Łukasz Ocharski gr I a

OVARIOHISTERECTOMIA S. PANHYSTERECTOMIA - usunięcie jajników i macicy

Wskazania:

• Ropomacicze

• Ropny proces zapalny macicy

• Wodomacicze

• Uszkodzenie mechaniczne pochwy

• Guzy nowotworowe jajników i macicy

• Niektóre nowotwory pochwy i gruczołów mlekowych

• Zmniejszenie ryzyka wystąpienia nowotworów gr. mlekowych

• Zaburzenia hormonalne powodujące schorzenia skóry

• Niektóre przypadki ciąży pozamacicznej

• Skręt macicy

• Gnicie płodów

• Zapobieganie występowaniu ciąży urojonej.

• Zapobieganie niedogodnościom związanym z występowaniem rui (wypływ z pochwy, częste oddawanie moczu, atrakcyjność dla psów).

Określenie momentu dogodnego do wykonania zabiegu :

• Sterylizacja suk przed osiągnięciem przez nie dojrzałości płciowej jest chirurgicznie łatwiejsza do przeprowadzenia i powoduje mniej komplikacji pooperacyjnych. Jednak tak wczesne przeprowadzenie zabiegu usposabia suki do występowania otyłości, nietrzymania moczu i stanów zapalnych skóry okolicy sromu.

• po pierwszej rui

1. ok. 20 dni po pierwszej rui

• ukrwienie macicy i jajników silne- w trakcie zabiegu może pojawić się

problem z zatamowaniem krwawienia

• odpowiedni moment do sterylizacji suki nieprzeznaczonej do rozrodu, a pokrytej przypadkowo

2. ok. 3 miesiące po rui

• ciałka żółte już nieaktywne

• ukrwienie jajników i macicy dużo mniejsze

3. po porodzie

• zaraz po odsadzeniu szczeniąt (6-8 tydz. po porodzie) i zakończeniu laktacji

w przypadku ropomacicza

• w momencie gdy szanse pacjenta na przeżycie są największe

Uwaga!

• Nie przeprowadzać zabiegu w czasie ciąży urojonej, ponieważ jej objawy powracają po przeprowadzonej operacji

• Nie powinno się operować suki w przeciągu 2 m-cy od zakończenia leczenia hormonalnego ciąży urojonej

Przygotowanie pacjenta do zabiegu:

Przed zabiegiem należy przegłodzić zwierzę 24 godziny i podać, jeżeli zachodzi taka potrzeba, leki nasercowe, glukozę, płyny wieloelektrolitowe i atropinę.

Operację wykonać można w znieczuleniu ogólnym lub w głębokiej premedykacji ze znieczuleniem miejscowym (zwłaszcza przy złym stanie ogólnym zwierzęcia, mogącym wynikać z intoksykacji w przebiegu ropomacicza). Najczęściej stosowanym znieczuleniem infuzyjnym jest mieszanina ksylazyny i ketaminy, a wziewnym halotan.

Technika wykonania zabiegu:

1. Zwierzę układa się w pozycji grzbietowej. Pole operacyjne powinno obejmować obszar od pępka do spojenia łonowego. Cięcie przebiega w linii pośrodkowej od pępka do połowy odległości pomiędzy pępkiem a spojeniem łonowym. W razie konieczności cięcie można przedłużyć aż do spojenia łonowego.

2. W tylnej części jamy brzusznej należy zlokalizować róg macicy przy pomocy palca lub haka sterylizacyjnego (róg macicy położony jest na grzbietowo-bocznej ścianie jamy brzusznej.

• W przypadku ropomacicza należy to zrobić bardzo ostrożnie, ponieważ napięta i cienka ściana macicy bardzo łatwo pęka.

3. Za wydobytym rogiem macicy ukazuje się odpowiedni jajnik, pokryty zazwyczaj dużą ilością tkanki tłuszczowej. Z rogiem macicy łączy go krótki jajowód oraz tętnica i żyła maciczna, biegnące od niego w więzadle szerokim macicy wzdłuż rogu ku trzonowi. Druga wiązka naczyniowa (tętnica i żyła jajnikowa) biegnie od jajnika w kierunku okolicy lędźwiowej.

Obie wiązki naczyniowe są wyraźnie widoczne dzięki obecności dużych żył i należy między nimi przebić na tępo krezkę i przeprowadzić przez otwór mocną, niewchłanialną nić (len, nylon)- wg. „rozród psów” A .Dubiel, wchłanianą- wg. Allisa i ”techniki operacyjne” którą zaciska się jajowód wraz z naczyniami macicy.

4. Następnie przez ten sam otwór przeprowadza się drugą nić, którą podwiązuje się krezkę jajnika wraz z naczyniami, jak najdalej dogrzbietowo od jajnika.

5. Po odcięciu krezki między ostatnią przewiązką a jajnikiem wydobywa się jajnik na zewnątrz i na tępo rozdziera się więzadło szerokie macicy aż do trzonu. Identyczne czynności wykonuje się przy drugim jajniku.

6. Przy rogach pozostaje dość szeroki pas więzadła szerokiego macicy z biegnącymi w nim naczyniami, zaciśniętymi na końcach rogów. Każde z tych naczyń należy podkłuć i podwiązać przy trzonie macicy na wysokości szyjki macicznej.

7. Trzon macicy należy zacisnąć przewiązką z mocnej, nieresorbującej/resorbującej się nici (ma to zapobiec wylaniu się zawartości macicy do jamy otrzewnowej). Drugą przewiązkę zakłada się bliżej szyjki macicznej.

8. Trzon macicy przecina się między przewiązkami i usuwa cały narząd z pola operacyjnego.

9. Błonę śluzową kikuta macicy należy częściowo wyciąć i odkazić jodyną, oraz podać miejscowo antybiotyk.

10. Kikut macicy należy wolno wycofywać do jamy brzusznej przy użyciu kleszczyków, a jednocześnie obserwować czy nie występuje z niego krwawienie.

11. Podczas zszywania jamy brzusznej należy zwracać uwagę na obecność krwi w jamie otrzewnowej; krew pochodzić może z: naczyń jajnika, naczyń macicy, więzadła szerokiego macicy lub rozciętych powłok brzusznych.

12. Przy zszywaniu powłok brzusznych pamiętać należy o tym, by zszywać kolejno wszystkie warstwy poczynając od najgłębszej. Skórę najlepiej jest zszyć szwem śródskórnym, co zabezpiecza ranę przed jej otwarciem przez sukę.

13. Ranę i okolicę należy poddać odpowiedniej toalecie, zabezpieczyć fartuszkiem, co zapobiega dużemu odsetkowi powikłań. Po zabiegu pacjent powinien zostać objęty osłoną antybiotykową.

Ovariohisterectomia u kotek

Usunięcie macicy i jajników wykonuje się jak u suk z tą tylko różnicą, że nie zakłada się przewiązki na szyjkę macicy lub na pochwę przed szyjką macicy, ale na trzon macicy, aby nie podwiązać moczowodów.

Powikłania:

Krwotok:

Źródło:

• Naczynia zaopatrujące jajnik- jeśli zostały nieprawidłowo podwiązane

• Więzadło szerokie macicy- krwawienie nie niesie za sobą poważnych konsekwencji

• Naczynia macicy- krwotok bardzo niebezpieczny, spowodowany najczęściej wysunięciem się do tyłu t. macicznej z przewiązki, co wiąże się ze zbytnim naciągnięciem pochwy w kierunku doczaszkowym

• Zaburzenia w krzepliwości

Leczenie:

Ponowne otwieranie j. brzusznej niewskazane ze względu na ryzyko związane ze znieczuleniem ogólnym oraz ze względu na fakt, że jama otrzewnowa wypełniona jest krwią, która uniemożliwia odnalezienie krwawiącego naczynia

• Należy podać i.v. środki zwiększające objętość osocza i/lub krew oraz antybiotyki

• Zapewnić suce odpowiednią ilość ciepła

Rozejście się brzegów rany

Niewłaściwe nici, nieprawidłowo założone szwy, samouszkodzenia

Krwisty wypływ z pochwy w ciągu 7 dni od zabiegu

Skutek przeprowadzenia przewiązki przeszywającej przez światło pochwy

Leczenie:

Jeśli krwawienie trwa mimo stosowania antybiotyków, należy ponownie zoperować sukę usuwając kikut pochwy

Ropień zanerkowy z przetoką

Wynik dostania się bakterii wraz z nićmi użytymi do podwiązywań

Leczenie:

• Należy upewnić się, wykonując kontrastowe zdjęcie Rtg lub poprzez rozcięcie tkanek, czy przetoka rozpoczyna się na wys. jajnika

• Po otwarciu jamy brzusznej ropień należy usunąć poprzez odpreparowanie go na tępo bez kontroli wzrokowej

Wykonanie zabiegu może być b. trudne

Wystąpienie rui spowodowane pozostawieniem części tkanki jajnika

Aby upewnić się, że objawy wyst. u suki mają związek z rują należy m.inn. ocenić wymazy pochwowe (zapalenie pochwy)

• Pozostawioną tkankę jajnikową należy usunąć zaraz po zakończeniu rui, kiedy jest ona stosunkowo łatwo zauważalna z powodu obecności ciałek żółtych

Otyłość spowodowana zwykle nieprzestrzeganiem odpowiedniej dawki pokarmowej przez właściciela i zwiększonym apetytem suki

Zmiany w okrywie włosowej

Powstają np. u seterów irlandzkich, samojedów i niemożliwe jest ich uniknięcie

Nietrzymanie moczu

Spowodowane:

Zanikiem mięśniówki i nabłonka cewki moczowej- niekontrolowany wypływ moczu szczególnie u suki leżącej na boku

Nabytym przemieszczeniem moczowodu wskutek założenia przewiązki również na moczowód podczas podwiązywania macicy, tworzy się przetoka do pochwy

Ropomacicze

Jeśli podczas zabiegu nie zostanie usunięty trzon macicy, rozwijać się może tzw. ropniak kikuta macicy.

Leczenie:

• t.j. w przypadku ropomacicza

1

---