Fotografia od A do Z Statyw fotograficzny

20 czerwca 2011, 10:05

Przedstawiamy słownik terminów fotograficznych: Fotografia od A do Z. Słownik przeprowadzi Czytelników przez najważniejsze pojęcia, pozwoli poznać i uzupełnić wiedzę z zakresu fotografii oraz jej praktyczne wykorzystania.

Dziś hasło: Statyw fotograficzny. Zapraszamy do lektury.

Strona 1

Statyw fotograficzny - element wyposażania wspomagającego w fotografii. Rolą statywu jest stabilizowanie oraz utrzymywanie w określonym położeniu aparatu fotograficznego.

Triopo GT-3228X8C - trójnożny statyw wykonany z włókna węglowego.

 

Reklama

Statyw jest jednym z najczęściej spotykanych akcesoriów w fotografii. Najważniejszą rolą tego elementu jest eliminowanie drgań przenoszonych z rąk fotografującego na aparat. Dzięki temu możliwe jest stosowanie długich czasów naświetlania, wykraczających poza umowną wartość odwrotności ogniskowej.

 

Umownie przyjmuje się, że przeciętny fotograf jest w stanie wykonać ostre zdjęcie "z ręki", jeśli mianownik ułamkowej liczby czasu naświetlania jest równy lub większy od ogniskowej obiektywu, przy założeniu że ogniskowa jest ekwiwalentem formatu małoobrazkowego. Np. przy ogniskowej 400 mm bezpiecznym do fotografowania bez dodatkowej pomocy jest czas 1/400s. W przypadku dłuższych czasów naświetlania pomocny może być statyw lub system stabilizacji matrycy bądź obiektywu. (fot. Jarosław Zachwieja)

 

Kolejną rolą statywu jest utrzymywanie aparatu w jednej pozycji, nawet przy wielokrotnym dokonywaniu ekspozycji. Dzięki temu możliwe jest między innymi wykonywanie fotografii HDR, czy też poklatkowe fotografowanie jednego ujęcia, przykładowo rozwijającej się rośliny. Odpowiednio dobrany statyw wydatnie pomaga również w wykonywaniu zdjęć panoramicznych, montowanych za pomocą programu komputerowego z kilku ujęć.

 

U początków fotografii, statyw był praktycznie niezbędnym elementem wyposażenia fotografa, gdyż wczesne materiały światłoczułe wymagały długich ekspozycji nawet w sprzyjających warunkach oświetleniowych. Z czasem, wraz ze wzrostem czułości, rola statywu zmniejszyła się. Dodatkowy wpływ na ten trend miało również upowszechnienie się stabilizacji optycznej na przełomie XX i XXI wieku. Tym niemniej, ani wysoka czułość filmu czy też matrycy, ani wbudowany w aparat stabilizator, nie są w stanie zastąpić statywu we wszystkich sytuacjach.

 

Autor: Tomasz Waryszak

Fotografia od A do Z: Statyw fotograficzny

20 czerwca 2011, 10:05

Przedstawiamy słownik terminów fotograficznych: Fotografia od A do Z. Słownik przeprowadzi Czytelników przez najważniejsze pojęcia, pozwoli poznać i uzupełnić wiedzę z zakresu fotografii oraz jej praktyczne wykorzystania.

Dziś hasło: Statyw fotograficzny. Zapraszamy do lektury.

Strona 2

Ze względu na budowę, współcześnie produkowane statywy można podzielić na: 

 

• Monopody - to właściwie statywy o jednej nodze, czasami wyposażone w głowicę. Znajdują zastosowanie głównie podczas fotografowania przy pomocy teleobiektywów. Nie potrafią całkowicie unieruchomić aparatu, znacznie jednak zwiększają stabilność na wysokich ogniskowych, a dodatkowo są lżejsze i łatwiejsze do spakowania od regularnych statywów trójnożnych.

Manfrotto 680B - rozkładany, czterosekcyjny monopod znanej firmy.

 

• Mini-statywy - posiadają niewielkie rozmiary - kilkanaście, najwyżej kilkadziesiąt centymetrów wysokości. Nazywane są często statywami stołowymi, gdyż wymagają ustawienia ich na jakimś podwyższeniu. Przeznaczone są raczej do współpracy z małymi aparatami kompaktowymi. Dobrze sprawdzają się w fotografii przedmiotów i makro.

 

Mini-statywy firmy Hama.

 

• Statywy kolumnowe - znajdują zastosowanie właściwie wyłącznie jako wyposażenie studia fotograficznego. Posiadają ciężką podstawę (często na kółkach), która utrzymuje solidną, metalową kolumnę. Tego typu sprzęt posiada masę rzędu kilkunastu-kilkudziesięciu kilogramów, co ogranicza jego mobilność, jednak zapewnia bardzo dobrą stabilność nawet dla dużych aparatów studyjnych.

Statyw kolumnowy Broncolor 215.

 

• Trójnogi - to najczęściej spotykany typ statywu. Produkowane są w najróżniejszych rozmiarach - od niewielkich, lekkich modeli zdolnych jedynie udźwignąć aparat kompaktowy, aż do ciężkich egzemplarzy o dużej stabilności. Najczęściej składają się z wielosekcyjnych nóg, wysuwanej kolumny oraz zamocowanej na niej na stałe lub wymiennej głowicy.

Velbon Sherpa ULTRA VOXi L - pięciosekcyjny statyw trójnożny.

 

Reklama


 

Współczesne statywy trójnożne produkowane są najczęściej z tworzyw sztucznych lub lekkich stopów metali, a czasami również z włókien szklanych bądź węglowych. Modele plastikowe są raczej niedrogie i znajdują zastosowanie w amatorskiej fotografii, z kolei konstrukcję metalową odnaleźć można najczęściej w droższych, profesjonalnych statywach.

 

Ważną, aczkolwiek trudną do jednoznacznego zmierzenia właściwością statywu jest jakość jego wykonania oraz dokładność i kultura pracy jego elementów ruchomych. Dobre statywy potrafią unieruchomić aparat niemal całkowicie, podczas gdy prostsze modele podatne są na drgania i drobne zmiany położenia aparatu podczas pracy z nimi. Znaczenie dla stabilności ma również waga statywu. Cięższe modele znacznie lepiej stabilizują aparat, jednak ich waga nie zawsze jest pożądana i wybierając się w plener, należy oszacować rozsądny kompromis w tej materii. Pomocne okazują się specjalne haki umieszczane w wielu modelach poniżej kolumny, dzięki którym statyw można dodatkowo dociążyć jakimkolwiek improwizowanym ciężarem.

 

Kolejną istotną cechą statywu jest rodzaj i jakość zastosowanej głowicy, czyli elementu umożliwiającego mocowanie aparatu (na ogół za pośrednictwem szybkozłączki) oraz manipulowanie nim. Można wyróżnić następujące rodzaje głowic:

 

• Głowice dwuosiowe, zwane również 2D - najczęściej stosowane są w tanich statywach jako element niewymienny. Pozwalają na horyzontalny obrót aparatu oraz na regulację pochylenia do przodu i tyłu. Niemożliwa jest w nich zmiana nachylenia prawo-lewo, z wyjątkiem przechylenia aparatu o 90 stopni w lewo dla ujęć pionowych.
   

• Głowice trójosiowe, czyli 3D - posiadają trzy uchwyty pozwalające na regulację położenia aparatu w osiach pionowej, poziomej i poprzecznej. Ich zaletą jest duża precyzja regulacji, przydatna szczególnie w fotografii makro. Niektóre modele wyposażone są w przekładnie zębate, co dodatkowo zwiększa ich precyzję.
   

• Głowice kulowe - składają się obracającej się we wszystkich kierunkach kuli, do której zamocowana jest końcówka z gwintem lub uchwyt z szykozłączką. Głowice tego typu zyskują sobie coraz większą popularność. Ich główną zaletą jest możliwość szybkiej zmiany położenia aparatu za pomocą jednego pokrętła. Sprawdzają się w zastosowaniach, w których prędkość działania jest ważniejsza od precyzyjnego, milimetrowego wycelowania aparatu.

 

Głowice kulowe z uchwytem joystickowym Manfrotto 324RC2 i 327RC2.

 

---