Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica

W Krakowie

GOSPODARKA SUROWCAMI MINERALNYMI

Temat:

Rozwój górnictwa rud miedzi w Polsce

Łukasz Sowa

GiG zaoczne

Rok III

Historia górnictwa i hutnictwa miedzi na terenie Dolnego Śląska w Starym Zagłębiu Miedziowym sięga drugiej połowy lat 30. ubiegłego wieku, kiedy to geologowie niemieccy stwierdzili występowanie rudy miedzi na obszarze niecki północno-sudeckiej (synklina grodziecka i synklina złotoryjska).

W związku z przygotowaniami wojennymi, w celu eksploatacji odkrytych rud miedzi założono w 1938 r. Górniczo-Hutnicze Towarzystwo Akcyjne (Berg und Huet-ten Aktiengesellschaft) nazywane w skrócie BUHAG z siedzibą we Wrocławiu. Głównymi udziałowcami firmy BUHAG był koncern Bergwerkgesellschart Georg von Giesche's Erben we Wrocławiu oraz Reischswirtschaftministerium (Ministerstwo Gospodarki Rzeszy). W skład firmy wchodziły:

• Mittlau-Grube - kopalnia K-I Iwiny,

• Muhlberg-Grube bei Alzenau - kopalnia K-II koło Olszanicy,

• Liebichau-Grube - kopalnia Lubichów, stanowiąca zaczątki późniejszych Zakładów Górniczych KONRAD,

• Wahlstadt-Grube bei Haasel, będącą w okresie powojennym samodzielną jednostką górniczą jako Zakłady Górnicze LENA.

Pierwsze roboty górnicze na terenie synkliny grodzieckiej podjęto przy głębieniu szybu K-II w dniu 18 listopada 1938 r. kończąc głębienie w dniu 19 grudnia 1940 r. na głębokości 211 m. W następnym okresie założono dwa poziomy wydobywcze 156 i 200 m (po wojnie określanymi jako 140 i 180 m) i w roku 1944 przystąpiono do wstępnej eksploatacji rudy miedzi na poziomie 156 m.

 

Szyb K-I zgłębiono do roku 1945 do głębokości 133 m. W owym czasie szyb L-I zgłębiono do poziomu 115 m, zaś szyb L-II do poziomu 134 m.

 

We wrześniu 1944 r. obydwa szyby kop. Lubichów połączono przekopem na poziomie 68 m. Szyb K-II w roku 1944 dwukrotnie ulegał awariom wodnym natomiast szyby Lubichowskie we wrześniu 1944 uległy całkowitemu zatopieniu.

 

Na terenie synkliny złotoryjskiej już w 1936 r. w okolicach Leszczyny rozpoczęto budowę kopalni Lena. Kopalnia Lena połączona była z powierzchnią szybem wydobywczym oraz kilkoma pochylniami, które na poziomie wydobywczym 83 m. połą­czone były z szybem.

 

W pobliżu szybu wybudowano zakład przeróbki rud, gdzie metodą flotacji produkowano kilkunastoprocentowy koncentrat miedzi.

 

Działania wojenne spowodowały przerwanie robót górniczych w kopalniach Starego Zagłębia, szyby zostały zatopione, a większość jej urządzeń uległa dewastacji.

 

W latach 1940-1945 firma BUHAG budowała również hutę miedzi w miejscowości Wiesau koło Bolesławca. Proces produkcyjny huty opierał się na technologii ogniowej, polegającej na bezpośrednim wytopie kamienia miedziowego z rudy miedzi (z ominięciem procesu wzbogacania metodą flotacji). Huta przeznaczona była do przerobu rudy miedzi z kopalń Dolnośląskich głównie z kopalni Konrad z którą posiadała układ transportowy rudy miedzi za pomocą wiszącej kolejki linowej z szybu K-II poprzez szyb K-I i Lubichów do Wizowa.

W owym czasie w Hucie Wizów zbudowano piec szybowy o powierzchni prze­kroju w strefie dysz 22,8 m2 (19,0x1,2 m), który pozwalał na przerób rudy miedzi w ilości 1000 ton/dobę. Uzyskany w piecu szybowym produkt w postaci kamienia miedziowego podlegać miał dalszej przeróbce konwertorowej. Założenia projektowe przewidywały dalszą rozbudowę huty do sześciu pieców szybowych. W wyniku dzia­łań wojennych w roku 1945 instalacja hutnicza została częściowo uszkodzona, a następnie zdewastowana.

 

Po wojnie, po wstępnych próbach odbudowy huty, zmieniono przeznaczenie do­celowe istniejącej infrastruktury i podjęto decyzję o utworzeniu w 1951 r. Zakładów Chemicznych Wizów.

Pomimo, że powołanie zakładów górniczych na terenie starego zagłębia miedziowego nastąpiło w grudniu 1949 r. z mocą od 1 stycznia 1950 r. to znacznie wcześniej prowadzone były intensywne prace w kopalniach poniemieckich w zakresie odwodnienia, odbudowy i uruchomienia eksploatacji rudy miedzi.

 

Jeszcze podczas działań wojennych w dniu 14 marca 1945 r. decyzją Ministerstwa Przemysłu powołane zostaje Zjednoczenie Przemysłu Cynkowego z siedzibą w Katowicach, z zadaniem obejmowania przez władze polskie obiektów przemysłowych w miarę posuwania się linii frontu. Jesienią 1945 r. po Konferencji Poczdamskiej, Ministerstwo Ziem Odzyskanych przejęło we władanie zakłady górnictwa rud miedzi na Dolnym Śląsku, tj. kopalnie miedzi Lenę i Konrad, kopalnie miedzi i anhydrytu Lubichów oraz hutę miedzi Wizów.

 

W styczniu 1946 r. delegowana zostaje grupa pracowników do zabezpieczenia przejętych kopalń poniemieckich. Decyzją z dnia 21 października 1946 r. dokonano z dniem 1 stycznia 1947 r. zmiany ZPC na Zjednoczenie Przemysłu Metali Nieżelaznych, a z dniem l stycznia 1948 r. w gestii Działu Górniczego ZPMN znalazły się: kopalnia Lena (w odbudowie), kopalnia Konrad (nieczynna), kopalnia Lubłchów (nieczynna) oraz kopalnia Mie­dzianka (nieczynna). W kopalni Miedzianka po II Wojnie Światowej nie prowadzo­no eksploatacji rudy miedzi.

 

Zintensyfikowanie działań związanych z odbudową, doprowadziło do powołania z dniem l stycznia 1948 r. Ekspozytury Górniczej Zjednoczenia Przemysłu Metali Nieżelaznych Bolesławcu.

 

W dniu 20.04.1948 r. w miejsce ZPMN, zgodnie z aktem erekcyjnym, Minister Przemysłu i Handlu powołuje do życia Zjednoczone Zakłady Metali Nieżelaznych. ZZMN jako jednostka nadrzędna w przemyśle metali nieżelaznych, zgrupowała w sobie wszystkie zakłady metali nieżelaznych. Działania Zjednoczonych Zakładów Metali Nieżelaznych doprowadziły do powołania z dniem l stycznia 1950 r. pierwszych przedsiębiorstw polskiej miedzi, tj. Zakładów Górniczych KONRAD w budowie i Zakładów Górniczych LENA.

 

Dalsza historia polskiej miedzi pisana była przez kolejne podmioty gospodarcze:

• w dniu 16.05.1951 rozpoczyna się budowa Legnickich Zakładów Metalurgicznych, czyli HUTY MIEDZI w Legnicy,

•  z dniem 1.01.1952 r. powstają Zakłady Górnicze NOWY KOŚCIÓŁ w budowie,

•  z dniem 1.01.1956 r. powołano Zakłady Górnicze LUBICHÓW w budowie.

Do czasu powstania LGOM-u, kopalnie Starego Zagłębia Miedziowego stanowiły podstawową bazę surowcową pokrywając od 15 do 20% rocznego zapotrzebowania kraju na miedź (w tym Konrad - 60%, Lena - 25% i Nowy Kościół - 15%).

Kopalnie starego zagłębia miedziowego ze względu na podległość administracyjną dzielono na bolesławieckie (Konrad i Lubichów) i złotoryjskie (Lena i Nowy Kościół).

Zakłady Górnicze Konrad zlokalizowane były na złożu synkliny grodzieckiej na południowy wschód od Bolesławca. W ramach działalności produkcyjnej wydzielono trzy rejony eksploatacyjne kopalń: Konrad, Upadowa Grodziec i Lubichów.

 

Kopalnia Konrad prowadziła eksploatację górniczą za pomocą dwóch poniemieckich szybów K-II i K-I odległych od siebie około 1,6 km. Centralną rolę w wydobyciu rudy miedzi spełniał szyb K-I o głębokości 550 m posiadający przedział klatkowy i przedział skipowy o zdolności wydobywczej 1,5 min ton rudy rocznie. Maksymalną zdolność wydobywczą kopalnia osiąga w 1976 r. wydobywając w skali roku l 437 540 ton rudy. Zakończenie eksploatacji nastąpiło w ostatnich dniach grudnia 1989 r. W okresie eksploatacji Zakładów Górniczych KONRAD wydobyto łącznie 37 914 702 ton rudy o zawartości 0,78% Cu w rudzie, tj. 269 226 ton miedzi

 

W historii tej kopalni odnotować należy największą katastrofę w dziejach Polskiej Miedzi - pęknięcie grobli stawu osadowego w Iwinach w dniu 13 grudnia 1967 r.

Katastrofa ta spowodowała śmierć 18 mieszkańców Iwin; dalszych 570 było poszkodowanych. Większym lub mniejszym zniszczeniom uległo 150 budynków gospodarczych. Na usunięcie szkód KERM Uchwałą nr 120/68 z dnia 24.04.1968 r. wyasygnował 213 234 tyś. zł dla poszczególnych resortów partycypujących w likwidacji skutków katastrofy.

Budowę kopalni UG rozpoczęto w 1949 r. z inicjatywy inż. Erasta Konstantynowicza, który stwierdził występowanie rudy miedzi na wychodni złoża w rejonie Grodźca w odległości 5,5 km od szybu K-I, Największe wydobycie kopalni UG osiągnięto w roku 1961 w ilości 232,5 tyś. ton rudy, a eksploatację zakończono wiosną 1963 r. (48,9 tyś. ton rudy), uzyskując z tego rejonu eksploatacyjnego 1650 tyś. ton rudy o średniej zawartości 0,684% Cu. W 1965 r. w nieczynnej kopalni UG zorganizowano bazę szkoleniową dla uczniów szkół górniczych Bole­sławca i Lubina.

Złoże rudy miedzi rejonu Lubichowa udostępnione było dwoma szybami poniemieckimi L-I i L-II oraz nowozbudowanymi szybami L-III i L-IV. Eksploatację rudy miedzi podjęto w roku 1962, a zakończono w lipcu 1976 r. wydobywając łącznie około 2,0 min ton rudy o zawartości 1,06% Cu. W roku 1984 podjęto eksploatację badawczą siarczanów wapnia, anhydrytu i gipsu, wydobywając 46,8 tyś. ton. Wydobycie stopniowo wzrastało i w roku!989 osiągnęło poziom 109,4 tyś. ton. Produktem handlowym był anhydryt kruszony i mączka anhydrytowa. W ramach restrukturyzacji i likwidacji ZG Konrad, wyodrębniono kop. Lubichów i w ramach DSI połączono z kop. anhydrytu Nowy Ląd w Niwnicach a następnie (dnia 16.01.1998 r.) sprzedano inwestorowi z branży materiałów budowlanych, tj. fir­mie ATLAS z Łodzi.

Kopalnia Lena zlokalizowana została w synklinie złotoryjskiej na południowy wschód od Złotoryi. Eksploatowany obszar górniczy „Leszczyna" udostępniony był szybem czteroklatkowym o głębokości 210 m. W okresie eksploatacji w latach 1950-1973 kopalnia wydobyła 14 468 129 ton rudy o zawartości 0,55% Cu, co daje 76 529 ton miedzi. Największe roczne wydobycie kopalnia osiągnęła w 1965 r. w ilości 724 398 ton rudy.

Kopalnia Nowy Kościół zlokalizowana została na obszarze synkliny złotoryj­skiej na południe od Złotoryi. Kopalnia Nowy Kościół w latach 1954-1967 wy­dobyła łącznie 4 025 647 ton rudy o zawartości 0,51% Cu co stanowi 20 690 ton miedzi w rudzie. Największe roczne wydobycie osiągnięto w 1965 r. w ilości 416 780 ton rudy. Mimo, iż kopalnia posiadała przygotowany front eksploatacyj­ny, z końcem 1967 r. zakończyła działalność eksploatacyjną, a w roku 1968 swoją działalność. Na podjęcie tej decyzji wpłynęły niewątpliwie dwie okoliczności. Po pierwsze, awaria stawu osadowego w Iwinach i niemożliwość przerabiania rudy miedzi z kop. Nowy Kościół. Po drugie, to rozpoczęcie w lipcu 1968 r. eksploatacji rudy miedzi w kopalniach Lubin i Polkowice.

Przyszłość przemysłu miedziowego w Polsce po zakończeniu wojny wiązano po­czątkowo z rejonem Bolesławca i Złotoryi, gdzie zostały udokumentowane przez Niemców złoża miedzi. Tam też skoncentrowano resortowe badania geologiczno-poszukiwawcze, które prowadziły Krakowskie Przedsiębiorstwo Geologiczne Poszu­kiwań Surowców Hutniczych i Dolnośląskie Przedsiębiorstwo Surowców Hutniczych w Legnicy.

W owym czasie prowadzono wiercenia w rejonie perspektywicznym w Płaczkowie, między Leną a Nowym Kościołem.

Nieoczekiwanie w dniu 23 marca 1957 r. nadeszła sensacyjna wiadomość, że w rejonie Sieroszowic na głębokości około 600 m stwierdzono występowanie bogatych łupków miedzionośnych.

 

Był to moment narodzin według ówczesnej terminologii polskiej wielkiej miedzi i efekt prowadzonych od 1952 r. prac badawczo-poszukiwawczych przez zespół In­stytutu Geologicznego w Warszawie pod kierunkiem inż. Jana Wyżykowskiego.

W sierpniu 1957 r. w otworze wiertniczym S-19 w Lubinie potwierdzono wystę­powanie bogatego, siarczkowego złoża rud miedzi. Rozpoczął się okres intensywnych prac wiertniczych oraz przesunięcie na teren LGOM- u całego potencjału badawczo-wiertniczego z resortu MPC. Na podstawie uzyskanych wyników z 11 otworów wykonanych przez Instytut Geologiczny i 13 otworów wykonanych przez MPC, w dniu 4 kwietnia 1959 r. przedstawiono pierwszą dokumentację geologiczną złoża Lubin-Sieroszowice przez zespół Jana Wyżykowskiego. Ujawniono l 364 652 tyś. ton rudy zawierającej 19 339 tyś. ton Cu na obszarze 175 km². W dniu 28 grudnia 1959 r. ówczesny Minister Przemysłu Ciężkiego Franciszek Waniołka podpisał decyzję o powołaniu z dniem l stycznia 1960 r. przedsiębiorstwa państwowego Zakłady Górnicze LUBIN w budowie z siedzibą w Lubinie.

Powołane w grudniu 1959 r. przedsiębiorstwo Zakłady Górnicze LUBIN w budowie były protoplastą późniejszego Kombinatu Górniczo-Hutniczego Mie­dzi, bowiem następna decyzja MPC z dnia 5 kwietnia 1961 r. w sprawie zmiany i przedmiotu działania, przekształca z dniem l maja 1961 r. przedsiębiorstwo Państwowe Zakłady Górnicze LUBIN w budowie w KOMBINAT GÓRNICZO--HUTNICZY MIEDZI w budowie. Pierwszym dyrektorem nowej jednostki mia­nowany zostaje Stanisław Lasek (1961-1962), a następnie Tadeusz Zastawnik (1962-1975). Trzeba pamiętać, że w wyniku tej decyzji nic nowego nie powstało, mówiąc trywialnie zmieniono szyld i dyrektora, albowiem w akcie erekcyjnym ZG Lubin, istniał zapis, że Zakłady miały zająć się budową i przygotowaniem do eksploatacji zakładów górniczych rud metali nieżelaznych w tym celu mogły tworzyć oddziały terenowe. Następną decyzją jest Zarządzenie MPC nr 53/Org/68 z dnia 30 grudnia 1968 r. w sprawie zmiany aktu erekcyjnego KGHM zmieniające nazwę z dniem l stycznia 1969 r. z KGHM w budowie na KOMBINAT GORNICZO-HUTNICZY MIEDZI. Kolejny akt prawny to Decyzja nr 70/70 Prezydium Rady Ministrów z dnia 24 czerwca 1970 r. w sprawie funkcjonowania od dnia l lipca 1970 r. wyodrębnionego Zarządu KGHM. Decyzjami związanymi z rozszerzeniem zakresu działania KGHM były następujące akty prawne:

• Zarządzenie nr 52/Org/68 MPC z 30.12.1968 r. w sprawie połączenia z dniem 1.01.1969 r. trzech jednostek kopalnictwa miedzi - KGHM, Z.G. KONRAD i Z.G. LENA.

• Zarządzenie nr 37 /Org/70 MPC z dnia 25 czerwca 1970 r. w sprawie połączenia z dniem 1.07.1970 r. KGHM, HM Legnica, ZM Legmet i ZBiPM Cuprum.

Plany górniczego zagospodarowania odkrytego złoża przewidywały budowę czterech zespolonych kopalń, o łącznym docelowym wydobyciu kilkudziesięciu milionów ton rudy rocznie.Model kopalń opracowany w początkowym okresie przy współudziale prof. Bolesława Krupińskiego z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Następnie generalnym projektantem w pierwszych latach budowy LGOM-u było Biuro Projektów Przemysłu Metali Nieżelaznych BIPROMET w Katowicach, które specjalnie dla potrzeb Kombinatu Górniczo-Hutniczego Miedzi utworzyło w 1962 r. Oddział Górnictwa Rud Miedzi z siedzibą we Wrocławiu.

Przekształcone aktem notarialnym z dnia 9 września 1991 roku z przedsiębior­stwa państwowego w spółkę akcyjną - KGHM Polska Miedź SA - to dziś jedno z największych polskich przedsiębiorstw o ugruntowanej pozycji na rynku krajo­wym i międzynarodowym, przedsiębiorstwo-koncern, które jako jedno z nielicznych pokonało bez większych zakłóceń trudny okres transformacji ustrojowej i gospodarczej lat dziewięćdziesiątych. Od lipca 1997 roku akcje KGHM Polska Miedź SA, są notowane na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych i Londyńskiej Giełdzie Metali. Gwarantem przyjętej strategii działania KGHM Polska Miedź SA jest bogata baza zasobowa obejmująca powierzchnię ok. 550 km². Wielkość udokumentowanych zasobów rudy miedzi w obszarach koncesyjnych KGHM Polska Miedź SA stawia Polskę na 4 miejscu na świecie, jeżeli chodzi zasoby miedzi oraz na 1 miejscu w przypadku zasobów srebra. Złoże zaliczane jest do typu stratoidalnego tworząc w skałach osadowych, nagromadzenia siarczków miedzi występujące w odbarwionych wtórnie piaskowcach czerwonego spągowca lub piaskowcach, łupkach miedzionośnych i skałach węglanowych cechsztynu. W zależności od położenia obszaru złożowego, miąższość złoża waha się od 0,4 do 26 m, średnio ok. 3,38 m. Aktualnie eksploatowane złoże rud miedzi występuje na głębokości od 600 do 1200 metrów. Seria złożowa związana jest z utworami cechsztynu zapadającymi monoklinalnie ku północy. Zasoby te skupiają się w obszarze południowo-zachodniej części monokliny przed-sudeckiej, a podstawowymi cechami budowy złoża są:

• zróżnicowana charakterystyka jakościowa litologicznych odmian rud,

• zmienność form i miąższości złoża w poszczególnych obszarach,

• duża głębokość zalegania złoża od 600 do ponad 1000 m.

KGHM Polska Miedź SA posiada obecnie 7 koncesji na wydobycie rud miedzi z następujących obszarów górniczych: Lubin I, Małomice I, Polkowice I, Sieroszowice I, Rudna I, Rudna II i Radwanice Wschód. W roku 2004, Spółka otrzymała koncesje na wydobycie rud miedzi ze złoża „Głogów Głęboki-Przemysłowy". Ponadto udokumentowane zostały zasoby w obszarach złożowych: Bytom Odrzański, Głogów, Retków, Gaworzyce i Radwanice Zachód.

Produkcja górnicza oparta jest na wydobyciu z Zakładów Górniczych „Lubin", „Polkowice-Sieroszowice" i „Rudna". Zasoby geologiczne i przemysłowe, którymi one dysponują pozwalają na utrzymanie przez KGHM Polska Miedź SA wydobycia na obecnym poziomie do 2020r.

Tabela 1 Zasoby geologiczne i przemysłowe KGHM Polska Miedź SA

Technologia wybierania w Oddziałach Górniczych KGHM Polska Miedź SA -bazuje na wypracowanych w trakcie dotychczasowej działalności produkcyjnej roz­wiązaniach własnych oraz światowych osiągnięciach technicznych, łącząc zaawansowane technicznie podstawowe aspekty produkcji górniczej, tj. urabianie i transport, utrzymanie stateczności wyrobisk.

 

Wypracowane w trakcie dotychczasowej eksploatacji, systemy komorowo-filarowe (w różnych odmianach) szczególnie dla złóż o miąższościach średnich i grubych, do­stosowane zostały do lokalnych warunków ich zalegania, pozwalając na utrzymanie zdolności produkcyjnych kopalń oraz minimalizację strat eksploatacyjnych. Systemy te, jak również ich skala, nie mają swoich odpowiedników w stosowanej na świecie głębinowej technologii eksploatacji złóż rud miedzi.

 

Rozwijana technologia wybierania, gdzie dominującym jest komorowo-filarowy system eksploatacji z ugięciem skał stropowych pozwala na optymalizację wielkości furty eksploatacyjnej oraz gospodarki skałą płonną (kamieniem) przy urabianiu złóż cienkich.

Obecnie w procesie eksploatacji złoża rud miedzi stosowane są wysokowydajne samojezdne maszyny górnicze, których parametry techniczne nie odbiegają od ma­szyn stosowanych w kopalniach podziemnych należących do liderów światowego górnictwa.

 

Planowana eksploatacja złoża o miąższości 1,6 m spowodowała konieczność opra­cowania maszyn o podstawowej wysokości 1,4 m. Od 1996 roku trwają modernizacje wozów wiercąco-kotwiących, a od 2002 roku ładowarki łyżkowej o pojemności 4,5 m³, której wysokość całkowita wynosi 1,4 m.

Mechanizacja procesu wydobycia złoża poniżej poziomu 1100 m związana jest ponadto z odmiennymi warunkami eksploatacji, wynikającymi ze wzrostu temperatu­ry pierwotnej skał oraz odmienną atmosferą kopalnianą. Problem ten częściowo jest rozwiązany przez klimatyzację kabin operatorów maszyn oraz schładzanie powietrza dolotowego do strefy wyrobisk o podwyższonych temperaturach (klimatyzacja cen­tralna).

Technika strzałowa pozostaje wyłączną metodą urabiania skał złożowych w górnictwie rud miedzi ze względu na ich znaczną wytrzymałość (150-170 MPa) oraz zróżnicowanie w furcie eksploatacyjnej, obejmującej 3 rodzaje skał: dolomity i piaskowce rozdzielone przewodnią warstwą łupków miedzionośnych.

Stosunkowo wysoki udział dynamitów w ogólnym zużyciu MW w kopalniach KGHM wynika z faktu, iż są to niewątpliwie najsilniejsze materiały wybuchowe, nadające się do stosowania w warunkach najbardziej trudno urabialnych skał złożo­wych. Są one jednak sukcesywnie wypierane przez nowoczesne MW emulsyjne, obecnie już niewiele ustępujące dynamitom pod względem efektywności urabiania, lecz bardziej bezpieczne, tak w produkcji, jak i użytkowaniu, a przy tym tańsze.

Dalszy wzrost zakresu mechanizacji robót strzałowych przewiduje skupienie się równocześnie na dwóch kierunkach, a mianowicie:

• rozszerzeniu stosowania saletrolu, jako najtańszego MW, pozwalającego na mechanizację ładowania, bezpiecznego w użyciu; proces wymaga jedynie zakupów dodatkowego sprzętu w postaci zmodernizowanych wozów strzałowych,

• zastosowaniu materiałów wybuchowych emulsyjnych luzem w postaci pasty, wytwarzanych na dole, na samojezdnym urządzeniu mieszalniczo- i załadowczym, co stanowi nowy kierunek działania.

Wieloletnie doświadczenia w stosowaniu przede wszystkim komorowo-fłlarowych systemów eksploatacji oraz związana z nimi struktura udostępnienia i ilość wyrobisk i obiektów podziemnych, wymuszają konieczność bieżącego utrzymywania około 1700 km czynnych wyrobisk o kubaturze ponad 30 mln m³. Dostarczenie ogromnych ilości powietrza w sposób zapewniający zachowanie zgodnego z przepisami jego składu chemicznego oraz odprowadzenie ogromnych ilości ciepła naturalnego i technologicznego wymagają stosowania wentylatorów głównych o bardzo wysokich parametrach pracy. Sumaryczna wydajność wentyla­torów pracujących w kopalniach przekracza obecnie 400 000 m³/min, co przy zało­żeniu średniej gęstości powietrza na poziomie 1,13 kg/ m³ oznacza konieczność przetłaczania przez wyrobiska podziemne i szyby kopalń około 650 000 Mg powie­trza na dobę, czyli ponad 200 min Mg/rok.

 

Zakłady Górnicze KGHM „Polska Miedź" SA realizują program przebudowy połączonych struktur sieci wentylacyjnych, który umożliwi wykorzystanie istniejących rezerw wentylacyjnych oraz zapewni realizację planowanego wydobycia rudy i utrzymania właściwych warunków wentylacyjno-klimatycznych. Program ten obejmuje miedzy innymi:

• optymalizację struktur sieci wentylacyjnych kopalń,

• budowę systemu centralnej klimatyzacji w O/ZG „Rudna",

• budowę szybu wentylacyjnego R-XI,

• opracowanie modelu docelowego połączonych sieci wentylacyjnych kopalń.

Kondycja górnictwa rud miedzi w LGOM nierozłącznie związana jest z zewnętrz­nymi uwarunkowaniami makroekonomicznymi. Aktualnie występująca, korzystna koniunktura na rynkach miedzi, pozwala na podejmowanie szeregu przedsięwzięć inwestycyjnych i Innych, sprzyjających rozbudowie Infrastruktury technicznej, zarówno dołowej jak i powierzchniowej oraz modernizacji poszczególnych faz procesu technologicznego. Dla zapewnienia skuteczności podjętych założeń strategii produkcji w okresie najbliższych lat podjęte zostały lub planowane są długofalowe działania inwestycyjne, obejmujące m.in.:

• budowę szybu R-XI w O/ZG „Rudna" wraz z systemem klimatyzacji centralnej,

• budowę szybu SW-4 wraz z infrastrukturą umożliwiającą zczerpanie zasobów
  w obszarach koncesyjnych O/ZG „Polkowice-Sieroszowice",

• budowę Szybu SG-1 i SG-2.

Charakteryzując górnictwo rud miedzi uznać należy uznać, iż aktualny stan techni­ki i technologii eksploatacji w kopalniach KGHM Polska Miedź SA (jak też postęp w tym zakresie) jest adekwatny do poziomu światowego. Sprzyjają temu, oprócz zaawansowanych technicznie rozwiązań własnych dodatkowe czynniki:

• następuje ciągła wymiana myśli technicznej pomiędzy krajowymi i światowymi jednostkami naukowo-badawczymi oraz innymi podmiotami zajmującymi się produkcją górniczą i przeróbczą,

• miejsce oraz pozycja finansowa wpływa na nieprzerwane próby wejścia na rynek różnego rodzaju przedsiębiorstw i firm dysponujących najnowocześniejszymi rozwiązaniami technicznymi,

• wysoko wykwalifikowana kadra inżynieryjna i techniczna stymuluje oraz zapewnia dalszy rozwój techniczny oparty w głównej mierze na rozwiązaniach własnych, miedziowy koncern z Lubina od lat otwarty jest na ciągłe unowocześnianie poszczególnych procesów technologicznych, asygnując na ten cel znaczne środki finansowe.

KGHM „Polska Miedź" SA to dzisiaj nowoczesne i dynamicznie rozwijające się przedsiębiorstwo, które dzięki wieloletnim doświadczeniom i osiągnięciom jest jedną z najbardziej znaczących firm w Polsce, z uznaną marką na świecie. KGHM jest naj­większym w Europie producentem miedzi, który dysponuje własnym złożem rud i własną zintegrowaną strukturą produkcyjną, od wydobycia po finalny, najwyższej jakości produkt.

Spółka jest nie tylko atrakcyjnym pracodawcą, ale także środowi­skiem ludzi dynamicznych wspólnie budujących wartość i wizerunek firmy w oparciu o kompetencje i wieloletnie doświadczenia. Długofalowy program rozwoju KGHM przewiduje dalsze rozszerzenie produkcji i wytwarzanie innych metali. W najbliższej przyszłości planowane są przedsięwzięcia o charakterze strategicznym związane z uruchomieniem eksploatacji w nowych obszarach górniczych - Głogów Głęboki Przemysłowy. Oprócz ukierunkowania na optymalne wykorzystanie zdolności eksplo­atacyjnych własnych zasobów prowadzone są również poszukiwania nowych złóż poza granicami kraju.

Wszystkie wymienione osiągnięcia, tradycja, pamięć, pielęgnowanie wartości oraz klarowna wizją dalszych działań to fundamenty do tworzenia wizerunku efektywnego, innowacyjnego europejskiego przedsiębiorstwa, nastawionego na realizację celów ekonomicznych i środowiskowych, zgodnych z interesami gospodarki państwa oraz potrzebami regionu i zamieszkałych tu ludzi.

 

LITERATURA

 

1. KONSTANTYNOWICZ E. i inni, Monografia przemysłu miedziowego w Polsce, W.G., Warszawa, 1971.

2. Kronika Polskiej Miedzi - CB-PM Cuprum, Wrocław, 1997.

3. [Monografia KGHM Polska Miedź SA, Lubin, 1996.

4. PAŹDZIORA J., Idea budowy kopalni Bolesławiec - G.S.M., Kraków t. VI, z. 4.

5. PAŹDZIORA J., Polskie Zagłębia Miedziowe, Cuprum z. nr 1/1996.

6. PAŹDZIORA J., Pionierzy Polskiej Miedzi, 1MZL Lubin, 2004.

7. Raport Roczny KGHM Polska Miedź SA za rok 2003, Lubin, 2004.

8. WYŻYKOWSKI J., Drogi odkrycia miedzi „lubińskiej", Wiad. Legnickie nr 27/1962.

9. ZASTAWNIK T., Przemysłowe zagospodarowanie LGOM, Zeszyty Naukowe AGH Kraków, nr 78/1965.

10. BŁĄDEK W., KRAJEWSKI S., KATULSKI A., MAMCZUR G., Aktualne problemy oraz perspektywy rozwoju górnictwa rud miedzi i srebra w LGOM, Kwartalnik AGH, nr 28, z. 4/1, 2004.

str. 1

---