Wstęp do kulturoznawstwa - 9.9 - 9.10

9.9. Kultura wizualna i ponowoczesność

Współczesne innowacje w kulturze to ruch w kierunku dominacji postmodernizmu jako formy tekstualnej oraz ponowoczesności jako nowego sposobu życia.

9.9.1. Postmodernizm i kapitalizm: F. Jameson i D. Harvey

Postmodernizm i ponowoczesność prowadzą do utraty poczucia historycznego umiejscowienia, ponieważ elementy wielu historycznych momentów czy miejsc współistnieją razem.

Cechy postmodernizmu (wg Jamesona):

1. brak głębi - zerwanie z opozycjami wnętrze - zewnętrzność, istota - zjawisko, autentyczny - nieautentyczny etc.

2. osłabienie historyczności - nie jesteśmy już wstanie umiejscowić się w czasie historycznym (spójnym i jasnym)

3. nowy ton uczuciowy - „wyczerpanie uczuć”, nie poszukujemy już głębi ludzkiej osobowości, ale także nie czujemy się wyalienowani

4. pastisz - kultura postmodernistyczna nie parodiuje innej kultury w celu osiągnięcia jakiegoś efektu, pastiszuje pomysłowo i bezcelowo

9.9.2. J. Baudrillard: symulakra i hiperrealność

Baudrillard twierdzi, iż znak (lub obraz) przechodzi przez cztery następujące etapy:

1. Jest odzwierciedleniem głębokiej rzeczywistości (wybory niezależnie istniejącym wydarzeniem - obiektywny opis w prasie)

2. Skrywa i wypacza głęboką rzeczywistość (opis w prasie konstrukcją ideologiczną)

3. Skrywa nieobecność głębokiej rzeczywistości (wybory wydarzeniem medialnym, widoczne np. w dostosowaniu długości przemówienia do czasu antenowego)

4. Nie ma związku z żadną rzeczywistością, jest własną czystą symulakrą (moment krytyczny, sprawozdania medialne SĄ wyborami, głównymi graczami - wybierający zdjęcia, tworzący podkład dźwiękowy itp.)

Według Baudrillarda żyjemy w świecie hiperrealności, w której obrazy próbują wytworzyć efekt rzeczywistości.

9.9.3 Digitalizacja i przyszłość reprezentacji

Granice hiperrealności rozszerza tzw. „rewolucja cyfrowa”, która pozwala na duże manipulacje obrazem. Digitalizacja - proces, w którym zdjęcie jest dzielone na małe elementy obrazowe (piksele). Zmieniając wartość pikseli można zmienić fotografię. Zmiany te uderzają w pojęcie realizmu. Rozwój multimediów, rosnąca rola Internetu i pojawienie się wielkich systemów bankowości elektronicznej mogą świadczyć o zbliżaniu się epoki postfotograficznej.

Typy społeczeństw, modele reprezentacji obrazowej i towarzyszące im pozycje:

społeczeństwo tradycyjne - obrazy autograficzne (ręcznie wykonane) - wierni

nowoczesność - obrazy fotograficzne - widzowie

ponowoczesność - obrazy elektroniczne - uczestnicy interaktywni

9.10 Podsumowanie

Wnioski ogólne:

1. widzenie jest zawsze widzeniem kulturowym

2. pojęcie kultury wizualnej i technologie wizualnego reprezentowania powiązane są ze zmieniającymi się relacjami władzy w rozrastających się miastach

---