14 Demokracja ateńska

podręcznik, str. 60-63

1. Ustrój ( sposób sprawowania władzy publicznej) antycznych Aten:

a. demokracja ( demos + kratos), czyli rządy ludu, większości

b. prawa obywatelskie Ateńczyków:

• udział w sprawowaniu władzy (demokracja bezpośrednia: zgromadzenie ludowe, sprawowanie urzędów)

• prawa tylko dla mężczyzn- Ateńczyków ( obydwoje rodzice musieli być Ateńczykami; brak praw politycznych dla kobiet, cudzoziemców i niewolników)

c. złoty okres demokracji ateńskiej w V w.p.n.e.- rządy stratega Peryklesa

• pensje dla ubogich sprawujących urzędy

• demagodzy - przywódcy ludu, najlepsi mówcy, zawodowi politycy

• stratedzy- dowodzenie armią i flotą ( na rok)

d. kodyfikacja prawa- prawo Drakona 621 p.n.e. ( „drakońskie prawo”, bardzo surowe prawo)

f. reforma ustroju- reforma Solona 594 r.p.n.e.:

- podział obywateli na cztery klasy majątkowe ( zamożniejszy obywatel miał więcej praw i obowiązków)

- strząśnięcie długów”, czyli jednorazowe umorzenie zadłużenia obywateli, zakaz pożyczek pod zastaw człowieka, wykupienie Ateńczyków sprzedanych w niewolę za długi, uwolnienie niewolnych chłopów

- 9 archontów- najwyżsi urzędnicy, prawo wydawania ustaw

- heliaia- sąd ludowy

- bule- Rada Czterystu

- ograniczenie roli Areopagu ( dożywotnio byli archonci)- na straży praw, moralności

g. okres tyranii ( rządy jednostki, która opierała władzę na poparciu najuboższych - Pizystrat

h. reforma Klejstenesa 508-507 p.n.e. - początek demokracji ateńskiej:

- nowy podział administracyjny- trzy okręgi wyborcze: miasto, wybrzeże, wieś

• najważniejszy organ- Zgromadzenie ludowe ( eklezja)- Ateńczycy powyżej 20 lat:

• wybór urzędników ( głównie losowanie)

• prawa

• polityka zagraniczna

• Rada Pięciuset,

• 10 strategów ( sprawy wojskowe),

• archonci - urząd honorowy ( losowanie)

• ostracyzm- sąd skorupkowy- ochrona ustroju demokracji, podczas Zgromadzenia ludowego jego uczestnicy mogli wypisać na skorupkach ( ostrakach) imię osoby zagrażającej demokracji. Jeżeli imię pojawiło się na skorupkach ponad 6 tys. razy, osoba skazywana była na wygnanie na 10 lat, ale nie traciła majątku i obywatelstwa ( Sokrates, Tukidydes)

2. Społeczeństwo Aten:

1. Ateńczycy- pełnia praw politycznych ( arystokracja- najbogatsi posiadacze ziemscy i kupcy)

2. metojkowie- cudzoziemcy, brak praw politycznych ( kupcy, rzemieślnicy)

3. niewolnicy ( państwowi i prywatni):

• jeńcy wojenni, zakupieni na targu niewolników,

• praca w administracji, służba domowa, nauczyciele, kopalnie

Demokracja ateńska

Reforma Klejstenesa 508/507 p.n.e.

Prytania ( kontrola urzędników, skargi obywateli)

opinia

9 archontów Areopag Rada 500 ustawy

sądy, obrzędy

wybór

10 strategów Zgromadzenie Ludowe ostracyzm ( sąd skorupkowy

wybór ( Eklezja)

armia Ateńczycy ( mężczyźni, powyżej 20 lat)

służba podział na 10 fyl

---