Stanislaw Wyspianski Warszawianka


Stanisław Wyspiański „Warszawianka”

„Warszawianka” to dramat podejmujący bardzo ważny motyw w twórczości Stanisława Wyspiańskiego - motyw powstania listopadowego.

Akcja tegoż dramatu rozgrywa się w trzecim dniu bitwy pod Grochowem w podwarszawskim dworku. Tam na wynik bitwy czeka grupa oficerów wraz z Józefem Chłopickim, jak i gospodarze dworku, a wśród nich młoda dziewczyna Maria, której narzeczony bierze udział w owej bitwie. O wyniku bitwy polsko-rosyjskiej, o tym, że Polacy ponieśli klęskę dowiedzą się bohaterowie od Starego Wiarusa, który przyniósł meldunek z pola bitwy. Dramat składa się z jednego aktu, a w planie akcji w zasadzie nic się nie dzieje. Składa się ona z oczekiwania na przybycie Wiarusa. Jak pisze Andrzej Makowiecki - tak skonstruowana akcja jest zamierzona, ponieważ widoczny jest tu wpływ dramatów Maeterlincka, w których główną rolę odgrywa Los, owo fatum. Bohaterom nie pozostaje nic innego, jak czekać na to, co przyniesie los, na wypełnienie się, dokonanie się. Dramat Stanisława Wyspiańskiego stanowi także polemikę z fatalistycznym pojmowaniem historii i służby ojczyźnie. Wyspiański sprzeciwił się więc koncepcji, że oto należy za ojczyznę ofiarnie umierać, oddawać życie w imię wolności, zamiast zwyciężać. Oczywiście dramat ten odnosi się, podobnie jak dramaty romantyczne, do kwestii przywództwa, niezdecydowania Polaków, mówi o tragizmie narodowym.

Warszawianka zawiera wyraźny komentarz powstania listopadowego. Wyspiański nawiązał do pieśni Kazimierza Delavigne Warszawianka. Motywy tej pieśni, a zwłaszcza powtarzające się słowa: Oto dziś dzień krwi i chwały [...] dziś twój triumf albo zgon odgrywają ważną rolę w dramacie, pogłębiają nastrój niewiary będącej udziałem zgromadzonych generałów i arystokratycznych przywódców powstania, rozprawiających o tajemniczym „losie” o niepoznawalnych siłach, które rządzą człowiekiem i historią.

Rzecz dzieje się w dniu bitwy pod Olszynka Grochowską 25 lutego 1831 r. w sztabie gen. Józefa Chłopickiego, stacjonującego w Dworku Grochowskim.

Osobami dramatu są generałowie Powstania Listopadowego: Józef Chłopicki, Jan Skrzynecki, oficerowie sztabowi oraz dwie dziewczyny: Anna i Maria, których narzeczeni biorą udział w boju o Olszynkę Grochowską.

Nagle wchodzi Wiarus, zabłocony, schlapany śniegiem. Nie wypowiada ani słowa, ale jest symbolem. Przynosi wieść o klęsce, ale i o śmierci w bitwie narzeczonego Marii. W konstrukcji utworu został on wyraźnie przeciwstawiony całemu towarzystwu zebranemu w salonie. Jest prostym żołnierzem, swoim wyglądem i zachowaniem świadczy o rzeczywistej walce narodowowyzwoleńczej i kompromituje zarazem patos rozmów na temat „losu” jakie toczą przedstawiciele obozu szlacheckiego. Pieśń staje się ważnym elementem spotęgowania nastroju tragizmu.

W Warszawiance Wyspiański rozbudował tekst poboczny. Obecne są uwagi na temat dekoracji, wyglądu postaci i rekwizytów. Ważnym symbolem jest znajdujące się na scenie popiersie Napoleona z opaską liści laurowych stojące na wysokim postumencie. Obok popiersia stoi Chłopicki zamyślony, zastygły w pozie napoleońskiej. Nie wierzy on w powstanie, żyje wspomnieniami bohaterskiej przeszłości pod sztandarami Napoleona i przeciwstawia ją słabości i błędom powstańców. Sam niestety nie decyduje się na aktywny udział w walce. Ważne w dramacie są nie tylko słowa poety, ale także muzyka i refren powtarzającej się pieśni, sceny pantomimiczne i rekwizyty znajdujące się na scenie. Te wszystkie elementy zaczęły pełnić funkcję dramatyczną.

„Warszawianka” tworzy specyficzny model dramatu narodowego, znamienny dla dramaturgii Wyspiańskiego:

Mamy więc w „Warszawiance” podwójny stosunek do historii: zgodność z ogólną wersją powstania - znaną i banalną, natomiast niezgodność z historią w szczegółach ważnych dla obrazu sytuacji bitwy pod Grochowem.

Przejście od prostego włączenia w sztukę elementów widowiskowych i muzycznych do kompozycji dramatu z tych elementów stanowi próg oddzielający w teatrze tradycję od nowatorstwa.

Powstaje w ten sposób nowy teatr. Wyspiański w „Warszawiance” może zostać uznany za prekursora takiego ujęcia, ale daleki był jeszcze od znalezienia formy dramatu, która sprostałaby zadaniu syntezy sztuk.

„Moje trwogi zna dotąd tylko serce moje

niech w mym sercu zostaną dla mnie

bodaj tylko mnie samej".

Marii przeznaczył Wyspiański rolę Kasandry powstania, przepowiada ona klęskę walki.

W tym dramacie widać maeterlinckowski motyw człowieka uwikłanego w sieci tajemniczych sił świata i podległego ich niezbadanym wyrokom;

jak też nastrój pełnego przeczuć oczekiwania na grom spełniającego się nieszczęścia.

Ta antyczna wizja dramatu stanowi w „Warszawiance” element obcy, modną modernistyczną ornamentację sztuki.

1



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Stanisław Wyspiański Warszawianka i inne, Opracowanie Wstępu BN
Stanislaw Wyspianski Warszawianka [opracowane]
33 Stanisław Wyspiańśki Warszawianka
33 Stanisław Wyspiańśki Warszawianka
Stanisław Wyspiański Warszawianka
Stanisław Wyspiański Warszawianka Lelewel Noc listopadowa BN
STANISŁAW WYSPIAŃSKI WARSZAWIANKA LELEWEL NOC LISTOPAD doc
Stanisław Wyspiański Warszawianka
56 Stanisław Wyspiański Warszawianka 12
Stanisław Wyspiański Dramaty o powstaniu listopadowym Warszawianka Noc listopadowa Lelewel
wesele10, Mity narodowe w "Weselu" Stanisława Wyspiańskiego
wesele7, "Wesele" Stanisława Wyspiańskiego jako dramat narodowy
wesele5, Prawda i mity w ocenie Stanisława Wyspiańskiego w "Weselu"
30 wesele i tango, „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego jest dramatem symboliczno-fantastyc
chłopi i wesele, Chłopi w oczach Stanisława Wyspiańskiego i Władysława Reymonta w wietle znanych Ci
obecność historii i symboli, Wesele" Stanisława Wyspiańskiego jest dramatem symbolicznym, czyli
100.Wspólczesnosc i Historia w Weselu Stanislawa Wyspianskiego

więcej podobnych podstron