnie nie osiągało się dorosłości tylko po przekroczeniu danej granicy wieku - dla przykładu żydowscy chłopcy, chcąc być mężczyznami, musieli pokazać swoją gotowość przez naukę Tory i innych praktyk judaizmu).

W większości współczesnych krajów prawną granicą dorosłości jest 18 lat. Wyjątkami są:

• Iran (15 lat)

• Szkocja (16 lat)

• Indonezja (17 lat)

• Korea Południowa (19 lat)

• Japonia (20 lat)

• Arabia Saudyjska (21 lat)

• Stany Zjednoczone (21 lat)

Cechy dorosłego [edytuj]

Wymienione tu zostały niektóre cechy charakteru, które symbolizuje dorosłość w większości kultur. Nie zawsze jest pełna zgodność pomiędzy poniższymi cechami, a cechami człowieka o wieku określającym go prawnie dorosłym. Te cechy to:

• samokontrola

• ustabilizowanie

• niezależność

• powaga

• odpowiedzialność

• taktowność

• wytrzymałość

• doświadczenie

• obiektywność

Zdaniem neurologów proces dojrzewania mózgu - od którego zależy wykształcenie się powyższych cech - trwać może nawet do 25. roku życia ^[1]

Zobacz też [edytuj]

Starość - stan będący efektem starzenia się, ostatni okres życia u ludzi. Starość ma przede wszystkim wymiar biologiczny (fizjologiczny), lecz także poznawczy, emocjonalny i społeczny.

Spis treści [ukryj] 1 Starość w znaczeniu społecznym 2 Starość w znaczeniu medycznym 3 Przypisy 4 Zobacz też

Starość w znaczeniu społecznym [edytuj]

Społeczna granica między wiekiem średnim człowieka jego a starością jest bardzo płynna i zmieniała się na przestrzeni wieków. Na przykład, w starożytności już człowiek 35-40 letni był już uważany za człowieka starego. Średnia długość życia, a co za tym idzie "granica" starości na świecie bardzo wydłużyła się w XVIII, XIX oraz XX wieku, wraz z poprawą warunków życia, rozwojem medycyny oraz wprowadzeniem w życie takich wynalazków jak np. kanalizacja, które wzmagały poziom higieny, oraz wynalezieniem różnorakich szczepionek, które zapobiegały chorobom. Obecnie, w społecznym i socjologicznym znaczeniu za człowieka starego jest zwykle uważany człowiek w wieku 65-70 lat i wyżej.

W kulturach na całym świecie ludzie w podeszłym wieku byli zawsze obdarzani dużym szacunkiem - niekiedy nawet czcią - jako ludzie bardziej doświadczeni i mądrzejsi.

Starość w znaczeniu medycznym [edytuj]

Pojęcie starości w znaczeniu medycznym to ogół zmian zachodzących w ciele człowieka w wieku podeszłym, czyli w naukach medycznych pacjentów po 65 roku życia. Kobiety wchodzą w okres starości już w pięćdziesiątym roku życia, a mężczyźni dopiero w sześćdziesiątym.

W okresie starości ustaje intensywne odbudowywanie komórek, organizm jest mniej odporny na choroby, a układ nerwowy jest mniej aktywny. Tkanki ludzkie stają się odwodnione i mniej elastyczne, ulegają atrofii. Obecnie w rozwiniętych społeczeństwach ludzie przeżywają 70-90 lat, rekordziści dożywają 120 lat, przy czym statystycznie dłużej żyją kobiety. W Stanach Zjednoczonych w ciągu XX wieku przeciętna długość życia przedłużyła się z niecałych 50 lat do 75 lat u mężczyzn i 80 lat u kobiet.^[1]

Dożywanie długiego wieku wiąże się ze znacznym rozwojem medycyny. Jednakże wydłużanie życia u ludzi prowadzi do pojawiania się w strukturze społeczeństwa znacznego odsetka osób nie będących samodzielnymi, ze względu na np. zaburzenia układu nerwowego związanego z chorobą Alzheimera, której objawami są m.in. zaburzeniami pamięci, zachowania i osobowości.

Przypisy [edytuj]

---