PROBLEMATYKA WŁADZY
WYKŁAD
J.C. Williams, A.J. DuBrin i H.L. Sisk - DEFINICJA
proces wpływania na innych w celu osiągnięcia określonych celów w określonych sytuacjach, bez wykorzystywania technik opartych nadmiernie na wymuszaniu
Zgodnie z koncepcją M. Webera
władza może być definiowana jako szansa, by w określonym układzie stosunków społecznych wcielać w życie własną wolę, niezależnie od oporu
Najważniejszy miernik władzy
możliwość przeforsowania własnych pomysłów, poglądów, celów przeciw alternatywom postrzeganym jako bardzo atrakcyjne
Podstawy władzy
Ich najbardziej znaną klasyfikację opracowali J.R.P. French i B. Raven
WŁADZA OPARTA O LEGITYMACJĘ
To władza oparta o formalną umowę, w myśl której przywódca ma prawo do wydawania poleceń.
Władza wynikająca z samego faktu zajmowania stanowiska kierowniczego.
Uznanie tego prawa stanowi zwykle warunek przynależności do danej organizacji a jego nieprzestrzeganie powoduje określone sankcje np. utratę pracy.
2.WŁADZA OPARTA
O NAGRADZANIE
Ta podstawa władzy wynika z przekonania osoby A, że osoba B może ją nagrodzić.
Bardzo ważnym elementem jest tu konieczność uwzględnienia atrakcyjności nagrody. Nagroda, której spodziewa się podwładny musi być przez niego oceniana jako atrakcyjna, pożądana, a ponadto musi istnieć rzeczywista gwarancja jej otrzymania.
3. WŁADZA OPARTA O PRZYMUS
Opiera się o przekonanie osoby A , że osoba B może ją ukarać np. przez zwolnienie z pracy, potrącenie pensji, przeniesienie na inne, mniej atrakcyjne stanowisko.
Wpływ osoby B wynika z zagrożenia karą, niekoniecznie z jej faktycznego stosowania.
Siła wpływu jest tu uwarunkowana dotkliwością kary, którą przełożony może wymierzyć a także subiektywną oceną pracownika co do możliwości jej otrzymania.
ryzyko ponoszone przez przełożonego
jeżeli groźba kary nie przyniesie oczekiwanych zmian w zachowaniu podwładnego, przełożony będzie musiał zrealizować zapowiedzianą karę, a więc w jakimś stopniu sam ogranicza swoje możliwości działania w danej sytuacji
WŁADZA OPARTA O IDENTYFIKACJĘ (inaczej WŁADZA ODNIESIENIA)
Podstawą władzy jest w tym wypadku atrakcyjność osoby sprawującej funkcje przywódcze.
Podwładni spostrzegają i oceniają osobiste cechy tej osoby jako wartościowe, atrakcyjne i stąd wynika chęć podlegania takiemu przywódcy.
Władza odniesienia - c.d.
Jest to bardzo niewymierna podstawa władzy, ponieważ opiera się o osobiste odczucia, sympatię, szacunek, a więc ma charakter bardzo subiektywny i indywidualny
EXPERT POWER CZYLI WŁADZA OPARTA O WIEDZĘ I ZDOLNOŚCI
Ta podstawa władzy, nazywana również władzą ekspercką, opiera się o przekonanie osoby A, że osoba B ma większą od niej wiedzę.
Trzeba wyraźnie podkreślić, że możliwości oddziaływania przez przywódcę - eksperta mają zwykle ograniczony zasięg, ponieważ zamknięte są granicami określonej dziedziny wiedzy.
6.WŁADZA INFORMACYJNA
Nabiera szczególnego znaczenia współcześnie, kiedy podstawą wszelkiego działania jest informacja.
władza wynika z faktu posiadania przez danego człowieka największej bazy informacji, a także z tego, że w wielu sytuacjach posiada informacje wcześniej niż osoby mu podlegające, co daje mu możliwość pewnej manipulacji danymi, wcześniejszego ich przetworzenia i wykorzystania.
Podsumowując
Proces sprawowania władzy jest zbyt skomplikowany, by można go było sprowadzić tylko do jednej z podstaw władzy.
Zawsze istnieje jakaś ich kombinacja i dopiero uwzględnienie wszystkich sześciu daje obraz zakresu władzy danego przywódcy.
CHARYZMA
Słowo charyzma oznacza „dar łaski”.
Jak pisze N.B. Enkelmann, jest to „umiejętność przyciągania i koncentrowania na sobie uwagi”.
Przywódca charyzmatyczny
osoba sprawująca władzę na podstawie identyfikacji (odniesienia), władzę opartą o autentyczną chęć podporządkowania się i naśladowania przywódcy przez realnych i potencjalnych podwładnych
Przywódcy charyzmatyczni
Przywódcy charyzmatyczni odczuwają silną potrzebę spełnienia określonej misji i wywierania wpływu na działania innych ludzi.
Mają głębokie przekonanie o moralnej słuszności własnych poglądów i dar przekonywania, że tak naprawdę jest.
Najczęściej posiadają też silną potrzebę dominacji i dużą pewność siebie.
Ich oczekiwania wobec podwładnych i zwolenników są zwykle bardzo wysokie. Jednocześnie posiadają oni dar inspirowania innych, przekonywania ich, że kierowane pod ich adresem wysokie oczekiwania są realne, możliwe do spełnienia.
Przywódcy ci w swoich oddziaływaniach nierzadko odwołują się do wartości wyższego rzędu, w tym do wartości transcendentalnych.
Choć przywiązują dużą wagę do komunikowania się z podległą im grupą, wymagają też wręcz bezgranicznego zaufania.
Przywódcy charyzmatyczni są zwykle bardzo skuteczni, dlatego ich cechy i umiejętności znajdują szczególne zastosowanie w sytuacjach poważnych zmian w ramach organizacji.
Właśnie z tego powodu bywają oni również określani mianemprzywódców transformacyjnych, ponieważ wszędzie tam, gdzie następuje transformacja, cechy przywódców charyzmatycznych ułatwiają, a niekiedy wręcz warunkują możliwość zmian.
nie brakuje głosów krytycznych
niektóre cechy tych przywódców i specyfika ich relacji z podwładnymi są potencjalnie groźne.
Jako wymowny przykład można tu podać postacie charyzmatycznych wodzów takich jak Hitler, Stalin, Castro, którzy bez wątpienia odarli związaną z nimi społeczność z takich wartości jak wolność osobista, niezależny wybór wartości, samodzielność, krytycyzm, indywidualna zaradność i przedsiębiorczość.
Inny punkt widzenia na temat przywództwa charyzmatycznego
Ten typ przywództwa pojawia się w określonym miejscu i czasie bardziej jako właściwość podwładnych aniżeli samego przywódcy.
Charyzma wynika z potrzeb emocjonalnych tych, którzy chcą mu się podporządkować spodziewając się w zamian zaspokojenia potrzeby bezpieczeństwa i opieki podobnej wręcz do ojcowskiej
PRZYWÓDCA TRANSAKCYJNY
To typ przywódcy, który koncentruje się na działaniach pragmatycznych.
Określa cele, dobiera ludzi, przydziela zadania, pomaga podwładnym w osobistym rozwoju i usamodzielnianiu się, dba o ich interesy.
Jest mniej nastawiony na to, by "być gwiazdą", a bardziej na pracę zespołową i współpracę
2