Resocjalizacja:

proces wtórnej socjalizacji (ponownego nabywania umiejętności pełnienia ról społecznych); ogół zabiegów pedagogicznych i terapeutycznych (psychokorekcyjnych) zmierzających do przywrócenia jednostkom społecznie niedostosowanym prawidłowego kontaktu ze społeczeństwem; polega na przyswojeniu jednostce społecznie akceptowanych sposobów realizacji własnych potrzeb, ukształtowaniu w niej zdolności i gotowości do pełnienia - zgodnie ze społecznymi oczekiwaniami - właściwych jej ról społecznych

resocjalizacja (słownik języka polskiego)
rz. ż IIa, blm `oddziaływanie wychowawcze, głównie pedagogów, psychologa na osoby źle przystosowane do życia w określonej zbiorowości w celu umożliwienia im powrotu do normalnego życia i pracy zawodowej, obejmujące np. więźniów'

resocjalizacja (słownik wyrazów obcych)
(re- + socjalizacja, od niem. sozialisieren `socjalizować')
1. zabiegi wychowawcze i oddziaływanie na osoby źle przygotowane do życia lub funkcjonujące w grupach społecznie szkodliwych, zmierzające do przystosowania tych osób do norm społecznych, uczestnictwa w życiu i wykonywania pracy zawodowej.
2. ponowne włączenie do życia społecznego osób, które przez pewien czas były z niego wykluczone, np. więźniowie; resocjalizować przystosowywać kogoś do życia według panujących norm społecznych; dokonywać resocjalizacji.

PROFILAKTYKA SPOŁECZNA-
Profilaktyka społeczna polega na zapobieganiu niepożądanym procesom i zjawiskom patologii życia społecznego, do których zalicza się m.in. przestępczość, alkoholizm, prostytucję, samobójstwa itp. Zapobieganie wykolejeniu jednostek może polegać na powstrzymaniu procesu prowadzącego do wykolejenia poprzez: usuwanie warunków sprzyjających zachowaniom destruktywnym; wywoływanie odstąpienia jednostki od zamiaru zachowań niepożądanych; umożliwienie jednostce wykonania niepożądanych czynności.

Jak również może polegać na eliminowaniu początkowych symptomów wykolejania się poprzez:

• profilaktykę powstrzymującą- zakłada odpowiednie działania o charakterze oddalania okazji do czynu nagannego, na przykład. przez uniemożliwienie dostępu do narkotyków, zakaz sprzedaży alkoholu nieletnim;

• profilaktykę kreatywną- rozwijającą wszelkie pozytywne funkcje poznawcze i uzdolnienia dziecka za pomocą stosowanych metod wychowania resocjalizującego;

• profilaktykę objawową- zakładającą odpowiednie działanie o charakterze interwencyjnym wobec jednostek wagarujących, uciekających z domu, zaniedbanych w nauce, nadmiernie agresywnych, poprzez wzmożoną kontrolę, opiekę, działania reformująco- korektywne;

• profilaktykę uprzedzającą- polegającą na odseparowaniu dziecka od demoralizującego wpływu (np. rówieśników) oraz interwencję lekarską i psychologiczną m.in. przy podatności organiczno- biologicznej jednostki na uzależnienie.

W uogólnieniu należy stwierdzić, że profilaktyka ściśle łączy się z działalnością adaptacyjno- przystosowawczą i społeczno-wychowawczą w określonej placówce oświatowej i w całym rejonie odnośnego środowiska społecznego. Zmierza ona do zapobiegania zjawiskom niekorzystnym w wychowaniu, edukacji i procesie kształcenia młodej generacji.

Ognisko wychowawcze-

jest placówką środowiskową mającą na celu zapobieganie niedostosowaniu i sieroctwu społecznemu dzieci i młodzieży oraz pomoc rodzicom mającym poważne trudności w ich wychowaniu, jak również tworzenie właściwych dla prawidłowego rozwoju dzieci i młodzieży warunków wychowawczych,

materialnych i zdrowotnych.

Ze względu na organizację, zakres i rodzaj opieki jest placówką wsparcia dziennego. Ogniska tworzy się dla dzieci w wieku od 6 do 17 lat z utrudnioną socjalizacją, z zaburzeniami zachowania, mających trudności w nauce, wychowujących się w trudnych warunkach materialnych i wychowawczych.

Organizacja Ogniska Wychowawczego      

 § 11.1. W celu realizacji zadań statutowych, zgodnie ze standardami opieki

i wychowania określonymi przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej,

ognisko organizuje:

1)      zajęcia opiekuńcze i pomoc w nauce ,

2)      zajęcia rozwojowe w zespołach zainteresowań, reedukacyjnych i terapeutycznych,

3)      wycieczki, biwaki, kolonie i obozy,

4)      żywienie, w zakresie uzależnionym od pozyskanych środków,

5)      poradnictwo życiowe i rodzinne dla wychowanków i rodziców.

                                                  ***

  § 12.1. Organizację ogniska określa opracowany odrębnie dla każdej placówki regulamin,

              który uwzględniając specyfikę i warunki pracy, w szczególności zawiera:

1)     zadania ogniska;

2)     organizację pracy w ognisku, a w szczególności: czas i formy pracy, rodzaj zajęć,

      rozkład dnia, godziny otwarcia, plan zajęć w tygodniu, formy potwierdzania

      obecności wychowanków, formy dokumentowania pracy z dzieckiem i rodziną,     

      zasady podziału na grupy, zespoły zainteresowań itp.

3)     zasady przyjmowania, prawa i obowiązki oraz system nagradzania i karania

      wychowanków;

4)     obowiązki pracowników i wolontariuszy;

5)     zasady współpracy pomiędzy organami ogniska (kierownikiem, radą

      pedagogiczną, samorządem);

6)     zasady tworzenia i zakres działania innych zespołów kolegialnych np.:

      społeczności, rady rodziców, kręgu przyjaciół ogniska itp

(...)                                             ***

       Rozkład dnia i plan zajęć ustalany jest z uwzględnieniem:

1)     wymogów zdrowia, higieny i wszechstronnego rozwoju wychowanków,

2)     uczestnictwa wychowanków w pracach i zajęciach organizowanych poza

        ogniskiem.                          

                                                 ***

§ 14.1. Ognisko jest czynne w ciągu całego roku kalendarzowego, nie mniej niż 5 dni w tygodniu,

  nie krócej niż 4 godziny dziennie.

Zasady przyjęć i pobytu dzieci w Ognisku:                                                                                                                       

W sprawie przyjęcia dzieci do ogniska mogą występować osoby fizyczne lub

prawne, a w szczególności: rodzice, same dzieci, pedagog szkolny, kurator sądowy, pracownik służby socjalnej, straży miejskiej, policji, jeśli  stwierdzą, że dziecku i rodzinie potrzebna jest pomoc oferowana przez ognisko.

	Praca z wychowankami i jego rodziną opiera się na zasadzie dobrowolności.
	Do ogniska przyjmowane są dzieci po wyrażeniu zgody na pobyt w tej placówce. Podstawą przyjęcia do ogniska jest decyzja komisji kwalifikacyjnej.
	Wychowanek może być przyjęty do ogniska na okres próbny nie przekraczający 6 tygodni

• Pobyt w ognisku trwa, w zasadzie, do czasu osiągnięcia poprawy sytuacji wychowanka i osiągnięcia trwałych, pozytywnych zmian w jego zachowaniu

• Małoletni wychowankowie opuszczający ognisko oraz inne dzieci spoza ogniska, korzystające z jego świadczeń, mogą być wpisane na „listę koleżeńską”.

• Wychowankowie wpisani na listę koleżeńską nie są wliczani do stanu liczbowego ogniska. Mają oni prawo do udziału w wybranych zajęciach, uroczystościach oraz korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej prowadzonej przez ognisko. Mogą także, na zasadach odpłatności, korzystać z żywienia w ognisku

	Pełnoletni wychowankowie, zgodnie z posiadanymi predyspozycjami i umiejętnościami mogą być wolontariuszami, a w wypadku ubiegania się o zatrudnienie w ognisku, powinni  korzystać z prawa pierwszeństwa.
	Wychowankowie powyżej 17 roku życia, opuszczający ognisko, a wymagający dalszej pomocy i wsparcia, tworzą „grupy młodzieżowe”, które pracują według odrębnego rozkładu dnia i planu zajęć w tygodniu. Korzystają z wybranych  świadczeń ogniska na zasadzie indywidualnych kontraktów. W zależności od  zakresu świadczeń, pozostają na stanie ogniska, bądź wpisywani są na listę koleżeńską.

 Wychowanek, wyrażając zgodę na pobyt w ognisku przyjmuje następujące

obowiązki:

·        systematycznego uczęszczania i aktywnego udziału w pracach ogniska,

·        współpracy z wychowawcami i innymi osobami pracującymi w ognisku,

      odpowiedzialnymi za organizację opieki, wychowania i terapii,

·        uznania godności i podmiotowości innych osób,

·        przestrzegania zasad kultury współżycia w ognisku; pomagania słabszym kolegom,

·        dbania o ład, porządek, wyposażenie i otoczenie ogniska jako o wspólne dobro;

      uczestniczenie w pracach porządkowych i zajęciach samoobsługowych,

          ponoszenia odpowiedzialności za własne postępowanie.

  Główne cele ogniska:

wsparcie rodzin poprzez pomoc w rozwiązywaniu problemów wychowawczych i bytowych, podtrzymywanie emocjonalnych więzi dziecka z rodziną,

·   wspieranie rozwoju dziecka, rozwijanie zainteresowań i uzdolnień,

·    kształtowanie właściwych postaw, zachowań u wychowanków, podnoszenie ich  

    kultury osobistej,

·     wdrażanie wychowanków do przestrzegania zasad współżycia w

    społeczeństwie,

·     wyrabianie u wychowanków właściwego stosunku do nauki i pracy,

eliminowanie zaburzeń zachowania, agresji, przemocy, wulgarności,

·      pomoc w nauce.        


KURATELA SĄDOWA DLA NIELETNICH
1. Kuratela sądowa:
To metoda indywidualnych i społecznych oddziaływań wychowawczych w naturalnym środowisku pedagogicznym w celu doprowadzenia do jego poprawy i ukształtowania u podopiecznego prawidłowych cech charakteru.
2. Kuratorów sądowych dzielimy na:
a) zawodowych(etatowi pracownicy sądu):
- dla dorosłych
- rodzinny(nazwa potoczna: dla nieletnich)
b) społecznych(osoby, które funkcje tę pełnią dodatkowo):
- dla dorosłych
- rodzinny
Kuratorzy rodzinni pełnią nadzory a kuratorzy dla dorosłych pełnią dozory.
3. Kuratorzy pracują w dwóch systemach:
1. system kontroli- kontrola kuratora ogranicza się do kontroli zachowania podopiecznego, główne postępowanie to zmiana jego zachowania
2. case work - stosowane są środki pomocy o charakterze terapeutycznym, które mają pomóc podopiecznemu i jego rodzinie w poprawie sytuacji życiowej, pracują nimi wszyscy kuratorzy sądowi
3. system kontrolny(kontrolno- represyjny- wg Pytki)- pracują kuratorzy dla dorosłych
4. Zadania kuratora sądowego:
- zadania wychowawczo-resocjalizacyjne
- zadania diagnostyczne
- zadania profilaktyczne
- zadania kontrolne
Do zadań kuratorskich ośrodków pracy z młodzieżą (te ośrodki i kurator sądowy to także in¬stytucje resocjalizacyjne o charakterze otwartym) należy wdrażanie do przestrzegania zasad współżycia społecznego i porządku publicznego oraz kształtowanie właściwego stosunku do nauki i pracy, a także pobudzanie zainteresowań i rozwijanie uzdolnień przez udzielanie po¬mocy w usuwaniu zaniedbań wychowawczych, podnoszenie poziomu kultury osobistej, wy¬rabianie i utrwalanie nawyków pracy społecznie użytecznej, udzielanie pomocy w nauce przy zdobywaniu przygotowanie zawodowego, organizowanie czasu wolnego, udzielanie pomocy w rozwiązywaniu trudności życiowych, udzielanie pomocy materialnej.
Kuratorskie ośrodki pracy z młodzieżą mają za zadanie zapewnienie nieletnim ze spraw karnych ciągłej opieki wychowawczej w okresie, gdy pozostają poza oddziaływaniami szkoły, a ze względu na warunki rodzinne pozbawieni są właściwej opieki i nadzoru. Ważne jest także to, by przedmiotem oddziaływań zespołu kuratorskiego był nie tylko nieletni, ale także jego środowisko rodzinne i rówieśnicze [Czapów „wychowanie resocjalizacyjne”].
5. Czynności kuratora sądowego wg Pytki:
a) wspomagające prace sądu- wywiady środowiskowe jednorazowe, wszystkie czynności zlecane przez sąd
b) organizacyjne- organizacja pracy kuratorów sądowych, szkoleń dla kuratorów sądowych
c) resocjalizacyjne- dozory i nadzory
d) profilaktyczne- współpraca z instytucjami i organizacjami, które zajmują się szeroko rozumianą profilaktyką i resocjalizacją.
6. Trzy grupy czynności kuratora:
♣ związane z postępowaniem wyjaśniającym(diagnoza) - wspomaganie pracy sądu, w tym także organizacja pracy kuratorów sądowych
♣ czynności związane z wykonywaniem nadzoru - czynności resocjalizacyjne
♣ profilaktyczne.
7. Etapy pracy kuratora:
1/ postępowanie diagnostyczne, którego celem jest postawienie diagnozy jednostki i środowiska
2/ opracowanie projektu resocjalizacji
Elementy projektu resocjalizacji:
− zadania dla kuratora
− zadania dla podopiecznego
− rezultaty planowanych działań
3/ wdrażanie projektu resocjalizacji
8. Działalność kuratorskich ośrodków pracy z młodzieżą:
Działalność kuratorskich ośrodków pracy z młodzieżą obejmuje takie funkcje jak:
{ wychowanie,
{ opieka
{ psychoterapia,
{ opiekuńczo-wychowawcza,
{ dydaktyczna,
{ profilaktyczno-kompensacyjna,
{ resocjalizacyjna
{ integracyjno-społeczna [Pytka „Pedagogika resocjalizacyjna”].
9. Rodzaje nadzorów prowadzonych przez kuratora rodzinnego:
♠ nadzory nad nieletnimi
♠ nadzory opiekuńcze
♠ nadzory nad osobami ubezwłasnowolnionymi
♠ nadzory nad osobami uzależnionymi od alkoholu
♠ inne nadzory: nadzory nad nadzorami, nadzór nad wykonywaniem czynności
10. Środki wychowawcze:
1. upomnienia- stosowane jest w stosunku do osób o niskim stopniu zdemoralizowania w stosunku do których istnieje podejrzenie, że sam fakt pobytu na rozprawie stanowi wystarczającą przestrogę
2. zobowiązanie do określonego postępowania np. przeproszenie poszkodowanego, naprawa szkody, zobowiązanie do podjęcia nauki
3. nadzór odpowiedzialny rodziców- rodzice zobowiązani są do wzmożonej kontroli zachowań nieletniego, muszą składać sądowi sprawozdania z nadzoru a nadzór nad wykonaniem tego nadzoru sprawuje kurator (nadzór jest realizowany w przypadku, gdy rodzina ma nieposzlakowaną opinię w środowisku; stanowi dla dziecka autorytet {nie realne w przypadku rodzin patologicznych})
4. nadzór organizacji młodzieżowej typu ZHP
5. nadzór kuratora- nadzory nad nieletnimi ustanawiane są w 3 przypadkach:
♠ w stosunku do osób, które dopuściły się do popełnienia czynu karalnego pomiędzy 13 a 17 r.ż.
♠ orzekany, gdy wobec nieletniego orzeczono zakład poprawczy i warunkowo go zawieszono na czas próby
♠ gdy nieletniego zwolniono przedterminowo z zakładu poprawczego
6. skierowanie do kuratorskiego ośrodka- odbywa się na podstawie orzeczenia sądu, główne funkcje ośrodków kuratorskich:
♠ wyrównywanie braków dydaktyczno-moralnych
♠ organizacja czasu wolnego
7. przepadek mienia pochodzącego z przestępstwa
8. zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych
9. umieszczenie w rodzinie zastępczej, Młodzieżowym Ośrodku Socjoterapii lub Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym (nowelizacja z 2003 r)
10. zastosować inne środki przewidziane ustawą o postępowaniu w prawach nieletnich lub Kodeksem Rodzinnym i Opiekuńczym
11. Środki poprawcze:
♠ Umieszczenie w Zakładzie Poprawczym.

Środek probacyjny - instytucja prawa karnego materialnego i wykonawczego realizująca wychowawcze i szczególnoprewencyjne cele reakcji prawnokarnej sprawcy przestępstwa.

Środek probacyjny służy resocjalizacji uznanego za winnego zarzucanego mu czynu zabronionego, zazwyczaj stosowany wobec osób zagrożonych lub skazanych na karę pozbawienia wolności. W tym wypadku instytucja daje szansę sprawcy na poprawę w warunkach wolnościowych, bez wykonywania kary w całości lub części albo uniknięcie kary w przypadku pozytywnego przebiegu próby przy warunkowym umorzeniu postępowania karnego.

Ogólnym warunkiem jego zastosowania wobec sprawcy jest pozytywna prognoza kryminologiczna przejawiająca się w założeniu, że dotychczasowa postawa skazanego oraz jego zachowanie po popełnieniu przestępstwa dają duże prawdopodobieństwo przestrzegania przez niego porządku prawnego w przyszłości. Środek probacyjny stosowany jest przez okres próby, podczas którego zachowanie skazanego sprzeczne z nałożonymi na niego obowiązkami może skutkować wykonaniem orzeczonej wobec niego kary albo podjęciem warunkowo umorzonego postępowania.

W polskim prawie karnym wyróżnia się następujące postaci środków probacyjnych:

• warunkowe zawieszenie wykonania kary

• warunkowe przedterminowe zwolnienie

• warunkowe umorzenie postępowania

• warunkowe zwolnienie z odbycia reszty kary pozbawienia wolności

• przedterminowe zwolnienie z odbywania części kary ograniczenia wolności

• uznanie środka karnego za wykonany

• uznanie zakazu za wykonany.

Mediacja w sprawach nieletnich jest stosowana jako sposób rozwiązania sporu, w przypadku kiedy osoba pokrzywdzona doznała jakiejś straty lub została w inny sposób skrzywdzona przez nieletniego sprawcę.

Postępowanie mediacyjne przeprowadza się za zgodą wszystkich uczestników. Zgoda ta może być cofnięta w każdym stadium postępowania mediacyjnego. 

Kto może prowadzić postępowanie mediacyjne:
1. Osoba godna zaufania która:
• ukończyła 26 lat,
• korzysta z pełni praw cywilnych i publicznych,
• biegle włada językiem polskim w mowie i piśmie,
• posiada wykształcenie z zakresu psychologii, pedagogiki, socjologii, resocjalizacji lub prawa oraz ma doświadczenie

w zakresie wychowania lub resocjalizacji młodzieży,
• posiada umiejętności rozwiązywania konfliktów oraz nawiązywania kontaktów międzyludzkich,
• daje rękojmię należytego wykonywania obowiązków,
• odbyła szkolenie dla mediatorów,
• została wpisana do wykazu instytucji i osób godnych zaufania, uprawnionych do przeprowadzania postępowania mediacyjnego który prowadzi sąd okręgowy.
LUB
2. Przedstawiciel instytucji, który zgodnie ze swoim statutem został powołany do wykonywania zadań w zakresie mediacji i resocjalizacji.

Kto uczestniczy w postępowaniu mediacyjnym:
- nieletni,
- pokrzywdzony oraz
- rodzice lub opiekun nieletniego ( jeżeli pokrzywdzonym jest małoletni - także jego rodzice lub opiekun).

Obowiązki mediatora po skierowaniu sprawy do postępowania mediacyjnego:
1) zapoznaje się z informacjami zawartymi w aktach sprawy,
2) nawiązuje kontakt z uczestnikami i odbiera od nich zgodę na udział w postępowaniu mediacyjnym,
3) przeprowadza z uczestnikami spotkania indywidualne, informując o istocie i zasadach postępowania mediacyjnego oraz roli i uprawnieniach uczestników,
4) przeprowadza spotkanie mediacyjne z udziałem wszystkich uczestników,
5) pomaga w sformułowaniu treści ugody między uczestnikami i sprawdza wykonanie wynikających z niej zobowiązań,
6) sporządza sprawozdanie dla sądu rodzinnego z przebiegu i wyników przeprowadzonego postępowania mediacyjnego.

Sprawozdanie nie może ujawniać przebiegu spotkań ani też zawierać ocen zachowania uczestników w ich trakcie oraz treści ich oświadczeń, chyba że uczestnik wyraźnie wniesie o ujawnienie tych danych odnośnie do jego osoby.

W razie zawarcia ugody załącza się ją do sprawozdania.

Gdzie przeprowadza się postępowanie mediacyjne

Posiedzenia mediacyjne wyznaczane są w czasie dogodnym dla każdej ze stron oraz w neutralnym miejscu (nie może być to np. budynek sądu, mieszkanie jednej ze stron)

Jeżeli nie jest możliwe bezpośrednie spotkanie uczestników, mediator może prowadzić postępowanie mediacyjne w sposób pośredni, przekazując uczestnikom informacje, propozycje i zajmowane przez każdego z nich stanowisko, o ile względy oddziaływania wychowawczego na nieletniego nie stoją temu na przeszkodzie

Zakończenie postępowania mediacyjnego.

Mediator sporządza, po przeprowadzeniu postępowania mediacyjnego, sprawozdanie z jego przebiegu i wyników, które sąd rodzinny bierze pod uwagę, orzekając w sprawie nieletniego.

Jaki jest cel mediacji w sprawach nieletnich:
• pojednanie pomiędzy nieletnim sprawcą a pokrzywdzonym,
• zadośćuczynienie lub naprawienie szkody wyrządzonej przez sprawcę, realizowane w różnych formach, np. zwrot kosztów poniesionych przez pokrzywdzonego z powodu wyrządzonej mu szkody, praca na rzecz społeczności lokalnej, instytucji charytatywnej, nieodpłatnej pracy na rzecz pokrzywdzonego, przeproszenie czy wyrażenie skruchy przez sprawcę,
• zrozumienie przez sprawcę, jaką szkodę i krzywdę wyrządził pokrzywdzonemu oraz przyjęcie odpowiedzialności za popełnione czyny,
• przywrócenie ładu społecznego

---