PTAKI WYKŁAD 12.12.2014
c.d. Salmonella
Badanie takie trwa przynajmniej 3 dni w celu wykluczenia obecnosci paleczek w..
izolacja paleczek salmonella...
Rodzaje antygenów komórkowych u pałeczek jelitowych
- pałeczki z rodziny Enterobacteriaceae mają zroznicowaną strukturę antygenową. Mogą u nich występować 4 podstawowe rodzaje antygenów komórkowych:
- somatyczne O - ciepłostale
- rzęskowe H - ciepłochwiejne
- somatyczno-powierzchniowe K , różnego typu (L, A, Vi, M), zlokalizowane na powierzchni komórki bakteryjnej i utrudniąjace w znacznym stopniu wykrywanie i oznaczanie antygenów somatycznych O
- antygeny fimbrii
Znajomość struktury antygenowej pałeczek jelitowych jest podstawą schematów klasyfikacji, znajdujących zastosowanie w diagnostyce laboratoryjnej.
Ważniejsze serowary wystepujące u drobiu
lp. |
gatunek |
serowar i grupa serologiczna |
proces chorobowy |
1 |
kura |
S. Enteritidis , S. Gallinarum-Pullorum, S. Typhimurium |
paratyfus, tyfus i biała biegunka, enteritis, septicemia |
2 |
indyk |
S. Saintpaul, S. Enteritidis, S. Infantis, S. Typhimurium, Salmonella (B) |
enteritis często zakżenia bezobjawowe |
3 |
drób wodny |
...... |
..... |
Biochemiczna identyfikacja pałeczek Salmonella
Po uzyskaniu czystej kultury badanego izolatu i jej odsianiu na agar odżywczy niezbędne jest rozpoznanie właściwości biochemicznych za pomoca tradycyjnych testów różnicujących.
Diagnostyka serologiczna
- stosowana w szerokim zakresie i służy jako badanie wykorzystujące pomiar stężenia p/ciał anty-Salmonella w danym stadzie
- dzięki zastosowaniu techniki ELISA możliwe stało się wykrycie p/ciał nawet przy dużych rozcieńczeniach badanego materiału (surowicy lub żółtka jaj)
- niewątpliwie zaletą metody immunoenzymatycznej jest możliwość badania dużej ilości próbek w stosunkowo krótkim czasie i przy niewiekim nakładzie kosztów
- wiązanie swoistych p/ciał w teście ELISA zachodzi przy wykorzystaniu różnych antygenów takich jak antygeny rzęskowe, fimbrialne, białka błony zewnętrznej oraz lipopolisacharydy
- obecność p/ciał w danym stadzie nie zawsze oznacza zakażenie
- dla określenia dynamiki sytuacji epidemiologicznej istnieje konieczność powtórzenia badań samych zwierząt przynajmniej raz
- pozytywne reakcje w testach opartych na wykrywaniu obecnosści specyficznych p/ciał mogą bowiem wykazywac ptaki poddane immunoprofiaktyce, dotyczy to zarówno osobników szczepionych jak i ich potomstwa (p/ciała matczyne)
W przypadku wystąpienia u ptaków szczepionych pozytywnej reakcji serologicznej w testach wykrywających zakażenie dla potwierdzenia rozpoznania należy posłużyć się diagnostyką bakteriologiczną
Alternatywą w tego rodzaju sytuacjach może być stosowanie do uodpornienia ptaków szczepionek podjednostkowych opartych na wybranych i specjalnie wyizolowanych białkach bakteryjnych oraz stosowanie ich z odpowiednim testem różnicującym
Ponadto w każdym innym przypadku pozytywny wynik badania serologicznego powienen zostać powtwierdzony wyizolowaniem drobnoustroju z badanego materiału.
Wsród najnowszych metod - PCR
Profilaktyka zakażeń
Z uwagi na dlugotrwalłe nosicielstwo i siewstwo zarazka zwalczanie salmonelloz jest utrudnione.
Każde stado powinno być objęte ścisłym nadzorem sanitarno-weterynaryjnym.
Głównym celem programów profilaktycznych jest eliminacja zakażonych stad oraz zabezpieczenie stad zdrowych przed zakażeniem.
Wykluczenie kompetycyjne (WK)
Zjawsko polegajace na blokowaniu przez rozwijajacą sie mikroflore p pok pisklat kolonizacji swiatla jelita przez niektóre patogeny p pok , w tym Salmonella
Obecnie wykorzystuje sie gotowe preparaty zawierajace okreslone lub nieokreslone bakterie pomocne w aktywnej kolonizaji jelit u mlodych pisklat. Mozna je takze podawać starszym ptakom po antybiotykoterapii.
Preparaty WK powinno sie podawac piskletom jak najwczesniej, w wylegarni lub na fermie, zanim będą mialy kontakt z patogenami.
System kontroli
- produkcje 1 dniowych pisklat wolnych od zakazen
- monitoring serologiczny i mikrobiologiczny
- stosowanie preparatow zasiedlajacych p pok oraz zakwaszajacych
- eliminacja paleczek Salmonella ze środowiska hodowlanego - dezynfekcja
- przestrzeganie zasady all in - all out
- unikanie zakazen paszy (badania mikrobiologiczne)
- szczepienia ochronne
- nadzor weterynaryjny nad stosowaniem antybiotykow oraz innych lekow p.bakteryjnych
Immunoprofilaktyka
- dopuszcza sie mozliwosc stosowania szczepien ochronnych
- moga byc uzyte jedynie szczepionki zerejstrowane i dopuszczone do obrotu
- w kraju sa inaktywowane i zywe, atenuowane
- w stadach rodzicielskich (prod material dla stad towarowych) moga byc uzyte wylacznie szczepionki przeznaczone do kontroli zakazen paleczkami S. Enteritidis i S. Typhimurium, sa to szczepionki inaktywowane w zawiesienie wodnej lub olejowej do podania w injekcji
- nie szczepic stad reprodukcyjnych przeciwko zakażeniom S. Gallinarum-Pullorum!!!
- szczepionki podaje sie w okresie odchowu , co najmniej 2x ptakom zdrowym
- nie szczepic kur w okresie niesnosci!!!!
Szczepionki monowalentne zawieraja w swoim skladzie tylko jeden szczep (np. S. Enteritidis w zywej atenuowanej szczepionce), dostepne sa ponadto szczepionki biwalentne zawerajace zarowno szczep S. Enteritidis jak i tez S. Typhymurium
W kraju zarejestrowana jest rowniez szczepionka inaktywowana zawierajaca w skladzie mieszanine 8 roznych serowarow Salmonella, w tym Gallinarum zwiazanych ze swoistymi p/cialami kroliczymi, przeznaczona do podawania z woda do picia
W przypadku stosowania w stadach drobiu szczepien, w pismie przewodnim dolaczonym do probek kierowanych do badania nalezy umiescic informację dotyczącą rodzaju zastosowanej szczepionki w stadzie, terminow jej podania, informacje dotyczące stosowania wszelkich srodkow p/drobnoustrojowych.
Dla gołębi zarejestrowana jest szczepionka p/salmonelli zawierajaca serowar S. Typhimurium.
Podstawy prawne zwalczania salmonelloz w stadach hodowlanych gatunku Gallus gallus
- od 2007 roku we wszystkich panstwach czlonkowskich UE realizowane sa krajowe programy zawaczania S. Enteritidis, S. Typhimurium, S. Virchow, S. Infantis, S. Hadar w stadach hodowlanych gatunku Gallus gallus
- wymagania z zakresie ......
jak stado jest zarazone - nie wolno leczyc
- mozna szczepic zeby wzmocnic odpornosc
Chlamydiofiloza, Chlamydioza
Orinitoza - choroba ptasia
(chlamydiosis)
- Jednym z bardziej przewidywalnych zagrozen przeniesienia choroby z ptakow na czlowieka jest chlamydiofiloza.
- Pierwsze przypadki tej choroby w Europie opiano w Hamburgu, ktory jest glownym portem dla importu zwierzat egzotycznych. Poczatkowo sadzono, ze chorobe roznosza tylko papugi jednak wnikliwe badania wykazaly, ze zarazki te moga wystepwoac u prawie wszystkich gatunkow ptakow. Okazalo sie rowniez, ze ludzie moga ulegac zakazeniu rozwniez od ptakow domowych i dziko zyjacych.
Etiologia:
rzad: chlamydiales
rodzina: chlamydiaceae
rodzaj: chlamydophila
gatunek:
chlamydophila psitaci
- ch. abortus
- ch. pecorum,
- ch. felis,
- ch. caviae,
- ch. pneumonia
rodzaj : chlamydia
Chlamydophila psittaci
- jest czynnikiem etiologicznym choroby ptasiej
- jest to glownie choroba ptakow, wyizolowano ja od ponad 130 gatunkow ptakow (najczesciej ozdobnych i dzikich)
- przebieg choroby u ptakow nie zawsze jest jawny klinicznie, czesto - 24-90% - bezobjawowo
- drobnoustroje z rodzaju chlamydia sa bezwzglednymi pasozytami wewnątrzkomrkowymi. W ich cyklu rozwojowym wystepuja dwie formy:
1, pozakomórkowe cialko elementarne - forma zarazliwa, przenoszaca sie z jednego na drugiego osobnika, ktora po inwazji do komorki ulega wewnatrzkomorkowemu przeksztalceniu w
2. cialko siatkowate majace zdolnosci namanazania sie w komorce, powstaja tzw cialka wtretowe
- Nazwe ornitoza - choroba ptasia wprowadzono w 1940 r po wykryciu zakazenia u golebi.
Golebie zarowno domowe jak i dzikie sa w wysokim odsteku nosicielami zarazkow. Piskleta moga zostac zakazone bezposrednio lub za pomoca wektorow, jakimi sa np kleszcze.
- U wielu zwierzat np kur, indykow przebieg zakazenia jest bezobjawowy. Czasami dochodzi do ujawnienia sie infekcji w wyniku stresu i obnizeia odpornosci organizmu.
- Zachorowania lub epidemie oraz obraz kliniczny u ludzi w duzej mierze zalezy od zrodla zakazenia.
Moze sie zakazic czlowiek przez kontakt z ptakami, z kurzem wnikaja do organizmu najczesciej droga oddechowa , rzadziej przez spojowki, przewod pokarmowy lub uszkodzona skore
- narazone sa osoby pracujace przy ptakach
- osoby trzymajace ptaki w mieszkaniu lub odwiedzajace wystawy - "choroba rozrywkowa"
Drogi wnikania do organizmu czlowieka
- droga aerogenna - inhalacja
- droga alimentarna - mieso, jaja
- przez uszkodzona skore
- przez spojowki
- zakażenia laboratoryjne
- zakażenia szpitalne
- ektopasozyty
Przebieg zakażenia u ludzi
- zroznicowana patogennosc dla czlowieka
- od ptakow bardzo zjadliwe i stanowia najwyzszy i najpowazniejszy potencjal zakazny
- obraz kliniczny choroby u ludzi przypomina grype lub atypowe zapalenie pluc polaczone z podwyzszeniem cieploty
- w przypadkach szczegonie ciezkich moga wystapic objawy zapalenia opon mozgowo-rdzeniowych i mozgu. Przebieg ciezki u ludzi nierzadko konczy sie smiercia, wystepuje wtedy, gdy zrodlem zakazenia sa papugowate.
Objawy u ludzi
- objawy grypopodobne - dreszcze, goraczka, bol gardla, glowy miesni...
- drgawki i porazenia
- zapalenie spojowek
- zapalenie stawow
- biegunka
- zapalenie jelit
- zapalenie pluc
- chorobe charakteryzuje duza zmiennosc objawow klinicznych i rozny stopien nasielenia objawow narzadowych
Drogi wnikania u ptakow
podobne jak u czlowieka
Objawy u ptakow
- dusznosc
- wyciek z oczu i nosa
- obrzek powek, powieki sklejone
- galki oczne wysadzone
- osowialosc
- nastroszenie poir, utrata upierzenia na grzbiecie i mostku
- opuszczenie skrzydel
- biegunka z domieszka krwi i sluzu
- drgawki i porazenia miesni
Diagnostyka zakazen
- u ludzi w celu izolacji czynnika zakaznego do badania nalezy pobrac plwocine, plyn oplucnowy, popluczyny lub wymazy z gornych drog oddechowych oraz krew podczas ostrej fazy choroby
- u ptakow: krew, probki kalu, popluczyny gardla i wymazy z nosogardzieli oraz z pluc, watroby i sledziony pobierne podczas sekcji
Diagnostyka zakazen
1. hodowla na odpowiednich podlozach (linie komorkowe, woreczek zoltkowy zarodkow kurzych), jest bardzo trudna, wzrost kolonii w warkach in vitro trwa kilka tygodni, a do ostatecznej idnetyfikacji wtretow komorkowych potrzebne sa gatunkowo i rodzajowo swoiste p.ciala monoklonalne
2 metoda mikroimmunofluorescencji (MIF), wykrywanie swoistych p.cial obecnych w surowicy pacjentow przy zastosowaniu antygenu, ktorym jest cialko elementarne Chlamydia
3. OWD, antygenem jest ekstrakt z zarodkow kurzych zakazonych Chlamydia sp. Odczyn jest czuly, ale nie jest swoisty gatunkowo
4. ELISA, antygenem sa bialka wyekstrahowane z cialek elementarnych, ktore nie daja rekacji krzyzowych z poszczegolnych gatunkami chlamydii
5. PCR, pozwala na identyfikacje bakterii z materialu, ktory nie nadaje sie do hodowli nalezy podkreslic iz w idealnych warunkach hodowla odznacza sie wyzsza czuloscia niz pcr, ktorej czulosc wynosi zazwyczaj 80%
Profilaktyka
- bezwzgledne przestrzeganie dezynfekcji wstepnej
- okresowe oczyszczanie i odkazanie pomieszczen, sprzetu
- zamykanie zakazonych ferm
- wybijanie stad, w ktorych wystapila epizootia
- obsluga ferm wyposazona w maski, odziez ochronna
- unikanie kontaktow z przyblakanymi ptakami
- kwarantanna ptakow przywozonych z zagranicy
- profilaktyczne podawanie antybiotow z stadach zagrozonych
- okresowe badania serologiczne i radiologiczne osob narazonych na zakazenie
Terapia
- tertacykliny
- makrolidy
- ham syn bialek drobno. Trudnosi w leczeniu sa zwizane gl z zalo......
Zatrucia u drobiu
Istnieja pewne roznice dotyczace reakcji organizmu ptakow na srodki toksyczne
w duzej mierze zalezy od:
- typu produkcyjnego
- roznej wrazliwosci tych ptakow
- przyjmowanej paszy
Zarucia drobiu traktuje sie jako problem stada!
Najbardziej pomocne w postawieniu rozpoznania sa sekcja zwlok i histopatologia
Odroznienie zatruc od chorob zakaznych jest czesto trudne, choc pojawienie sie cech typowch dla niektorych zatruc, takich jak przebieg nadostry lub ostry z wysoka zachorowalnoscia w krotkim czasie ulatwia rozpoznanie.
Rozpoznanie
1. wywiad
- okolicznosci ewentualnego zatrucia
- dzienne wyniki produkcji
- czas pojawienia sie objawow
- wykonywane zabiegi lecznicze lub profilaktyczne
- zmiany na fermie
- czas, w ktorym nowa karma po raz pierwszy zostala spozyta przez ptaki
2. ogledziny fermy i jej otoczenia
3. objawy kliniczne
4. wyniki sekcji zwlok
5. wyniki badan pobranych probek
Zatrucia drobiu
- sola kuchenna
- fosforkiem cynku
- amoniakiem
- tiuramem
- kokcydiostatykami jonoforowymi
- dzialanie toksyczne formaldehydu
- mykotoksynami i innymi naturalnymi zwiazkami toksycznymi
Naturalne zwiazki toksyczne
1. mykotoksyny
2. aminy biogenne - czynnikami sprzyjajaymi powstawaniu amin biogennych jest obecnosc wolnych aminokwasow oraz mikroorganizmow miajacych zdolnosc biosyntesy enzymu dekarboksylazy
obecne w zepsutej paszy, szczegonie niebezpieczna dla drobiu jest gizerozina toworzaca sie z histydyny w przypalonej maczce rybnej
Prekurosorami sa wolne aminiokwasy powstajace w zywnosci np. fermentowanych produktach. Dzieki zjawisku dekarboksylacji lub transaminacji z animokwasow powstaja aminy:
- histydyna - histamina
- tyrozyna- tyramina
- tryptofan - tryptamina
- lizyna - kadewaryna
- ornityna - putrescyna
- arginina- spermina
toksycznosc amin biogennych jest niewielka jesli dawka spozyta jest niewielka
3. kwas erykowy - jednonienasycony kwas tluszczowy omega-9
wystepujacy w duzej ilosci w oleju rzepakowym, lub w paszy zawierajacej duza ilosc nasion rzepaku lub gorczycy
jest to bardzo toksyczny zwiazek o silnym dzialaniu uszkadzajacym tkanke miesnia sercowego
u drobiu pod wplywem tego zwiazku zaobserwowano zahamowanie wzrostu, oraz zmiany czynnosciowe i histopatologiczne w sercu
4. Gossypol
pochodzacy z nasion (ale rowniez w lisciach i korzeniach) bawelny i pelni glownie funkcje obronna przed insektami i zwierzetami roslinozernymi, jest kumulowany w organizmie przez wiele tygodni
Objawy zatrucia to nagla smierc przypominajaca atak serca lub dusznosc i objawy podobne do zapalenia pluc