Ropniak opłucnej: Rozpoznaje się go na podstawie obecności ropnego płynu w jamie płucnej; ok. 50%, jest on powikłaniem zmian zapalnych miąższu płucnego, gruźlicy, chorób jamy brzusznej.
Wniknięcie drobnoustrojów z miąższu płucnego do jamy opłucnej i powstanie ropniaka; może odbywać się albo przez perforację płuca - wtedy powstanie ropniak z odmą, albo przez przeniknięcie z tkanki położonej podopłucnowo do światła jamy opłucnej - wtedy odmy nie ma.
Obecnie w treści ropniaka hodujemy najczęściej gronkowce, kiedyś hodowano dwoinkę zapalenia płuc.
Objawy:
kliniczne i radiologiczne objawy płynu w jamie opłucnej z gorączką, dreszczami, wysoką leukocytozą, ogólnym ciężkim stanem zdrowia
Rozpoznanie:
RTG przeglądowe, nakłucie opłucnej i ropniaka oraz pobranie treści do badania
Leczenie:
otwarty lub zamknięty drenaż jamy opłucnej antybiotyki
Ropień płuca abscessus pulmonis: miejscowy proces zapalny oddzielony od zdrowej tkanki otoczką, wnikający do miąższu i zrębu płuca, może być pojedynczy lub mnogi w jednym lub w kilku płatach.
Najczęstszą jego przyczyną jest zejście zapalenia płuc, ciało obce, nowotwór, uraz. Obecnie najczęściej tylko gronkowce i klebsiellowe zapalenie płuc jest realną przyczyną ropnia płuc.
Objawy:
nawracająca gorączka, dreszcze, kaszel
wykrztuszanie ropnej plwociny pełnymi ustami
pojawia się odgłos bębenkowy, rzężenia drobnobańkowe i szmer oskrzelowy
podwyższone OB, leukocytoza
w badaniu plwociny - strzępki tkanki płucnej
Leczenie:
drenaż ułożeniowy antybiotyki leczenie chirurgiczne
Rak płuca canceroma pulmari
Ponieważ większość nowotworów płuc zaczyna się rozwijać się od oskrzela szeroko używa się określenia rak oskrzelopochodny. Pojawia się ok. 50-70 r.ż ale średnia przesuwa się ciągle ku młodszemu wiekowi. Choruje ok 300 osób na 100 tys.
Przyczyna:
palenie tytoniu choroba zawodowa predyspozycje genetyczne
Rak wzrasta do światła oskrzela, rośnie w jego ścianie, nacieka sąsiadujący miąższ płuca. Rak rosnący w płucach daje objawy:
kaszel duszność krwioplucie
nacieki części obwodowych ropą ujawniają się dopiero przerzutami
Rozpoznanie:
badanie rentgenowskie
bronchoskopia
badanie cytologiczne plwociny
Leczenie:
operacyjne chemioterapia radioterapia
Wady serca to nieprawidłowe połączenie między jamami serca, naczyniami tętniczymi, nieprawidłowa czynność zastawek, nieprawidłowa droga, kierunek przepływu krwi przez serce lub naczynia krwionośne. Wady dzielimy na nabyte i wrodzone.
Wada wrodzona to nieprawidłowość budowy serca (Vitium cordis congenitum) w wyniku zaburzenia jego rozwoju w życiu płodowym.
Przyczyny: genetyczne, środowiskowe, niedotlenienie matki w czasie ciąży, różyczka, grypa, substancje toksyczne, leki (talidomid)
Wada polega na nieprawidłowej budowie jam, zastawek, naczyń układu przewodzącego lub nieprawidłowych połączeniach pomiędzy jamami i naczyniami.
Wymienione nieprawidłowości mogą współistnieć tworząc zespoły, np. zespół Fallota.
Wady wrodzone dzielimy na:
1. wady serca bez przecieku (bez sinicy)
2. wady z przeciekiem krwi z serca lewego do prawego (z okresową sinicą)
3. wady z przeciekiem krwi z serca prawego do lewego (ze stałą sinicą)
Ad. 1 Wady serca bez przecieku (bez sinicy)
Zwężenie cieśni aorty: tuż poniżej odejścia lewej tętnicy podobojczykowej, w miejscu dawnego przewodu tętniczego
Objawy: wzrost ciśnienia w kończynach górnych, w krążeniu mózgowym, a obniżone w częściach dolnych, rozwija się krążenie oboczne, przerasta lewe serce
Zwężenie tętnicy płucnej: dotyczy zastawek lub odcinka bliższego komory, częsta wada, często z innymi wadami. Wyrzut krwi z komory prawej jest utrudniony i przerasta, poszerza się
Ad. 2 Wady z przeciekiem krwi z serca lewego do prawego (z okresową sinicą)
Przetrwały przewód tętniczy Bottala: to drożne połączenie z okresu życia płodowego pomiędzy tętnicą płucną a tętnicą główną, w życiu płodowym krew z prawej komory płynie nie do płuc, lecz do tętnicy głównej
U starszego dziecka krew z aorty wpływa do tętnicy płucnej ( o niższym ciśnieniu), obciąża obie komory i daje objawy niewyrównania krążenia
Ubytek przegrody międzyprzedsionkowej: duży lub mały nie wymaga operacji
Ubytek przegrody międzykomorowej:
Krew z lewej komory przecieka do prawej, wzrasta ciśnienie w krążeniu płucnym
Ad. 3 Wady z przeciekiem krwi z serca prawego do lewego (ze stałą sinicą)
Tetralogia Fallota: choroba błękitna
Cechy zespołu:
zwężenie tętnicy płucnej w miejscu ujścia z prawej komory
przemieszczenie tętnicy głównej na prawo
ubytek w przegrodzie międzykomorowej
przerost prawej komory
Objawy:
napady duszności
sinica
zmniejszona wydolność wysiłkowa
pozycja kuczna
duża śmiertelność
Nabyte wady serca
Wady nabyte powstały w życiu pozapłodowym z przyczyn chorobowych, zapaleń wsierdzia.
Zwężenie lewego ujścia żylnego: powstaje w wyniku zrośnięcia się ze sobą płatków zastawki dwudzielnej i utrudnienia przepływu krwi z przedsionka lewego do lewej komory. Objawy to duszność, kaszel, krwioplucie, sinica, obrzęk płuc.
Zaciskające zapalenie osierdzia: W wyniku zakażenia gruźlicą lub gośćca może dojść do zupełnego zrośnięcia jamy osierdzia., zrosty wapnieją, serce jest opancerzone
Postępowanie kardiochirurgicznego będą wymagały także zaburzenia rytmu serca, blok serca, tętniaki aorty, stwardnienia i niedomoga tętnic wieńcowych
Tętniak - aneurysyma: to workowate uwypuklenie ściany tętnicy mogące dochodzić do znacznych rozmiarów i objawia się jako guz tętnicy
Przyczyna:
miażdżyca zwyrodnienie ściany tętnicy wrodzone zmiany tętnicy
uraz
Tętniak najczęściej pozostaje na tętnicy głównej lub w tętnicach mózgowych (kiła). W tętnicach często powstają zakrzepy, które mogą się odrywać i powodować powstanie zatoru. Nagłe zmiany ciśnienia tętniczego mogą spowodować pęknięcie tętniaka i gwałtowny krwotok, który nierzadko kończy się nagłym zgonem. Leczenie tętniaka jest operacyjne.
Tętniak rozdzielający - rozwarstwiający: aneurysma dissecans: powstaje na skutek przedostania się krwi pomiędzy warstwy ściany tętnicy najczęściej w części wstępującej łuku aorty przez rozerwaną warstwę wewnętrzną
Objawy:
ból brzucha i okolicy krzyżowo-lędźwiowej
uczucie pełności po jedzeniu
zakłócenia przepływu krwi przez odgałęzienia aorty
Tętniak śródczaszkowy: aneurysma intracraniale: jest najczęściej wrodzony, umiejscawia się w kole tętniczym mózgu - daje krwotok podpajęczynówkowy
Rozpoznanie: angiografia
Leczenie: operacyjne
Miażdżyca tętnic: artheromatosis: jest jedną z postaci stwardnienia tętnic, dochodzi tu do odkładania w błonie wewnętrznej tętnic ciał lipidowych (cholesterolu) w następstwie zaburzeń gospodarki tłuszczowej włóknika wskutek zaburzeń układu krzepnięcia krwi oraz miejscowego rozrostu tkanki łącznej
W powstaniu miażdżycy odgrywają rolę:
dziedziczność
wiek, płeć (mężczyźni)
hormony tarczycy, trzustki, gruczołu płciowego
otyłość
używki, palenie tytoniu
nieodpowiedni tryb życia
nasycone kwasy tłuszczowe z tłuszczy zwierzęcych
zaburzenia metabolizmu ściany naczyniowej i gospodarki lipidowej
Obraz anatomopatologiczny:
I okres: odkładanie w błonie wewnętrznej złogów cholesterolu, fosfolipidów, tłuszczy obojętnych, niewielkich ilości białek, początkowo pochłaniają je komórki żerne
II okres: błona wewnętrzna staje się grubsza, dochodzi do rozrostu włókien łącznotkankowych
III okres: dochodzi do rozpadu ognisk cholesterolowych z tworzeniem się kaszowatych mas tłuszczowych, tworzą się owrzodzenia i blaszki miażdżycowe
Rozwojowi miażdżycy towarzyszą krwotoki śródścienne, zwapnienie, przyścienne zakrzepy, co prowadzi do zamknięcia światła naczynia
Następstwem jest niedokrwienie i niedotlenienie narządów, może dojść do martwicy
Postacie kliniczne miażdżycy:
wieńcowe
mózgowe
obwodowe
nerkowe
dna oka
tętnicy głównej płucnej
Objawy:
ból (nagły w zatorze, zakrzepie)
ból w czasie wysiłku - przewlekłe niedokrwienie, chromanie przystankowe
ból spoczynkowy
ból jest piekący, nasila się nocą, uniesienie kończyny, ciepło nasilają ból
opuszczenie kończyny przynosi ulgę
bolesne kurcze mięśni łydek
parestezje (uczucie drętwienia, mrowienia, pieczenia)
łatwe ziębnięcie kończyny
zaburzenie ucieplenia-zimna
brak tętna poniżej zwężenia
martwica, zgorzel
Rozpoznanie:
ocena przepływu krwi przez skórę
test marszowy (liczba kroków bez bólu)
arteriografia
Leczenie:
dietetyczne:
ograniczenie tłuszczów zwierzęcych
ograniczenie kaloryczne
likwidacja nadwagi
ograniczenie węglowodanów
ograniczenie alkoholu, palenia tytoniu
farmakologiczne
w hipercholesterolemii i hipertrójglicerydemii clofibrate: zwiększa rozpad tłuszczów, witamina PP sadamina
Zatory tętnicze: embolia: to zatkanie światła tętnicy przez ciało płynące z prądem krwi, jest to najczęściej skrzeplina powstała w lewej części serca lub w aorcie powodująca zatkanie tętnicy obwodowej w kończynie, tętnicy szyjnej, tętnicy krezkowej. Skrzeplina powstała w żyle udowej lub w prawej połowie serca może spowodować zator tętnicy płucnej.
Ciałem zatorowym może być również kuleczka tłuszczu ( jako powikłanie złamań ), banieczka gazu, komórki lub cząstki nowotworu. Zator wywołuje ostre niedokrwienie, silne bóle, zblednięcie np. kończyny, martwice
Zator tętnicy płucnej daje natychmiastowy zgon.
Leczenie:
heparyna dożylnie leki przeciwwstrząsowe wycięcie: embolektomia
Choroba Bürgera: choroba tętnic, zwykle kończyny dolnej, przyczyna jest nieznana, pewną rolę odgrywa czynnik dziedziczny, powstaje w związku z paleniem tytoniu, chorują mężczyźni. W chorobie tej zmiany występują tylko w pewnych odcinkach tętnic, nie jak w miażdżycy na całej ich długości. Dotyczą 3 warstw ściany tętniczej, które zostają objęte procesem zapalnym. Zapalenie błony wewnętrznej powoduje powstanie zakrzepów, które mogą zamykać światło naczynia i prowadzić do zwyrodnienia, często choroba rozszerza się na przylegającą żyłę i nerw. Ucisk na nerwy naczynioruchowe może dawać skurcz tętnic.
Objawy:
uczucie zziębnięcia stóp
objawy naczynioruchowe takie jak w chorobie Raynauda, potem nad powierzchownymi żyłami pojawiają się czerwone, bolesne plamki jak w zakrzepowym zapaleniu żył
chromanie przystankowe, które polega na pojawieniu się podczas chodzenia bólu w łydkach lub stopach, który zmusza chorego do zatrzymania się, przyczyną bólu jest niedokrwienie kończyn.
Dalej pojawiają się zmiany tętnicze, zgorzel która prowadzi do amputacji, ból jest bardzo silny, choroba postępuje, mogą występować okresy remisji.
Stopnie niedokrwienia kończyn:
I - zmiany bez objawów klinicznych:
II - chromanie przystankowe
III - ból przystankowy bez martwicy
IV - ból spoczynkowy z martwicą
Choroba Raynauda: napadowe blednięcie, zasinienie oraz drętwienie występujące pod wpływem zimna lub bodźców psychicznych. Przyczyną jest skurcz tętnic w częściach dystalnych (palce rąk i nóg, ręce, uczy, nos).
Przyczyna:
nieprawidłowy metabolizm noradrenaliny
5x częściej u kobiet w wieku 20-40 lat
Okresy:
I, w którym następuje miejscowe omdlenie z towarzyszącą bladością i utratą czucia palców rąk
II - miejscowa zamartwica z sinym zabarwieniem palców
III - odruchowe rozszerzenie naczyń
W I okresie naczynia się obkurczają, w II są rozszerzone, w II przepływ wzmaga się. Palce bledną od opuszek do środka dłoni, kciuk nie. Chory odczuwa drętwienie, ucisk, pieczenie, ból, palce są zimne okryte potem. Ruchy ograniczone przez kilka minut do 2 godzin - ustępuje samoistnie lub po ogrzaniu. Po ataku jest obrzęk, mrowienie, pulsujący ból palców. Długa choroba prowadzi do zmian troficznych, owrzodzeń, zmian w płytkach paznokci, zgorzeli.
Zakrzepowe zapalenie żył: zakrzep jest następstwem uszkodzenia ściany naczynia równoczesnego zwolnienia przepływu krwi oraz większej jej lepkości. Każdy uraz + bakterie dają obraz zakrzepowego zapalenia żył. Przy długim unieruchomieniu przepływ krwi jest wolniejszy (gips, zaburzenie operacyjne, hormony, ciąża, antykoncepcja, choroba Bürgera)
Objawy:
postronkowate, żywo bolesne zgrubienia żył zaczerwienienie skóry obrzęk
Może dojść do zatoru
Leczenie:
unieruchomienie okłady z ichtiolu
leki przeciwbólowe i przeciwzapalne heparyna
Choroby żył: należą tu
żylaki
zakrzepy żylne
zapalenia żył
Żylaki to patologiczne, ograniczone rozszerzenia żył połączone ze zmianami w budowie ich ściany. Rozwijają się w żyłach powierzchniowych. Prawidłowo działające zastawki zapobiegają cofaniu się krwi żylnej. Do powstawania żylaków dochodzi przy zaburzeniach między ciśnieniem krwi w żyle a podatnością jej ściany.
Etiopatogeneza:
wadliwe zastawki
zaburzenia hormonalne
otyłość
zakrzepica żył głębokich
Objawy:
uczucie pełności w kończynie względy kosmetyczne
ból przy staniu obrzęk kostek
niebolesne, węzłowate rozdęcie żył przebarwienie skóry
owrzodzenia
Powikłania:
krwawienie, zaburzenia zakrzepowe, pęknięcie żylaka
Leczenie: pończochy elastyczne, odchudzanie