wykład z histori administracji 3 2


Przejściowe formy organizacji Władzy państwowej:

Podstawy demokratycznego ustroju odradzającej się Polski kształtowały się od jesieni 1918. Nastąpiło wówczas ustanowienie przejściowych i tymczasowych władz niezależnych od mocarstw zaborczych na znacznej części terytorium:

*28 października 1918 - w Krakowie utworzono

Polska Komisje Likwidacyjna (PKL) - w istocie władza

dzielnicowa o uprawnieniach ustawodawczych i wykonawczych

(początkowo do Sanu)

Na czele Wincenty Witos i Ignacy Daszyński.

Główne zadanie PKL - doprowadzenie do rozwiązania

stosunku prawnopaństwowego Galicji z Austro-Wegrami.

*Na Śląsku Cieszyńskim władzę przejęła Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego.

*W Galicji Wschodniej:

1 listopada 1918 - Ukraińska Rada Narodowa we Lwowie proklamowała Zachodnioukraińską Republikę Ludową -> początek drugiego zbrojnego konfliktu z Polską.

- 25 listopada 1918 - polskie stronnictwa polityczne zaakceptowały utworzoną w Galicji Wschodniej Tymczasową Komisję Rządzącą we Lwowie.

- Wojna polsko-ukraińska trwała do lata 1919

Odrodzenie Państwa Polskiego (1918) Królestwo Polskie

*Obok władz okupacyjnych funkcjonowały organy powołane przed Radę Regencyjną.Straciła ona możliwość spełniania roli władzy centralnej odrodzonego państwa.

*6-7 listopada 1918 w Lublinie powstał Tymczasowy Rząd Republiki Polskiej z Ignacym Daszyńskim (PPS) na czele.

-Daszyński ogłosił iż obejmuje władzę do czasu zwołania Sejmu Ustawodawczego

-7listopada 1918- urząd lubelski wydał odezwę:

Do Ludu Polskiego! Robotnicy, włościanie i żołnierze polscy!

Zapowiadającą:

- realizację reform ustrojowych, społecznych i gospodarczych.

- utworzenie demokratycznej republiki parlamentarnej.

*10 listopada 1918 - Warszawa - powrócił z internowania Józef Piłsudski:

-najważniejsze - powołanie do życia centralnych władz w Polsce.

- ułatwione rezygnacją Rady Regencyjnej ze sprawowaniem władzy.

*14 listopada 1918:

- rozwiązał się rząd lubelski.

-Józef Piłsudski - Naczelny Dowódca Wojsk Polskich wydał dekret do narodu.

-misję utworzenia rządu otrzymał Ignacy Daszyński- ustalić przejściowe zasady organizacji władz państwowych do czasu zebrania się Sejmu Ustawodawczego.

*18listopada 1918 - nowy Tymczasowy Rząd Republiki Polskiej Jędrzeja Moraczewskiego (PPS)

* 22 listopada 1918 - dekret Piłsudskiego

O najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej:

Obejmuję, jako Tymczasowy Naczelnik Państwa, Najwyższą Władzę Republiki Plskiej i będę ją sprawował aż do czasu zwołania Sejmu Ustawodawczego

*28 listopada 1918 - dekrety Naczelnika Państwa:

- O ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego - na podstawie

Pięcioprzymiotnikowego prawa wyborczego

-ustalający termin wyborów do Sejmu Ustawodawczego na dzień 26 stycznia 1919

*Luty 1919 - zebrał się Sejm Ustawodawczy

Zasady wyborów pięcioprzymiotnikowych:

*zasada tajności głosowania

*zasada bezpośredniości

*zasada równości

*zasada powszechności

*zasada proporcjonalności

3 grudnia 1918 - w zaborze pruskim - wyłoniona została przez Polski Sejm Dzielnicowy:

Naczelna Rada Ludowa z siedzibą w Poznaniu.

-27 grudnia 1918 - wybuchło Powstanie Wielkopolskie

- Organem NRL na wyzwolonym obszarze Wielkopolski - Komisariat Naczelny Rady Ludowej.

Normalizacja między władzami lokalnymi a centralnymi organami państwa:

*PKL przekształcona w Komisję Rządzącą dla Galicji, Śląska Cieszyńskiego i Orawy uznała władze w Warszawie

*Marzec 1919 - w jej miejsce utworzono urząd Generalnego Delegata Rządu

*Wielkopolska uznała rząd centralny - po podpisaniu traktatu wersalskiego

* Sejm Ustawodawczy zagwarantował Wielkopolsce odrębność zarządu przez utworzenie (istniejącego do 1922r.) Ministerstwa byłej Dzielnicy Pruskiej

Sprawy granic Polski

*16 listopada 1918 - Pilsudski wystosował do rządów

państw walczących i neutralnych podczas I wojny światowej dokument notyfikujący powstanie odrodzonej Polski:

- w listopadzie 1918 r - uznały Polskę

Austria, Niemcy i Rosja Radziecka:

- inne państwa uznały Polskę przez nawiązanie

stosunków dyplomatycznych.

Komitet Narodowy Polski

*Poprawnie ułożono stosunki między Tymczasowym Naczelnikiem Państwa a Komitetem Narodowym Polskim w Paryżu.

*Styczeń 1919 - po utworzeniu rządu Ignacego Paderewskiego - KNP przekształcił się w oficjalną delegację Polski na konferencję pokojową w Wersalu

Czynniki kształtujące przebieg granic państwowych Polski:

*Zróżnicowane stanowisko wielkich mocarstw - członków Rady Najwyższej, organu kierującego konferencją wersalską:

-formalne decyzje o przebiegu granic zgodne z zasadą samostanowienia narodów.

-zachodnia i północna granica Polski została ustalona w traktacie pokojowym

-przebieg granicy wschodniej i południowej - głownie skutkiem działania władz Pol

Sprawę przebiegu granic komplikowało dążenie do realizacji dwóch przeciwstawnych koncepcji:

-federacyjnej ( Józef Piłsudski) - wspólnota wschodnioeuropejska, obejmująca niezależną: Litwę, Ukrainę i Białoruś, powiązane z Polską jako hegemonem.

-inkorporacyjnej (Roman Dmowski) - przewidywała bezpośrednie wcielenie do Polski części ziem wschodnich z Wilnem i Lwowem.

Praktyczny zasięg polskiego władztwa państwowego:

- na wschodzie uzależniony był od rezultatów działań zbrojonych, co w szególności dotyczy genezy i przebiegu wojny polsko - rosyjskiej w latach 1919 - 1929

- na zachodzie - od wyników powstań lokalnych, plebiscytów, a w końcu decyzji wielkich mocarstw.

Plebiscyty

*O przynależności państwowej:

- Powiśla, Warmii i Mazur

- oraz Górnego Śląska

Miały zadecydować plebiscyty

*11 lipca 1920 Plebiscyty na Powiślu, Warmii i Mazurach - do Polski przyłączono jedynie 5 gmin.

* 20 marca 1921 - plebiscyt na Górnym Śląsku - większość głosujących (60%) opowiedziała się za przyłączeniem go do Niemiec.

*3maja 1921 - III powstanie śląskie - z obawy przed utratą całości śląska.

Październik 1921 - Liga Narodów dokonała podziału spornego terytorium:

*Polsce przyznano 29% spornego obszaru (z rozwiniętym przemysłem). Gdzie mieszkało 46% ludności.

*czerwiec 1922 - oficjalne zjednoczenie Śląska z Polską.

Problem Gdańska

*Gdańsk z okręgiem (ok. 1890km2) uzyskał status Wolnego Miasta. Poddanego nadzorowi Ligi Narodów.

*9 listopada 1920 - konwencja paryska w sprawie uprawnień Polski w Wolnym Mieście Gdańsku

*10 września 1919 - traktat pokojowy z Austrią - podstawą wytyczenia granicy południowej.

* Na granicy południowej - spór o jej przebieg przez Śląsk Cieszyński, Spisz i Orawę

Granica południowa:

*Niekorzystny dla Polski arbitraż wielkich mocarstw:

- większość Śląska Cieszyńskiego, Spisza Orawy (2 282km2) przyznano Czechosłowacji.

- Galicja Wschodnia, po rzekę Zbrucz, została zajęta przez Polskę.

Konflikty zbrojne na wschodzie:

*z dwoma państwami ukraińskimi:

-Zachodnioukraińską Republiką Ludową (Galicja Wschodnia)

- Ukraińską Republiką Ludowa z centrum w Kijowie

*z Rosją Radziecką - wojna w latach 1919 - 1920

Konflikt z Litwą-od 1918 r.

*Główny przedmiot - spór o Wileńszczyznę.

*Październik l920 - akcja gen Lucjana Żeligowskiego -zajęcie Wilna i utworzenie Litwy Środkowej

* Luty 1922 - Sejm Wileński podjął uchwałę o przyłączeniu Wileńszczyzny do Polski.

*Marzec 1922 - Sejm Ustawodawczy w Warszawie zaakceptował inkorporację Wileńszczyzny.

*Kwiecień 1922 - uroczyste zjednoczenie Litwy Środkowej z Rzeczpospolitą

*Inkorporacji Wileńszczyzny nie uznały Litwa i ZSRR

*15 marca 1923 - Rada Ambasadorów usankcjonowała przynależność Wileńszczyzny i Galicji Wschodniej do Polski.

Terytorium odrodzonej Polski liczyło 388,6tys. km2

*52% obszaru I Rzeczpospolitej (w granicach sprzed 1772r) a z dawnych zaborów:

-rosyjskiego 260tys km

-austriackiego 80tys km

-pruskiego 49tys km

„POLSKA SKŁADAŁA SIĘ Z TRZECH NIERÓWNYCH POŁÓWEK” S. Żeromski

Kształtowanie się polskiego modelu administracji publicznej

*po odzyskaniu niepodległości - pilne zadanie:

Unifikacja (ujednolicenie) państwa -

Uwzględniając rozwiązania państw zaborczych w tworzeniu nowej administracji polskiej ->

*II Rzeczpospolita przyjęła - upraszczając:

- rosyjskie wzory instytucji finansowych.

-pruski - co do zasady- model samorządu terytorialnego

-austriacki model procedury administracyjnej i sądownictwa administracyjnego - łącznie z koncepcją Najwyższej Izby Kontroli

*Nowy system został wypracowany wyjątkowo szybko- w ciągu pierwszych lat niepodległości.

*Pozwoliło to na szybką unifikację gospodarczą kraju, stanowiło narzędzie budowy nowej infrastruktury technicznej i cywilizacyjnej.

*Specyfikacja narodowościowa II Rzeczypospolitej -

Liczne mniejszości narodowe na kresach wschodnich - spowodowały, że administrację publiczną zbudowano na zasadzie unitaryzmu(jednolitości)

*Wyjątek stanowilo województwo śląskie dla którego w 1920 przyjęto model autonomi terytorialnej.

*Ograniczony zakres miały instytucje samorządu terytorialnego-

W skali kraju nie wykroczył on w zasadzie poza szczebel powiatowy.

*Było to następstwo - charakterystycznej dla Europy lat międzywojennych tendencji ewolucji systemu rządów od demokracji do autorytaryzmu

* Charakterystycznym problemem systemu polskiej administracji publicznej była formalna tymczasowość urządzeń administracyjnych

Aparat administracyjny II Rzeczypospolitej tworzyły różne organy

Podział organów administracji na zasięg terytorialności działania:

*administracja centralna - wykonywana przez Radę Ministrów i ministrów oraz

*administracja terytorialna (lokalna) która dzieliła się na:

- administrację rządową, która składała się z pionów:

Administracja ogólna (polityczna) działająca w zakresie zadań należących do resortu spraw wewnętrznych: ponieważ cechowało ją zespolenie z większością działów administracji specjalnej, nazywana była

administracją zespoloną oraz

administrację specjalną (niezespoloną)

oraz

samorząd:

-terytorialny (powszechny).

-gospodarczy

-zawodowy

Do celów administracji ogólnej obszar państwa podzielony został na :

*województwa

*powiaty

*gminy miejskie i gminy wiejskie

Podstawa organizacji rządu i administracji centralnej ->

Dekret Rady Regencyjnej z 3 stycznia 1918r.

o tymczasowej organizacji władz naczelnych w Królestwie Polskim.

*Dekret nawiązywał do wzorów niemieckich

*Przedmiot dekretu - organizacja władz naczelnych - miał być uregulowany ustawowo na podstawie zapowiedzi:

-Konstytucji Marcowej 1921 r.

-oraz Konstytucji Kwietniowej 1935r.

Zapowiadanych w konstytucjach aktów prawnych nie wydano - rozwiązania tymczasowe przetrwały do klęski wrześniowej:

*Tymczasowy podział na województwa , wprowadzony w 1919 r przetrwał - z drobnymi korektami - cały okres międzywojenny.

*Stałego charakteru nie uzyskał samorząd wojewódzki - działan on jedynie na terenie byłego zaboru pruskiego

*Tymczasowy charakter utrzymała organizacja sądownictwa administracyjnego

*Poczucie tymczasowości nie osłabiło sprawności administracji publicznej która wykazała się liczącymi się osiągnięciami.

*W krótkim - niespełna dwudziestoletnim okresie międzywojennym - powstała w Polsce profesjonalna kadra administracji.

*Traktowała ona służbę państwu jako misję publiczną

Aparat administracyjny w pierwszych latach II Rzeczypospolitej - Początki unifikacji

W chwili odzyskania niepodległości na ziemiach polskich

istniało kilka systemów ustawodawstwa administracyjnego

Był on zróżnicowany nawet wewnątrz poszczególnych zaborów:

- inna była sytuacja ziem byłego Królestwa Polskiego.

- niż ziem od początku włączonych bezpośrednio do Cesarstwa Rosyjskiego

* Ponadto - na ziemiach zajętych przez wojska państw centralnych,

okupanci utworzyli nowe organy administracyjne.

*Punkt wyjścia do tworzenia nowej administracji publicznej i jej unifikacji:

- oparcie się na stanie dotychczasowym -

- reformowanym stopniowo we wszystkich dzielnicach -

- przy wykorzystaniu zasady dwustopniowości -terenowej administracji rządowej).

- zespolenia pewnych dziedzin administracji w jednym typie organów.

- przy pozostawieniu innych poza administracja zespoloną. podlegających bezpośrednio odpowiednim władzom centralnym

Administracja Centralna

Najszybciej przebiegał proces tworzenia administracji centralnej

*Od początku organy centralne wyróżniano według kryterium rzeczowego -

nazywano je ministerstwami

*Ministrowie obok udziału w składzie Rady Ministrów kierowali odpowiednimi resortami administracji państwowej

*Ministrów zastępowali podsekretarze stanu (wiceministrowie)

*Ministrowie kierowali resortami przy pomocy ministerstw.

Struktury organizacyjne ministerstw były początkowo zróżnicowane w zależności od specyfiki resortu.

* 1926 - wprowadzenie jednolitej organizacji wewnętrznej ministerstw.

*Liczba resortów zmieniała się - początkowo wzrosła do l6,

część później zniesiono - w 1939r. było 11 ministerstw

* Istniały też liczne urzędy centralne -

np. Główny Urząd Statystyczny,

Dyrekcja Monopoli Państwowych -

podporządkowane odpowiednim ministrom.

*Przy ministerstwach istniały ponadto różne ciała doradcze i opiniodawcze (rady, komitety, komisje)

*Rada Ministrów - centralny organ administracji publicznej.

*Głowne zadanie - koordynacja działalności administracyjnej

ministrów oraz określenie struktury organizacyjnej ministerstw

*Reazlizacja zadań - poprzez wydawanie

zarządzeń i innych aktów administracyjnych

*Ogólne kierownictwo i nadzór w sprawach personalnych całej administracji sprawował prezes Rady Ministrów (premier, nazywany początkowo prezydentem RM)

*Organem pomocniczym premiera i rządu - Prezydium Rady Ministrów

Administracja terytorialna

Administracja rządowa

Były zabór rosyjski

* Początek 1919 - tymczasowe przepisy o organizacji

urzędów powiatowych na terenie b. Królestwa Polskiego:

- na ich czele - komisarze ludowi.

- reprezentujący w terenie władze centralną.

- kierujący pracą urzędów powiatowych.

- realizujący w powiatach zadania z zakresu działania

resortu spraw wewnętrznych.

* 1919 - urzędy powiatowe przekształcono w starostwa ze starostami na czele

*Starostów mianował minister spraw wewnętrznych,

*zakres działania starostów:

-wszystkie sprawy administracji państwowej z wyjątkiem przekazanych administracji wojskowej, skarbowej, szkolnej kolejowej, urzędów ziemskich oraz pocztowo -telegraficznej.

- nadzór nad samorządem

* Powyższe wynikało z zasady zespolenia w urzędzie starosty funkcji sprawowanych dotychczas przez różne organy.

Województwo

*Organ pośredni miedzy starostwem a ministerstwem -województwo - wprowadzono na mocy ustawy z 2 sierpnia 1919 r

o organizacji władz administracyjnych II instancji *Ustawa podzieliła terytorium b. Królestwa Polskiego na 5 województw:

-białostockie

-kieleckie

-lubelskie

-łódzkie

-warszawskie

*Na czele województwa - wojewoda -

mianowany przez Naczelnika Państwa, na wniosek ministra spraw wewnętrznych.

przyjęty przez Rade Ministrów.

*Wojewoda:

- przedstawiciel rządu w terenie zarządzający województwem -

wykonywał także zarządzenia poszczególnych ministrów;

- był zwierzchnikiem podległych mu władz i urzędów

oraz służbowym przełożonym urzędników.

- kierował urzędem wojewódzkim.

podzielonym na resortowe wydziały.

*Organ pomocniczy wojewody - Rada Wojewódzka

o charakterze opiniodawczym, a w pewnym zakresie także uchwalającym.

*Skład Rady wojewódzkiej - przedstawiciele:

- samorządu powiatowego i miejskiego.

- poszczególnych działów administracji

* Odrębną administrację - z komisarzami rządowymi na czele -jako organami I instancji - uzyskały:

- Warszawa,

- Łódź,

- Lublin

* Komisarz Warszawy - status równy wojewodzie. Podlegał on bezpośrednio ministrowi spraw wewnętrznych

*Miasto stołeczne Warszawa stanowiło odrębna jednostkę administracyjną nie wchodząca w skład województwa.

Pozostali komisarze - podlegali odpowiedniemu wojewodzie

*Ustawa z 4 lutego 1921 r. - na Kresach Wschodnich utworzono 3 województwa:

- nowogródzkie

- poleskie

- wołyńskie

* 1922 - przedstawioną wyżej organizację rozciągnięto na obszar Wileńszczyzny

na którym utworzono urząd Delegata Rządu.

*Delegatowi Rządu na Wileńszczyźnie podlegała administracja powiatowa.

*Urząd Delegata Rządu przekształcono następnie na urząd Komisarza Rządu

*2 grudnia 1925 - utworzenie województwa wileńskiego Równocześnie wprowadzono tani urząd wojewody.

Administracja terytorialna

Administracja rządowa

Były zabór austriacki

*1918 - Polska Komisja Likwidacyjna w Krakowie -

zamierzała oprzeć administrację na szczeblu powiatu

na zasadzie jednolitości administracji rządowej i samorządowej

*Na czele powiatów stanąć mieli komisarze powiatowi. kierujący całością administracji przy udziale ciała doradczego

*Wobec sprzeciwu byłego Namiestnictwa we Lwowie przywrócono stan poprzedni - starostwa ze starostami

*Zakres autonomii - szeroki:

-województwo posiadało własny organ ustawodawczy -

Sejm Śląski (48 posłów) z prawem stanowienia własnych ustaw we wszystkich dziedzinach z wyjątkiem spraw zagranicznych i wojskowych.

-od jego zgody zależało wprowadzenie na terenie województwa ustaw z zakresu górnictwa, przemysłu, handlu i ubezpieczeń społecznych.

-stworzono odrębny Skarb Śląski - w regulacji spraw skarbowych konieczne były równobrzmiące ustawy - państwowa i śląska

*Organ wykonawczy województwa śląskiego - Rada Wojewódzka:

- wojewody (przewodniczący).

- pieciu członków, wybieranych przez Sejm Śląski

*Wojewodę śląskiego - mianował Naczelnik Państwa (następnie prezydent)

*Konstytucja Marcowa 1921:

Dla celów administracyjnych Państwo Polskie podzielone będzie w drodze ustawodawczej na województwa, powiaty i gminy miejskie i wiejskie.

*1925 - terytorium Polski podzielono na 16 województw

Samorząd terytorialny

*Od chwili odzyskania niepodległości samorząd terytorialny istniał w różnym zakresie na terenie całego kraju

*Na terenie byłych zaborów austriackiego i pruskiego -

jego organizacja opierała się w pierwszych latach

na nieznacznie tylko zmienionych przepisach państw zaborczych.

*Na ziemiach byłego Królestwa Polskiego jego organizację unormowały nowe przepisy polskie - dekrety Naczelnika Państwa z lat 1918-1919

Samorząd Gminny

*W chwili odzyskania niepodległości

samorząd gminny istniał na terenie całego kraju.

* 1918 - pierwsze zmiany organizacji samorządu gminnego - za rządu J Moraczewskiego

*Nową instytucją - rada gminna z wójtem na czele.

* Rada - 12 członków - wybierana była przez zgromadzenie gminne w tajnym głosowaniu.

* Prawo udziału w głosowaniu - wszyscy pełnoletni mieszkańcy gminy, zamieszkali na jej terenie co najmniej 6 miesiecy w tym także kobiety

*Rada gminna - organem zarządzającym i kontrolującym działalność wójtów:

- przygotowała wnioski i projekt budżetu.

-czuwała nad jego wykonaniem.

- zarządzała majątkiem gminy.

* Wójt był organem:

- zarządzającym bieżącymi sprawami gminy

- wykonującym uchwały zgromadzenia gminnego i rady gminnej.

-w poruczonym zakresie działania samorządu również organem wykonawczym organów administracji ogólnej.

*Na ziemiach byłego zaboru austriackiego przeprowadzono częściową demokratyzację istniejących tu struktur samorządu gminnego, a nie ich zmianę.

*Polska Komisja Likwidacyjna wprowadziła dodatkowe kurie w wyborach samorządowych.

*Mimo to rady wciąż składały się w znacznej części z osób pochodzących z nominacji.

*Na terenach Galicji Wschodniej utrzymano nadal odrębne obszary dworskie.

*Na ziemiach byłego zaboru pruskiego - odziedziczone struktury samorządu gminnego nie uległy istotnym zmianom: ~»

- wprowadzono jedynie demokratyczną -

analogicznie do ziem byłego Królestwa Polskiego -ordynację wyborczą.

*Samorząd gmin miejskich istniał na wszystkich ziemiach

*Największe zmiany w jego organizacji -na terenie byłego Królestwa Polskiego

*1918 - Dekret o organizacji samorządu miejskiego -

wprowadzono pojecie gminy jako samodzielnej jednostki terytorialnej, wyposażonej w osobowość prawa publicznego.

* Członkami gminy - wszyscy obywatele polscy, zamieszkali na jej terenie od 6 miesiecy *Mieli oni prawo

- wyboru władz.

- sprawowania urzędów gminnych z wyboru.

- korzystania z pomocy gminy w razie potrzeby

*Organy uchwałodawcze i kontrolujące samorządu miejskiego -

rady miejskie, wybieranie na 3lata w demokratycznych pięcioprzymiotnikowych wyborach.

*Uprawnienia rady:

-uprawnienia w sprawach finansów gminy.

-kontrola nad ogólną działalnością organów wykonawczych samorządu miejskiego.

*Organ wykonawczy gminy - magistrat (zarząd miejski)

*Skład magistratu:

- burmistrz -jego zastępcy

- ławnicy (10% składu osobowego rady miejskiej)

*Nadzór nad samorządem - w zależności od wielkości miasta:

- miasta nie wydzielone z powiatów -

podlegały władzom powiatowym,

- miasta wydzielone, tworzące tzw powiaty miejskie.

nadzorował wojewoda

(w II instancji minister spraw wewnętrznych).

*Do ostatecznej decyzji władz nadzorczych - służyła skarga do Sądu Najwyższego.

*Rady miejskie mogły być rozwiązane w trybie nadzoru przez ministra spraw wewnętrznych

*w przypadku Rady Miasta Warszawy - z uwagi na szczególny status stolicy - do rozwiązania rady - konieczny był do tego dekret Naczelnika Państwa (później Prezydenta RP)

*Wybory do samorządu na terenach byłego zaboru austriackiego

- nadal zgodnie z systemem kurialnym -poszerzonym - na mocy dekretu z 1918 r. -

o czwartą kurie - dla nieopodatkowanych

i nie posiadających wykształcenia wyborców.

* Skład magistratu

-Wybierani na 8 lat przełożeni gmin.

- ich zastępcy

-i asesorowie.

Nadzór nad samorządem - sprawowały

organy administracji ogólnej:

- starostowie w I instancji.

- wojewodowie zaś w II instancji.

- oraz organy wykonawcze samorządu wyższego stopnia

Na ziemiach byłego zaboru pruskiego

* Ordynacje wyborczą do samorządu miejskiego

oparto na tych samych zasadach

co na ziemiach byłego Królestwa Polskiego

* Skład magistratu - podobnie jak w Galicji:

- przełożeni gmin.

- ławnicy honorowi - wybierani na 6 lat

- lub ławnicy płatni - wybierani na 12 lat.

*Część uprawnień nadzorczych nad samorządem miejskim

powierzono na tych terenach sądownictwu administracyjnemu.

Samorząd powiatowy

* 1918-1919 - po wprowadzeniu na ziemiach byłego Królestwa Polskiego - istniał na terenie całego kraju z wyjątkiem Śląska Cieszyńskiego

*Organy uchwalające i kontrolujące -

z wyjątkiem byłego zaboru austriackiego

-sejmiki powiatowe, które wybierały na 3 lata organ wykonawczy - wydział powiatowy

*Na czele sejmiku i wydziału powiatowego - starosta

* Na ziemiach byłego zaboru austriackiego, gdzie zachowano bez większych zmian dotychczasowe przepisy, samorząd powiatowy praktycznie nie działał.

*Jego organy zostały rozwiązane, a w ich miejsce powołano tymczasowe zarządy ze starostami- jako komisarzami na czele.

*Nadzór nad samorządem powiatowym należał do:

-wojewodów.

-przy współudziale wydziałów wojewódzkich

-oraz ministra spraw wewnętrznych

*Pewne uprawnienia nadzorcze nad samorządem powiatowym:

-na ziemiach byłego zaboru pruskiego posiadały sądy administracyjne.

-w województwie śląskim - rada wojewódzka

Samorząd wojewódzki

* Samorząd wojewódzki w chwili odzyskania niepodległości istniał tylko na ziemiach byłego zaboru pruskiego jako dawny pruski samorząd prowincjonalny

*Organem uchwałodawczym samorządu wojewódzkiego:

sejmik wojewódzki - wybierany przez

- sejmiki powiatowe

- i rady miast wydzielonych na 4-letnią kadencję

*Organem wykonawczym samorządu wojewódzkiego -

wydział wojewódzki ze starosta krajowym na czele

*Na ziemiach byłego zaboru rosyjskiego- funkcje samorządu wojewódzkiego pełniły rady wojewódzkie.

*Rady wojewódzkie nie działały w Galicji- pewne uprawnienia samorządowe, w postaci nadzoru nad samorządem powiatowym posiadał Tymczasowy Wydział Samorządowy, zlikwidowany w 1929r

* Zapowiadane przez Konstytucję Marcowa

utworzenie samorządu wojewódzkiego potwierdzała ustawa z 1922 r. o powszechnym samorządzie województw

*Samorząd obejmować miał sprawy:

- kultury,

- gospodarki.

- komunikacji

- zdrowia,

- opieki społecznej.

ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki narodowościowej województw południowo-wschodnich.

*Organami uchwałodawczymi i kontrolującymi miały być sejmiki

-w województwach wschodnich -- dwuizbowe

*O przydziale posłów do izby decydować miało kryterium narodowościowe.

* Organ wykonawczy stanowić miały - wydziały wojewódzkie z wojewoda na czele

* Ustawa ta nigdy nie weszła w życie.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
wykład z histori administracji 2 by Grześ
wykład z histori administracji 1 by Grześ 2
administracja, Historia Administracji, WYKLAD 1
Historia administracji- Wykłady
Historia Administracji wyklad
HISTORIA ADMINISTRACJI wyklad 3
syl WYKLADY Historia Doktryn Politycznych,Prawnych i Administracyjnych
Historia Administracji dobre notatki z wykładów
Historia administracji wykład 24 10 10
Historia administracji WYKŁAD1 mój
Historia administracji wykład 1 2
Historia administracji wykład 2
historia administracji wykład 10 10 2010r
historia administracji absolutyzm oświecony
Psychologia ogólna Historia psychologii Sotwin wykład 7 Historia myśli psychologicznej w Polsce
WYKŁAD 1 I 2 - PRAWO ADMINISTRACYJNE, Prawo administarcyjne
Wykład (5), Studia - administracja, Organizacja i zarządzanie
Wykład (8), Studia - administracja, Organizacja i zarządzanie
6 Wyklad 6, Technik Administracji, Studia administracja, SEMESTR 4, Zarządzanie w sytuacjach kryzyso

więcej podobnych podstron