Pióra w tablicach w GIEYSZTOR


Scalpella

XV -XVI wieczne scalpella Odnaleziono w ruinach Pedagogium w Rostock, w Niemczech.

Podobny do scalpellum nóż o kościanej rękojeści odnaleziono we Wrocławiu. Kałamarz.

Rys. Scalpellum z Wrocławia, z ul. Katedralnej 4. Źródło: K. Jaworski, Obróbka surowca kościanego w średniowieczu I czasach nowożytnych w zachodniej części Ostrowa Tumskiego we Wrocławiu. Materiały z posesji przy ul. Katedralnej 4. s. 183

Tłoki Pieczętne.

Tłoki pieczętne są specyficznym narzędziem, gdyż tłoki należace do osób prywatnych były niszczone po śmierci właściciela, zaś tłoki urzędowe, na przykład miejskie, lub cechowe, mogły funkcjonować dłuzej.

pc

W. Fabijański, Dawne pieczęcie na Dolnym Śląsku, Wrocław 1980 (5). 
M. Grzegorz, Analiza dyplomatyczno-sfragistyczna dokumentów traktatu toruńskiego 1466 r., Toruń 1970 (5). 
M. Gumowski, Pieczęcie śląskie do końca XIV w., w: Historia Śląska, t. 3, Kraków 1936, s. 247-440 (5). 
M. Gumowski, Pieczęcie królów polskich, Kraków 1910 (5). 
M. Gumowski, Najstarsze pieczęcie miast polskich XIII i XIV wieku, Toruń 1960 (5).
M. Haisig, Osiągnięcia i postulaty w zakresie sfragistyki polskiej, "Studia Źródłoznawcze" 4 (1959), s. 153-168 (2). 
S. Kętrzyński, Uwagi o pieczęciach Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego, "Przegląd Historyczny" 28 (1929), s. 1-68 (4)
S. K. Kuczyński, Pieczęć - zakres pojęcia i znaczenie, "Biuletyn Numizmatyczny" 15 (1966), s. 254-255 (2). 
S. K. Kuczyński, Pieczęcie książąt mazowieckich, Warszawa 1978 (5). 
Z. Piech, Ikonografia pieczęci Piastów, Kraków 1993 (5). 
Z. Piech, Średniowieczne pieczęcie tynieckie, w: Benedyktyni tynieccy w średniowieczu, Kraków 1995, s. 121-140 (2). 

OKUCIA KSIĄG

OKULARY

Okulary nie są, sensu stricte, narzędziem piśmienniczym, ale ze względu na swą korekcyjną funkcję mogły stanowić niezbędny element wyposażenia dla skryby o słabszym wzroku.
U schyłku średniowiecza, upowszechniają się, zwłaszcza w formie tak zwanych Nietbrille, składanych okularów na zawiasie pomiędzy szkłami w miejscu mostka, często pozbawione zauszników, a zamiast tego trzymane w ręce, lub wiszące na tasiemce lub łańcuszku (PRZYPIS).
Okulary sporadycznie pojawiają się w przedstawieniach ikonograficznych, szczególnie u postaci męskich. Z wyników badań dokonanych na terenach żeńskich konwentów zakonnych, wiemy że również kobiety schyłku średniowiecza nosiły okulary.

Rys. Średniowieczne okulary w ikonografii. Po lewej: “Apostoł w okularach” Konrada von Soest (1403 r.), po prawej: detal z “Madonny Kanonika van der Paele” Jana van Eyck (1436 r.) Źródła: Der „Brillenapostel“ von Conrad von Soest (1403) [dostęp: 06.06.2014 ] <http://www.badwildungen.de/altar/foto6.html>; “Madonna Kanonika van der Paele” Jana van Eyck [w:] The Yorck Project: 10.000 Meisterwerke der Malerei. DVD-ROM, 2002, ISBN 3936122202., DIRECTMEDIA Publishing.

Pochodzącym mniej więcej z tego samego okresu zabytkiem, są okulary odnalezione podczas eksploracji średniowiecznej latryny w Elblągu. Znalezisko to może być datowane na 1400 - 1450 rok. Są to okulary kabłąkowe, w przeciwieństwie do okularów typu Nietbrille nie posiadają nitowanego zawiasu na mostku. Oprawka wykonana jest z rogu, a same szkła są ciemnozielone, więc prawdopodobnie nie mogły służyć do czytania.

Rys. Okulary z Elbląga, pierwsza połowa XV wieku. Źródło: O Starym Mieście Elblągu słów kilka [dostęp: 06.05.2014], <http://staremiastoelblag-mah.blogspot.com/2012/05/przez-zielone-okulary.html>

Kałamarze

Źródło: (red.) M. Untermann, i. in., Archäologie der frühen Neuzeit. Mitteilungen der Deutschen Gesellschaft für Archäologie des Mittelalters und der Neuzeit, t. 18, Paderborn, 2007, s. 69

K. Jaworski, Obróbka surowca kościanego w średniowieczu I czasach nowożytnych w zachodniej części Ostrowa Tumskiego we Wrocławiu. Materiały z posesji przy ul. Katedralnej 4. s. 183

K. Jaworski, Wyroby z kości i poroża w kulturze wczesnośredniowiecznego Ostrowa Tumskiego we Wrocławiu, Wrocław-Warszawa, 1990, 48 - 50

K. Wachowski, L. Marek, Późne średniowiecze i nowożytność. Signa., [w:] (red.) E. Tomczak, Archeologia. Górny Śląsk., Katowice, 2013, s. 195

K. Wachowski, L. Marek, Późne średniowiecze i nowożytność. Scholaryzacja, [w:] Archeologia. Górny Śląsk, Katowice, 2013, s. 225

K. Wachowski, L. Marek, Późne średniowiecze i nowożytność. Scholaryzacja, [w:] Archeologia. Górny Śląsk, Katowice, 2013, s. 225

---