Usunięcie macicy i jajników
(panhysterectomia s.
ovariohysterectomia)
Zabieg owariohisterektomii polega na usunięciu jajników i macicy. Wskazaniem są:
Ropomacicze.
Ropny proces zapalny macicy.
Wodomacicze.
Uszkodzenia mechaniczne macicy.
Guzy nowotworowe jajników i macicy.
Niektóre nowotwory pochwy i gruczołu mlekowego.
Zaburzenia hormonalne powodujące schorzenia skóry.
Niektóre przypadki ciąży pozamacicznej.
Skręt macicy.
Gnicie płodów w macicy.
Sterylizacja dorosłych samic.
Zapobieganie występowaniu ciąży urojonej.
Zapobieganie niedogodnościom związanym z występowaniem rui (wypływ z pochwy, częste oddawanie moczu, atrakcyjność dla psów).
Określenie momentu dogodnego do wykonania zabiegu:
Sterylizacja suk przed osiągnięciem przez nie dojrzałości płciowej jest chirurgicznie łatwiejsza do przeprowadzenia i powoduje mniej komplikacji pooperacyjnych. Jednak tak wczesne przeprowadzenie zabiegu usposabia suki do występowania otyłości, nietrzymania moczu i stanów zapalnych skóry okolicy sromu.
Zalecana jest sterylizacja po pierwszej rui.
Przygotowanie pacjenta do zabiegu:
Przed zabiegiem pacjenta należy przegłodzić zwierzę 24 godziny i podać, jeżeli zachodzi taka potrzeba, leki nasercowe, glukozę, płyny wieloelektrolitowe i atropinę.
Operację wykonać można w znieczuleniu ogólnym lub w głębokiej premedykacji ze znieczuleniem miejscowym (zwłaszcza przy złym stanie ogólnym zwierzęcia, mogącym wynikać z intoksykacji w przebiegu ropomacicza). Najczęściej stosowanym znieczuleniem infuzyjnym jest mieszanina ksylazyny i ketaminy, a wziewnym halotan.
Technika wykonania zabiegu:
Zwierzę układa się w pozycji grzbietowej. Pole operacyjne powinno obejmować obszar od pępka do spojenia łonowego. Cięcie przebiega w linii pośrodkowej od pępka do połowy odległości pomiędzy pępkiem a spojeniem łonowym. W razie konieczności cięcie można przedłużyć aż do spojenia łonowego.
W tylnej części jamy brzusznej należy zlokalizować róg macicy przy pomocy palca lub haka sterylizacyjnego (róg macicy położony jest na grzbietowo-bocznej ścianie jamy brzusznej. W przypadku ropomacicza należy to zrobić bardzo ostrożnie, ponieważ napięta i cienka ściana macicy bardzo łatwo pęka.
Za wydobytym rogiem macicy ukazuje się odpowiedni jajnik, pokryty zazwyczaj dużą ilością tkanki tłuszczowej. Z rogiem macicy łączy go krótki jajowód oraz tętnica i żyła maciczna, biegnące od niego w więzadle szerokim macicy wzdłuż rogu ku trzonowi. Druga wiązka naczyniowa (tętnica i żyła jajnikowa) biegnie od jajnika w kierunku okolicy lędźwiowej.
Obie wiązki naczyniowe są wyraźnie widoczne dzięki obecności dużych żył, należy zatem między nimi przebić na tępo krezkę i przeprowadzić przez otwór mocną, niewchłanialną nić (len, nylon), którą zaciska się jajowód wraz z naczyniami macicy. Następnie przez ten sam otwór przeprowadza się drugą nić, którą podwiązuje się krezkę jajnika wraz z naczyniami, jak najdalej dogrzbietowo od jajnika. Po odcięciu krezki między ostatnią przewiązką a jajnikiem wydobywa się jajnik na zewnątrz i na tępo rozdziera się więzadło szerokie macicy aż do trzonu. Identyczne czynności wykonuje się przy drugim jajniku. Przy rogach pozostaje dość szeroki pas więzadła szerokiego macicy z biegnącymi w nim naczyniami, zaciśniętymi na końcach rogów. Każde z tych naczyń należy podkłuć i podwiązać przy trzonie macicy na wysokości szyjki macicznej.
Trzon macicy należy zacisnąć przewiązką z mocnej, nieresorbującej się nici (ma to zapobiec wylaniu się zawartości macicy do jamy otrzewnowej). Drugą przewiązkę zakłada się bliżej szyjki macicznej. Trzon macicy przecina się między przewiązkami i usuwa cały narząd z pola operacyjnego. Błonę śluzową kikuta macicy należy częściowo wyciąć i odkazić jodyną, oraz podać miejscowo antybiotyk.
Kikut macicy należy wolno wycofywać do jamy brzusznej przy użyciu kleszczyków, a jednocześnie obserwować czy nie występuje z niego krwawienie.
Podczas zszywania jamy brzusznej należy zwracać uwagę na obecność krwi w jamie otrzewnowej; krew pochodzić może z: naczyń jajnika, naczyń macicy, więzadła szerokiego macicy lub rozciętych powłok brzusznych.
Przy zszywaniu powłok brzusznych pamiętać należy o tym, by zszywać kolejno wszystkie warstwy poczynając od najgłębszej. Skórę najlepiej jest zszyć szwem śródskórnym, co zabezpiecza ranę przed jej otwarciem przez sukę.
Ranę i okolicę należy poddać odpowiedniej toalecie, zabezpieczyć fartuszkiem, co zapobiega dużemu odsetkowi powikłań. Po zabiegu pacjent powinien zostać objęty osłoną antybiotykową.