1. Czym zajmuje się psychologia jako nauka

• Psychologia jest nauką, która analizuje i bada zachowanie człowieka po to, by je coraz lepiej rozumieć, aby promować zdrowie psychiczne oraz by - w razie potrzeby - modyfikować zachowania niedojrzałe czy zaburzone.

• Zaczyna od obserwacji zachowania człowieka. Następnie stara się odkryć i wyjaśnić fizyczne i psychospołeczne uwarunkowania tegoż zachowania.
  

• Zachowanie człowieka jest bardzo skomplikowanym zjawiskiem, gdyż jest rezultatem działania wielu czynników zewnętrznych i wewnętrznych, fizycznych, psychicznych, społecznych, duchowych i religijnych, świadomych i nieświadomych.

Psychologia jest badaniem umysłu i zachowania. Poznając psychologię, poznajemy sposób, w jaki myślimy, uczymy się, czujemy, kontaktujemy się z innymi ludźmi, a także, w jaki sposób rozumiemy samych siebie

Psychologia => Jest to nauka o zjawiskach psychicznych, czyli o zjawiskach świadomości. Jest to również, tzw. introspekcja, czyli obserwacja swoich własnych przeżyć wnikanie w samego siebie, samoobserwacja, dostrzeganie własnych działań i przeżyć. Psychologia jest nauką realną, należącą do działu nauk humanistycznych. Wywodzi się od zainteresowania dla człowieka i jego spraw. Już w starożytności zarysowały się dwa podstawowe problemy, które wyznaczyły drogę współczesnej psychologii. Były to:

1. Jaki jest człowiek?

2. Jakie są jego przeżycia i działania

Psycholog => bada zachowanie, które jest zorganizowane i ukierunkowane na konkretny cel.

2. Historia psychologii jako nauki

Nazwa „psychologia” pojawiła się po raz pierwszy w XVI w. za sprawą MELANCHTONA z WITTENBERGI - słowo „psyche” - dusza, czynność oddychania; raz „logos” - , nauka” „psychologia” - , nauka o duszy.

„PSYCHOLOGIA MA DŁUGĄ PRZESZŁOŚĆ LECZ KRÓTKĄ HISTORIĘ” (HERMAN EBBINGHAUS). Początki psychologii sięgają, aż czasów starożytnych, gdy wywodziła się z filozofii. Był to okres nazywany okresem psychologii przednaukowej, poznanie człowieka następowało za sprawą spekulacji oraz obserwacji (Platon, Arystoteles), jednakże jako nauka istnieje 130 lat (1879 r. Wilhelm Wundt).

STAROŻYTNOŚĆ

Starożytni filozofowie interesowali się mądrością, pięknem, estetyką, ONTOLOGIĄ (nauką o bycie). Zastanawiali się czy byt ma postać materii czy ducha. Określali byt mianem psyche, uważając, że jest on nieśmiertelny, a materia (np.: ciało) była drugorzędna. Prawdziwy świat miał charakter duchowy.

Rozważania dotyczyły duszy i ciała- podział dychotomiczny
Ojcowie psychologii:

• Platon - jako pierwszy zarysował człowieka, jako członka grupy społecznej oraz dokonał podziału na rozum, uczucia i wole.

• Arystoteles - -wskazał przedmiot psychologii- życie psychiczne człowieka

-uważał, że siedliskiem umysłu jest serce

- usystematyzował zjawiska psychiczne i próbował wykryć prawa, jakie nimi rządzą. Zaliczył do nich prawa kojarzenia i kontrastu, dzięki którym łączymy idee będące treścią życia psychicznego. Uważał, że idee te powstają za sprawa świata zewnętrznego, a do wnętrzna trafiają poprzez zmysły, czyli: prawdziwe jest to krzesło, na którym siedzę, a nie to co mam umyśle, to za sprawą tego realnego krzesła, mam jego obraz w umyśle
stworzył naukę o „Pięciu klepkach”, czyli pięciu zmysłach. Ponadto ukazał, że zachowanie człowieka jest dwu kierunkowe. Podzielił uczucia i emocje (przyjemne i przykre)--> dzieło „O duszy”

• Hipokrates - jest twórcą pojęć takich jak:

1. istota biologiczna

2. istota społeczna

3. soki hormonalne (wydzielina gruczołów dokrewnych-

4. etapy leczenia wg. Hipokratesa:
- rozpoznanie
- rokowanie
- leczenie


W Starożytności poszukiwano koncepcji duszy, jej cech, jej właściwości i związku pomiędzy nimi, a także poszukiwano związku duszy z ciałem


W Grecji i starożytnym Rzymie (epoka helleńska koniec VII-IV w p.n.e), zaczęto powoli oddzielać naukę od religii, która zaczęła być dostępna osobom świeckim.

Ciekawostka: W Pergamonie, nie uważano psychicznie chorych jako opętanych, bądź gorszych, nie wykluczano ich ze społeczeństwa. Otwierano natomiast ośrodki leczenia chorób psychicznych, w których chory otrzymywał wymaganą opiekę. Stosowano artterapię- dokładniej psychodramę, w amfiteatrze odbywały się sztuki, które przez swoją konstrukcję (jedności czasu, miejsca i przestrzeni) ułatwiały widzowi utożsamianie się z bohaterem dramatycznym. Dzięki temu, obserwator mógł wraz z bohaterem przeżywać, dręczące go dylematy, by osiągnąć stan KATHARSIS, czyli oczyszczenia.



Św. Augustyn IV-V Ne


-prekursor pomiędzy starożytnością i nowożytnością
-zachęcał do introspekcji „Wejdź w samego siebie na dnie duszy jest szczęście”
- dwoistość natury człowieka- psychika i fizyka
-teoria budowy mózgu, 3 komory: przednia (ośrodek nerwowy), środkowa(ośrodek wiedzy), tylna (ośrodek ruchowy)



ŚREDNIOWIECZE


-nie ma tu oryginalnych poglądów na temat psychologii
-o duszy pisano z teologicznego punktu widzenia
-szukano dowodów na nieśmiertelność duszy
-tematy objawienia, wolnej woli


NOWOŻYTNOŚĆ

-humanizm
-powrót do starożytności (Platona i Arystotelesa)

John Locke (1632-170) Wielka Brytania, w jego mniemaniu człowiek rodził się jako „tabula rasa” (czysta karta), na której życie i czas wypisywało wiedzę i doświadczenie (czyli nie rodzimy się już z krzesłem w naszym umyśle))

Kartezjusz (1595-1650) Francja, „Cogito ergo sum”, uważał, że istnieje dualizm ciała i umysłu,. Według niego ten podział odróżnia ludzi od zwierząt, a dusza człowieka znajdowała się w szyszynce (bo jako jedyna jest nieparzystym organem człowieka).

Immanuel Kant (1724- 1804), zastanawiał się jak ciało i dusza są ze sobą powiązane ( a nie czy są powiązane). Według niego władzą umysłu są zmysły, zdolność rozumienia i rozumowanie- one scalają duszę i ciało tworzą harmonię


Ciekawostka: Leonardo da Vinci - autor projektów technicznych, wizjoner, anatom, malarz, rysownik, Jako pierwszy wyrysował

obraz połączeń nerwów w OUN


Psychologia naukowa 1879


Wilhelm Wundt - w 1879 roku założył pierwsze laboratorium psychologii eksperymentalnej w Lipsku. Od tego momentu mówimy o początku empirycznej (doświadczalnej) psychologii naukowej. Od tego właśnie roku nacisk przesunął się z badania świadomości na badanie zachowania się człowieka. Dzięki niemu psychologia stała się nauką o zachowaniu się człowieka.

• Głównym zainteresowaniem psychologów były zjawiska psychiczne utożsamiane z tym co dzieje się w świadomości człowieka w warunkach, które niekiedy można kontrolować. Jednakże jak sądzono, bezpośredni dostęp do tych zjawisk ma jedynie człowiek, który je przeżywa, ponieważ nie są one dostępne zewnętrznym obserwatorom. Podstawowym źródłem tej wiedzy stała się introspekcja tzn. wglądowe własne przeżycia wewnętrzne

GŁÓWNE SZKOŁY MYŚLENIA


STRUKTURALIZM: zrozumienie struktury umysłu poprzez analizowanie jego elementów składowych. Kładziono nacisk na pytanie „co” , dotyczących treści psychicznych, a nie pytania „dlaczego” i „jak”. Strukturalizm oparty był na założeniu, że wszelkie doznania jako kombinację prostych zdarzeń czy elementów.

Przedstawiciele: Wilhelm Wundt, Edward Titchener


Metoda badawcza: introspekcja, systematyczne badanie własnych myśli i uczuć dotyczących specyficznych doznań sensorycznych




FUNKCJONALIZM : Psychika i jej cele


Funkcjonalizm- powstał w opozycji do strukturalizmu, przypisywał największą wagę wyuczonym nawykom , które umożliwiają organizmom przystosowanie się do środowiska i efektywne funkcjonowanie. „Jaka jest funkcja czy cel danego aktu behawioralnego?”.

Przedstawiciel: John Dewey

EWOLUCJONIZM: Dobór naturalny gatunków


Ewolucjonizm- 1859r Charles Darwin stworzył teorię doboru naturalnego gatunków, co tłumaczyło w jaki sposób powstały złożone organizmy . Ewolucjonizm uważa, że wszelkie warunki ciągle się zmieniają. Natura i wychowanie przeplatają się ze sobą, nasza ukształtowana na drodze ewolucji odziedziczona natura determinuje, to jak i dlaczego czynniki środowiskowe będą wpływały na nas przez całe życie

PSYCHOLGIA NAUKOWA W POLSCE

- początek XX wieku

- Lwów 1901, Kazimierz Twardowski

* filozof, pedagog i psycholog

* interesował się wrażeniami, spostrzeżeniami i na ich temat pisał rozprawy teoretyczne

- Kraków, Władysław Heinrich

* prowadził badania eksperymentalne nad reakcjami psychicznymi i fizjologicznymi w dziedzinie uwagi, percepcji wzrokowej oraz uczuć

- 1910 Warszawa, Edward Abramowski

* założył 1 pracownię psychologiczną

* prowadził badania dotyczące pamięci oraz zjawisk świadomych i nieświadomych

-Jan Władysław Dawid oraz Aniela Szycówna, Warszawa

* psychologia rozwojowa oraz wychowawcza

* badania ich dotyczyły: zasobów umysłowych dziecka w zależności od środowiska w którym się wychowuje

- Po odzyskaniu niepodległości powstawały nowe ośrodki w Wilnie, Poznaniu i Lublinie

Najwybitniejsi Polscy psychologowie okresu międzywojennego

Władysław Witwicki, profesor Uniwersytetu Warszawskiego

Stefan Błachowski, Przegląd Psychologiczny wydawał jego prace nad nastawieniem i spostrzeganiem, kłamstwem i wyobraźnią

Mieczysław Kreutz, profesor Uniwersytetu Lwowskiego, po wojnie Uniwersytetu Wrocławskiego, a także później Warszawskiego, interesował się metodologią, introspekcją oraz krytyką testów psychologicznych

- W 1928 roku powstały dwie nowe katedry psychologii wychowawczej w Krakowie (Stefan Szuman) i Warszawie (Stefan Baley)

- Pod koniec lat 40-stych polska psychologia przeżywała kryzys, po 1956 zaczął się jej dynamiczny rozwój, który trwa po dziś dzień.

1

---