LUCJAN KOCIK - HYBRYDYZACJA I
NEUTRALIZACJA ETYCZNA ZWIĄZKÓW
MAŁŻEŃSKO - RODZINNYCH :
1 ) Globalizacja, ponowoczesność i
uczucie zagrożenia jako tło zjawiska :
GLOBALIZACJA to proces o światowym zasięgu,
który łączy różne społeczności i powoduje, że procesy
lokalne kształtowane są przez zjawiska o charakterze
globalnym. Tworzy się społeczeństwo globalne,
załamaniu ulegają dawne systemy kulturowe, zmienia
się świadomość społeczna i tożsamość zbiorowa.
Odrzucane są stare wzorce i normy zachowań, które
w obliczu ciągłych zmian stają się dysfunkcjonalne.
PONOWOCZESNOŚĆ próbuje ujednolicić formy
życia społecznego (np. społeczeństwo konsumpcyjne,
społ. Usług itp.), paradygmat produkcji zastąpiony
zostaje paradygmatem konsumpcji. Powstaje
cywilizacja informacji, a także nowa wizja człowieka,
społeczeństwa nieustannych przekształceń i świata
będącego w ciągłym ruchu. W świadomości społecznej
pojawia się wizja ryzyka i ciągłego zagrożenia - np.
dla bezpieczeństwa publicznego, pokoju światowego
lub życia jednostki ( m.in. popularyzacja pornografii,
zwiększona ilość rozwodów ). Mass media, rozwój
technologii i komunikacji pozwala jednostce na
rozszerzenie świadomości jednostki i wiedzy o świecie.
- obecnie związek dwojga ludzi nie jest już nastawiony
na prokreację i przedłużenie ciągłości rodu, lecz na
szczęście jednostki. Pierwsze dziecko rodzi się coraz
później ( najlepiej po 10 latach małżeństwa - 2 dzieci)
dlatego, że rodzice na dalszy plan odsuwają posiadanie
potomstwa, na pierwszym kładąc karierę. Zaostrzyła się
rywalizacja między kobietami i mężczyznami wskutek
emancypacji kobiet i dążenia do osiągnięcia równości.
Nowa cywilizacja technologiczna niesie ze sobą nowy
styl życia rodziny i nową świadomość. Ludzkość wchodzi
w etap 3 fali, którą odczuje każdy. Praca „białych
kołnierzyków” przeniesie się do domu, przed komputer,
dzięki czemu nie będą musieli przenosić się z miejsca
na miejsce, gdy zmienią pracodawcę. Może pojawić się
„wioska elektroniczna” zastępująca organizacje
osiedlowe, która zrzeszałaby ludzi mieszkających
w jednym miejscu bez potrzeby bezpośrednich
kontaktów, jako swoistego rodzaju Gemeinschaft.
2 ) Globalny charakter przemian rodziny :
- pojawia się KULTURA SINGLI ( POKOLENIE S ),
wzmacnianą dodatkowo przez reklamę i biznes
nastawiony na osoby samotne. Upowszechniają się
związki kohabitanckie. Propaguje się życie bezdzietne.
Coraz więcej dzieci jest wychowywanych przez osoby
samotne.
Rodzina przez długi czas była instytucją ekonomiczną,
poza którą koszty życia gwałtownie wzrastały, a szanse
przeżycia malały.
Przemiany sfery publicznej, w której następuje szybki
rozwój usług, co uniezależnia jednostkę od rodziny.
Zaciera się tradycyjny podział na role męskie i kobiece.
Nowe formy rodzin :
-konkuminat (kohabitacja)rodzina serialawa,
-rodzina układanka-małżeństwo powtórne ( nowe związki
po rozwodzie,
gdzie stara rodzina wchodzi w skład nowej ) ,
-rodzina homoseksualna,
-DINKS odrzuzają role związane
z dziećmi,
-„przyjacielscy kochankowie”( duża liczba kochanków.
Każdy ma spełniać inne zadania ),
-rodzina niepełna ( dziecko wychowywane przez 1 rodzica ) ,
-rodzina zrekonstruowana ( po śmierci 1 z rodziców lub
rozwodzie ),
-komuna geriatryczna
-weekendowe diasporne jeden czlonek rodz poza domem
Rodzina-podstawowa komórka społeczeństwa, rodzina
tworzy społeczeństwo. Rodzina to jedyna taka komórka,
która nie przyjmuje członków z zewnątrz, grupa rozrodcza.
Przekazuje zrębek dziedzictwa kulturowego.
- Rodzina jako grupa społeczna:
Związek intymnego, wzajemnego uczucia, współdziałania
i wzajemnej odpowiedzialności, w którym akcent pada
na wzmacnianie wewnętrznych relacji i interakcji.
W tym ujęciu rodzina pełni funkcje osobowe:
• Małżeńską
• Rodzicielską
• Braterską
Rodzina jako instytucja społeczna :
Grupa określona przez stosunki seksualne, odpowiednio
unormowane i trwałe, tak by mogła zapewnić odnawianie
się sfery reprodukcji
a . Podział rodziny ze względu na wielkość:
- nuklearna (mała) - duża (wielka)
- rodzina + dzieci - 1 typ: zmodyfikowana rodzina
poszerzona
- obecnie bardzo modny mieszkają we wspólnym
domu z innymi
model rodziny krewnymi
- 2 typ: wielopokoleniowa: rodzice, dzieci,
dziadkowie społecz. tradycyjne
b . Podział rodziny ze względu na typ małżeństwa:
- monogamiczne -poligamiczne
- 1 kobieta, 1mężczyzna - 1 mężczyzna + kilka kobiet -
POLIGYNIA
+ dzieci -1 kobieta + kilka mężczyzn - POLIANDRIA
( tylko 2 społeczeństwa: płd. Alaska, Tybet )
c . Podział rodziny ze względu na system pokrewieństwa:
-matrylinearne - patrylinearne - bilinearne
- dziedziczy się w linii matki - dziedziczy się w linii -
dziedziczymy zarówno po
majątek, prestiż, nazwisko ojca jednym jak i po drugim
- najważniejszym mężczyzną
jest matki brat- np. Żydzi
d . Podział rodziny ze względu na miejsce zamieszkania:
- matrylokalne - patrylokalne - bilokalność
- mieszkamy u rodziny - mieszkamy u rodziny - na przemian
panny młodej pana młodego
e . Podział rodziny ze względu na sprawowana władzę :
-matriarchalna -patriarchalna -egalitarna
-władzę sprawuje -ojciec głową -rodzice dzielą się
władzą po równo matka rodziny decydującą o wszystkich
członkach
Funkcje rodziny:
1) Instytucjonalne:
a) Prokreacyjne- dostarczanie społeczeństwu
nowych członków
b) Ekonomiczne- zapewnienie członkom rodziny byt
materialny na odpowiednim poziomie
c) Opiekuńcze- należy otoczyć członków rodziny
opieką ( dzieci, osoby starsze)
d) Socjalizacyjne- jednostka powinna przyswoić
dziecku system wartości, norm,
które funkcjonują w społeczeństwie
e) Stratyfikacyjne -rodzina gwarantuje członkom
odpowiedni status, rodząc się należymy
do odpowiedniej grupy
f) Integracyjne- kontrola społeczna zachowań
członków rodziny w tym zachowań
seksualnych
g) Rekreacyjno-towarzyskie- rodzina powinna
zapewnić czas wolny, organizować rozrywkę
2) Osobowe:
a) Małżeńska- bycie żoną lub mężem
b) Braterska - bycie siostrą lub bratem
c) Rodzicielska- bycie ojcem lub matką
Tworzenie rodziny może uchronić jednostkę przed
uczuciem izolacji. Skoro małżeństwo konwencjonalne
nie gwarantuje spełnienia dożywotniej miłości, to
możemy się spodziewać akceptacji małżeństwa
tymczasowych ( ludzkie relacje i związki są
krótkotrwałe ) i poligamii. Gdy zaniknie ład
społeczny, dzięki któremu zachowania są przewidywalne
i istnieje stabilizacja, zaniknie człowiek jako twórca
kultury i struktury społecznej.
Miłość współbierzna ( A. Giddens ) - romansu nie
utożsamia się dziś ze stabilnością uczuć, ale tworzy
się go po to, aby osiągnąć szczęście i obopólne zadowolenie.