UKŁAD WYDALNICZY

WYDALANIE- usuwanie niepotrzebnych lub toksycznych produktów przemiany materii - ekskrecja- produkty to ekskrementy - mocz, pot i częściowo kał.

Wydzielanie - proces aktywny - sekrecja - produkty to sekrety - wydzielanie hormonów

Wydalanie u roślin a wydalanie u zwierząt:

• Nie maja problemów takich jak zwierzęta, bo u nich przemiana materii opiera się na węglowodorach, a produkty przemiany węglowodorów nie są tak toksyczne jak produkty przemiany białek

• U roślin dominują procesy anaboliczne a u zwierząt kataboliczne

• U roślin produkty procesów katabolicznych są substratami do procesów anabolicznych

U człowieka występuje w moczu kwas moczowy będący produktem katabolicznym kwasów nukleinowych.

Narządy wydalnicze u człowieka:

• Nerki

• Skora

• Płuca

• Z kałem produkty przemiany katabolicznych - sole metali ciężkich, produkty rozkładu cholesterolu, produkty rozkładu hemoglobiny

NERKI

Mają inne funkcje:

• Biorą udział w wytwarzaniu prostablanty

• Biorą udział w wytwarzaniu witaminy D

• Erytropoetynę, która reguluje ciśnienie krwi

• Wytwarzają reninę

• Biorą udział w utrzymywaniu : izotonii, izojonii, izohydrii (stałej równowagi kwasowo- zasadowej) oraz izohydrenii ( ilość wody)

Ważą ok. 150 gram każda. Umieszczone od 12 kręgu piersiowego do 2 lędźwiowego.

Przez wnękę nerkową wnika:

• Tętnica nerkowa

• Nerwy

A wychodzi:

• Żyła nerkowa

• Moczowód

Jednostką jest nefron.

Torebka Bowmana ciałko kanalik kręty

Kłębuszek naczyń krwionośnych Malphiego pierwszego rzędu

(proksymalny)

Pętla Henlego kanalik kręty II rzędu kanalik zbiorczy

(dystralny)

Brodawki nerkowe, które

są u nasady piramidy

nerkowej

Zwróć uwagę jakie części nefronu są w korze, a jakie w rdzeniu.

KLIRENS - stosunek ilości danej substancji , która jest wydalana z moczem do ilości tej substancji znajdującej się w 1 cm3 osocza - stopień oczyszczenia osocza krwi.

Kłębuszek naczyniowy (kłębuszek nerkowy)

Pętle Henlego występują tylko i wyłącznie u ptaków i ssaków.

APARAT PRZYKŁĘBUSZKOWY 231- wsip

Zbudowany jest z części wstępującej pętli Henlego i tętniczki doprowadzającej. Torebka nefronu i pętla Henlego zbudowane są z nabłonka jednowarstwowego płaskiego.

Kanalik proksymalny i dystalny zbudowane są z nabłonka jednowarstwowego walcowatego. Nabłonek w kanaliku krętym I rzędu posiada mikrokosmki, ułatwia to wchłanianie wody.

MECHANIZM TWORZENIA SIĘ MOCZU

1. Filtracja:

• nabłonek Torebki Bowmana jest jednowarstwowy płaski, pomiędzy którym są pory

• podobnie zbudowany jest kłębuszek naczyń - nabłonek jednowarstwowy płaski pomiędzy którym są pory- te pory mogą być tak duże, że przez nie mogą przechodzić albuminy i nawet hemoglobina (przechodzi, gdy dochodzi do dużej hemolizy)

• Tętniczka doprowadzająca ma większą średnicę niż tętniczka odprowadzająca

• Różnica ciśnień hydrostatycznych(w krwi naczyń włosowatych wynosi ok. 70 mm Hg, a ciśnienie płynu w torebce Bowmana wynosi ok. 5 mm Hg) i onkotycznych(zdolność białek do przyciągania wody- ciśnienie onkotyczne krwi wynosi 30 mm Hg -w kłębuszku - a ciśnienie w torebce Bowmana - 0 mm Hg).

• W wyniku filtracji powstaje mocz pierwotny. Jest on izoosmotyczny do osocza krwi. W moczu pierwotnym jest wszystko to co w osoczu za wyjątkiem białek.

2. Reabsorbcja:

• Możliwa jest dzięki istnieniu dwóch rodzajów sieci naczyń włosowatych, dziwna- wchodzi tętnica dochodzi do rozpadu naczyń włosowatych - i znowu tętnica - w kłębuszku nerkowym

• Właściwa tętnica - sieć naczyń - żyły

• W kanaliku krętym I rzędu wchłaniana jest woda, glukoza, aminokwasy

• Kanalik kręty drugiego rzędu - wchłanianie wody - zależne od wazopresyny - wchłanianie wody umożliwiają akwaporyny, białka które w błonie kanalików krętych pierwszego i drugiego rzędu tworzą kanały wodne. Bialka te wytwarzane są w cytoplazmie w postaci silnie skondensowanej (Komorek kanalików), a ADH despiralizuje i przyciąga do ścian kanalików - tworzą pęcherzyki.

3. Sekrecja

• Proces aktywny - jest to wydzielanie róznych związków przez ściany kanalików do światła kanalików

SUBSTANCJE WRAZ Z MOCZEM:

1. Filtracja

• Insulina

• Glukoza

2. Filtracja i reabsorbcja:

• Jony Na+

• Mocznik

3. Filtracja i sekrecja

• PAH

• Diodrast (podobny do antybiotyków- działa bakteriostatycznie)

4. Sekrecja filtracja i reabsorbcja:

• Jony K+

• Jony H+

Substancje które uchodzą z moczem:

• Wysokoprogowe- glukoza. Aminokwasy - substancje które zwrotnie wchłaniają się do krwi do pewnego progu

• Niskoprogowe - kwas moczowy, mocznik i kreatyna - substancje w niewielkim stopniu są wchłaniane z powrotem

KREATYNA- podobna do glicyny, może spełniać funkcje związku wysokoenergetycznego - fosfokreatyna

KREATYNINA - bezwodnik kreatyny

KERATYNA - skleroproteid, buduje paznokcie i włosy.

WZMACNIACZ PRZECIWPRĄDOWY

Istnieje w kanalikach nerkowych. Natomiast wymiennik istnieje we krwi. Te dwa procesy mają za zadanie wytworzenie moczu hypersomatycznego i zatrzymanie wody w organizmie.

Część zstępująca pętli Henlego - w naczyniach krwionośnych jest wymiennik a w pętli wzmacniacz.

REGULACJA OBJĘTOŚCI PŁYNÓW W ORGANIZMIE

Zachodzi dzięki presso i baroreceptorom, które znajdują się w tętnicy szyjnej. Kiedy jest dużo płynów w organizmie - wysokie ciśnienie krwi- impulsy przechodzą do ośrodka wazo motorycznego w rdzeniu przedłużonym i mózgu, a stamtąd wychodzą impulsy powodują rozkurcz mięsni gładkich naczyń, zwiększenie średnicy naczynia- zmniejszenie ciśnienia krwi.

Innym ośrodkiem regulacji objętości płynów jest podwzgórze, gdzie znajduje się ośrodek pragnienia i jeśli krew jest zbyt gęsta to ośrodek wysyła impulsy- uruchamia mięśnie i narządy zmysłów, by zwierze szukało napoju.

Regulacja objętości płynów zachodzi w naczyniach włosowatych całego ciała i kłębuszkach naczyń włosowatych.

Rola nerki w utrzymaniu równowagi kwasowo- zasadowej i prawidłowego pH

W kanaliku proksymalnym (1) i w kanaliku dystalnym (2) - polegają na zatrzymaniu jonów Na+ w organizmie.

1. W tej części wchłaniane są węglany i wodorowęglany do komórki ścian kanalików, tam dochodzi do ich rozpadu i powstaje Na+ i HCO3-, HCO3- łączy się z H+ za pomocą dyklazy adenylowej i powstaje H2CO3 wydalany jest on do moczu (anhydroza węglanowa). Natomiast Na+ zostaje w organizmie.

2. W ścianach tych kanalików występuje glutaminaza, która rozkłada glutaminę i powstają jony amonowe (NH4+) wnikają do światła kanalików nerkowych i wypierają jony Na+ wodorowęglanów powstaje węglan amonu. Wraca to ścian i krwi.

REGULACJA HORMONALNA:

• ANP - natriuretyczny peptyd przedsionkowy zwiększa wydzielanie Na+

• ADH - umożliwia zwrotne wchłanianie wody

• Tyroksyna - zwiększa ilość wydzielanego moczu

• Adrenalina - zmniejsza ilość wydalanego moczu

---