Potrzeby dzieciństwa a funkcjonowanie instytucji opiekuńczo - wychowawczej (na przykładzie działalności Przedszkola Publicznego nr 10 w Czechowicach-Dziedzicach).
SPIS TREŚCI:
Wielowymiarowość potrzeb ponadpodmiotowych i wynikające z nich implikacje opiekuńczo-wychowawcze
Istota i klasyfikacja potrzeb.
Potrzeby przedszkolaków.
Zadania placówki opiekuńczo - wychowawczej w zaspokajaniu potrzeb wychowanków
Funkcje i zadania przedszkola wobec dziecka.
Zabawa jako podstawowa forma aktywności dziecka.
Obowiązkowa edukacja przedszkolna dzieci sześcioletnich i rola przedszkola w przygotowaniu startu edukacyjnego.
Przedszkole Publiczne nr 10 w Czechowicach-Dziedzicach
Charakterystyka placówki.
Funkcjonowanie przedszkola.
Podsumowanie.
Wstęp
Instytucje wychowania naturalnego (tj. rodzina, grupa rówieśnicza, środowisko sąsiedzkie), instytucje szkolne i wychowania pozaszkolnego stanowią ogniwa systemu opieki nad dzieckiem. Przedszkole nazywa się często placówką opiekuńczo-wychowawczą, ponieważ do jego zadań obok zadań pedagogicznych, należy opieka nad dziećmi w zastępstwie rodziny, zaspakajanie ich codziennych potrzeb, czuwanie nad zdrowiem.
Praca została podzielona na trzy rozdziały. Pierwszy rozdział opisuje istotę i rodzaje potrzeb dzieciństwa (potrzeby ponadpodmiotowe to te spośród całości potrzeb jednostek, których nie są one zdolne — przejściowo lub trwale, częściowo lub całkowicie — samodzielnie zaspokajać i regulować). W literaturze przedmiotu możemy znaleźć różne definicje i klasyfikacje potrzeb. Swoją pracę oparłam na tych najbardziej znanych. Rozdział drugi poświęcony został instytucji przedszkola i traktuje o funkcjach i zadaniach, jakie powinno ono spełniać wobec dziecka. W rozdziale trzecim zamieszczone zostały szczegóły dotyczące funkcjonowania konkretnego Przedszkola Publicznego w Czechowicach-Dziedzicach.
Cała praca jest próbą odpowiedzi na pytanie czy i w jaki sposób placówka opiekuńczo-wychowawcza, jaką jest przedszkole spełnia potrzeby wychowanków.
Wielowymiarowość potrzeb ponadpodmiotowych i wynikające z nich implikacje opiekuńczo-wychowawcze
Istota i klasyfikacja potrzeb
Istnieje wiele definicji potrzeby ludzkiej akcentujących różne ich elementy lub strony znaczeniowe i wyrażające określone poglądy na ich istotę. Najogólniej potrzeba jest stanem, w którym jednostka ludzka odczuwa chęć zaspokojenia jakiegoś braku, niedoskonałości lub defektu uwrażliwiającego percepcje zmysłowe lub emocjonalne. Potrzeby stanowią niezbędny czynnik jak i warunki do prawidłowego funkcjonowania człowieka. Takie same zasady kierują potrzebami małego dziecka. Są one szczególnie wyostrzone albowiem skierowane ku rodzicom i najbliższemu otoczeniu. Stworzenie atmosfery szczęścia, miłości i zrozumienia przez zaspokajanie potrzeb dziecka jest warunkiem jego prawidłowego rozwoju.
Potrzeby dzieciństwa to swoiste właściwości osobowe najmłodszych dzieci (w granicach do końca wieku przedszkolnego), dziedziczne i nabyte, których zaspokojenie warunkuje jakość ich życia, wielostronny rozwój, przystosowanie się do ludzkiego świata i znalezienie w nim swego miejsca.
Wiek przedszkolny to okres charakteryzujący się wzmożoną aktywnością poznawczą, dużym napięciem emocjonalnym i potrzebą działania, która jest naturalnym narzędziem służącym poznaniu otaczającej rzeczywistości. Każde dziecko rozwija się w tym czasie indywidualnie w charakterystycznym tylko dla siebie rytmie i tempie.
Normy prawidłowego kierowania rozwojem dzieci to zasady wychowania. Jedną z nich jest zasada zaspokajania potrzeb dziecka. „Działanie zgodnie z tą zasadą wpływa na dobre samopoczucie fizyczne, psychiczne i społeczne dzieci, a więc na ich zdrowie. Stanowi to pierwszy warunek osiągania efektów w pracy wychowawczej z małymi dziećmi, a także zapobiega zaburzeniom w ich rozwoju ułatwia usuwanie tych zaburzeń.”
Potrzeby, które dziecko musi zaspokoić w pierwszym rzędzie, to potrzeby fizjologiczne, czyli jedzenie, sen, zdrowie fizyczne i eliminacja napięcia. Po potrzebach fizjologicznych najistotniejsza jest potrzeba bezpieczeństwa. Polega ona na oparciu i opiece nad dzieckiem, zapewnieniu mu wygody i spokoju, złagodzeniu lęków.
Istnieje wiele klasyfikacji potrzeb. Najpowszechniej przyjmowaną klasyfikację ludzkich potrzeb, opracował psycholog amerykański Abraham H. Maslow. Podzielił je na:
potrzeby fizjologiczne (pragnienie, zaspokojenie głodu, snu, itd.);
potrzeby bezpieczeństwa (pragnienie życia, stałej pracy);
potrzeby przynależności (pragnienie obcowania z innymi ludźmi);
potrzeby uznania (pragnienie akceptacji, niezależności);
potrzeby samorealizacji (pragnienie wykorzystania własnego potencjału.
Maria Tyszkowa podaje natomiast następującą klasyfikacje potrzeb dzieciństwa:
1. Potrzeby przywiązania, bliskiego, fizycznego. Dominuje po urodzeniu do 3 r.ż.
2. Potrzeba stymulacji zmysłowej i społeczno - uczuciowej (bogactwo bodźców).
3. Potrzeba stałości otoczenia - zwłaszcza osobowego.
4. Potrzeba wzrostu i rozwoju, np. dbałość o urozmaiconą dietę dziecka.
5. Potrzeba znaczenia i ważności.
6. Potrzeba aktywności przedmiotowej, zabawowej w środowisku.
7. Potrzeba oparcia i wzoru.
8. Potrzeba relacji partnerskich.
9. Potrzeba poczucia własnej tożsamości i wartości.
10. Potrzeba eksperymentowania w spełnianiu różnych ról społecznych.
Potrzeby przedszkolaków.
W literaturze przedmiotu wyszczególnić możemy kilka potrzeb autonomicznych dziecka podlegającego oddziaływaniom dydaktyczno- wychowawczym przedszkola:
potrzeba zabawy i relaksu;
potrzeba wytchnienia (posiadania czasu dla siebie);
potrzeba bezpiecznej samotności (czasu na samodzielne wykonanie zadania);
potrzeba autorytetu;
potrzeba wszechstronności (przekonania dziecka, że jest wstanie wykonać polecenie, zadanie, pracę);
potrzeba ścisłości (przekonania, że daną czynność dziecko wykonuje najlepiej);
potrzeba bycia „obywatelem z ulicy”, objawiająca się samodzielnością środowiskową, trafianiem do określonych miejsc i koniecznością ich posiadania.
Najistotniejsze jednak w wychowaniu przedszkolnym jest zabezpieczenie potrzeb psychiczno-emocjonalnych. Potrzeby biologiczne traktuje się jako naturalne, nie wymagają więc osobnego omówienia. Przedszkole jest pierwszą placówką w metodyczny sposób kształtującą podstawowe nawyki i sposoby zachowania się dziecka, jego indywidualne cechy osobowościowe i nastrojowe. Stąd właśnie wynika konieczność zaspokajania potrzeb emocjonalnych wychowanków, do których zaliczamy:
Potrzeba pewności i poczucia bezpieczeństwa - Zaspokojenie tej potrzeby do 3 roku życia stanowi solidną podstawę do budowania różnorodnych więzi w późniejszych latach, kiedy dziecko wchodzi w grupę rówieśniczą. Potrzeba ta jest podstawowa i fundamentalna, co wynika chociażby z faktu, że stawia się ją na równi z potrzebami biologicznymi (np. snu, pożywienia itp. ). Potrzebę bezpieczeństwa można zaspokoić poprzez: pozytywne nastawienie do dziecka, właściwy sposób traktowania, życzliwą atmosferę. Nie wolno ośmieszać, bagatelizować problemów dziecka, jako mało znaczących i nieistotnych.
Potrzeba tolerancji i akceptacji, wymaga stworzenia klimatu, w którym dziecko czuje się potrzebne i chciane; nie podlega ostrym i nieuzasadnionym krytykom; czuje, że jest kochane i akceptowane takie jakie jest, bez odwoływania się do „wzorów” przez dziecko nieosiągalnych. W wyniku niezaspokojenia potrzeby akceptacji, dziecko staje się niepewne, przewrażliwione, ustępliwe, uległe, lękliwe i nadpobudliwe. Brak będzie poczucia u niego własnej wartości, wiary we własne siły i pewności siebie
Potrzeba stałości kontaktów uczuciowo-emocjonalnych wymaga stworzenia sytuacji, w których dziecko będzie miało możliwość wyeksponowania swoich uczuć, co oznacza w praktyce odczucie, że jest: kochane, ważne, wartościowe. Jeśli potrzeba ta nie jest zaspokojona może uaktywniać u dziecka następujące zachowania:
negatywizm, kapryszenie przy jedzeniu;
aspołeczne zachowania dążące do wywołania jakiegokolwiek zainteresowania nawet za cenę kar cielesnych;
patologiczne postawy wobec choroby jako przyjemności.
Potrzeba stałości przynależenia (do rodziny, przedszkola, grupy rówieśniczej) polega na stymulowaniu i zabezpieczaniu dziecku trwałej (i specyficznej) więzi uczuciowej z innymi ludźmi. W przypadku tej potrzeby literatura przedmiotu wymienia „trzy komponenty”:
identyfikację (jako dostarczanie wzorców do bezkrytycznego naśladowania czynności zewnętrznych i norm moralnych);
akceptację (jako uczucie zadowolenia z samodzielnie wykonanych i aprobowanych przez otoczenie czynności i zabiegów);
strach separacyjny (jako uczucie lęku przed osamotnieniem, co pobudza pragnienie więzi z innymi.
Niezaspokojenie potrzeby przynależności przyczynia się do braku modelu identyfikacyjnego, przez co dziecko ma zaburzony obraz samego siebie, świata i swojego miejsca w nim. Wadliwe zaspokojenie tej potrzeby może stanowić podstawę do przeżywania przez dziecko tzw. lęku przynależności. Przyczyniają się do tego zbyt wymagający rodzice (nauczyciele w przedszkolu). Dziecko przeżywa wówczas silne napięcie; chciałoby się zbliżyć do nich, gdyż motyw przynależności istnieje w nim bardzo silnie, ale wiedząc, że będzie krytykowane, unika kontaktu z rodzicami. Stawianie nadmiernych wymagań powoduje, że dziecko nie nastawia się na wykonanie zadania, lecz tylko na chęć uniknięcia porażki i jej następstw, w związku z czym daną czynność będzie wykonywać poniżej swoich możliwości.
Wymienione przeze mnie potrzeby dziecka w wieku przedszkolnym dają się określić (i wyprowadzić) z potrzeb nadrzędnych, bezpośrednio związanych z konstrukcją psychiczno emocjonalną dziecka. Oprócz nich nie mniej istotna jest potrzeba zabawy, która zostanie osobno omówiona w następnym rozdziale.
Zadania placówki opiekuńczo - wychowawczej w zaspokajaniu potrzeb wychowanków
Przedszkole jest jedną z wielu instytucji działających w społeczeństwie. Każda instytucja ma swoje cele. „Dla osiągnięcia swoich celów instytucje rozporządzają różnymi środkami umożliwiającymi realizację ich zadań. Przez zadania wyznaczone celami instytucji rozumie się czynności, które ma spełnić, a przez funkcje- skutki wywołane jej działalnością, czyli inaczej mówiąc rezultaty, efekty, wyniki tej działalności.”
Przedszkole funkcjonuje jako placówka opiekuńczo - wychowawcza dla dzieci od trzeciego roku życia, aż do początku nauki w szkole. Według „Encyklopedii Pedagogicznej” przedszkole jest samodzielną instytucją opiekuńczo- wychowawczą dla dzieci w wieku od lat 3 do rozpoczęcia obowiązku szkolnego, wspierającą wychowanie rodzinne. Pobyt malucha w instytucji nie jest obowiązkowy, poza tzw. „zerówką” czyli ostatnim rokiem.
W wieku przedszkolnym dziecko pozostaje głównie w kręgu oddziaływań rodziny, ale zaczyna wzrastać również ranga innych środowisk wychowawczych, które w sposób bardziej lub mniej zamierzony wpływają na dziecko. Najważniejszym z nich jest przedszkole, instytucja, która organizuje proces wychowania i nauczania w sposób planowy i systematyczny.
Funkcje i zadania przedszkola wobec dziecka.
Niezaspokojenie potrzeb dziecka odbija się często na całym życiu dorosłym człowieka. Czyni go niedowartościowanym, nadwrażliwym lub niewrażliwym na: stany, sytuacje, emocje itp. Większość rodziców pragnie stworzyć swoim dzieciom jak najlepsze warunki wzrastania, dać im pełne szanse rozwoju. Te szanse, obok rodziny, zapewnia właśnie przedszkole. Uznaje się współcześnie, iż przedszkola są rozwojową potrzebą małego dziecka.
Przedszkole ma zatem kolosalne zadanie osobotwórcze człowieka, skupione na tworzeniu, realizowaniu, kształtowaniu i zabezpieczaniu potrzeb, będących najważniejszym czynnikiem specyficznie ludzkich cech człowieka. Poza tym każde przedszkole powinno być ukierunkowane na indywidualne potrzeby wychowanków, a poziom zajęć dostosowany do wieku i potrzeb przedszkolaków.
Zadania, które wynikają z celów przedszkola dostosowane są do potrzeb i możliwości dziecka. Nauczyciel realizuje je w ramach określonych obszarów edukacyjnych. Do zadań przedszkola należy wszechstronne wychowanie dzieci, opieka nad ich zdrowiem i bezpieczeństwem, współpraca z rodziną, ze szkołą i środowiskiem. Podkreślona jest także potrzeba pobudzenia (stymulowania) rozwoju dzieci oraz wyrównywania (kompensowania) odchyleń w tym rozwoju.
Przedszkole jest pierwszą instytucją edukacyjną w życiu dziecka, która powinna spełniać wobec swego wychowanka funkcje. M. Kwiatowska uważała, że działalność pedagogiczna w przedszkolu łączy pełnienie zadań wychowawczych i opiekuńczych, umacnia w środowisku dziecka działanie czynników sprzyjających jego rozwojowi i eliminuje czynniki szkodliwe. Warunkiem skuteczności tych działań jest stałe pogłębianie znajomości dzieci przez wychowawców, niezbędne dla indywidualizacji w wychowaniu i współpracy z rodzicami. W myśl najnowszych zasad pedagogiki wyróżnia się następujące funkcje przedszkola:
Funkcja opiekuńczo- zdrowotna traktowana była za jedną z najważniejszych od początku istnienia przedszkoli. Obejmuje ona sprawowanie opieki nad dzieckiem, dbanie o jego zdrowie i bezpieczeństwo na czas nieobecności rodziców lub opiekunów. Placówka powinna być tak zorganizowana i wyposażona, by zaspokajała wszystkie potrzeby dziecka.
Funkcja stymulacyjna ma na celu pobudzanie i ukierunkowanie procesów rozwojowych przedszkolaka. Nauczycielka powinna umieć wykorzystać posiadane możliwości i kompetencje dziecka. Przedszkolak powinien mieć stworzone takie warunki edukacyjne, by dziecko mogło bezpiecznie zaprezentować swoją indywidualność. Aktywność własna, inicjatywa, zabawa powinny być podstawą do rozwoju własnych możliwości. Zadaniem kadry pedagogicznej jest tworzenie takich warunków, by dziecko mogło się wszechstronnie rozwijać.
Funkcja profilaktyczna, której zadaniem jest zapobieganie i przeciwdziałanie wszelkim zagrożeniom dla zdrowia i psychiki dziecka i rozwoju osobowości.
Funkcja korektywna jest rozumiana jako działanie edukacyjne mające na celu korygowanie wad rozwojowych, usuwanie zaburzeń parcjalnych i wyrównywanie różnic w rozwoju biopsychicznym dziecka.
Funkcja kompensacyjna, której realizacja w praktyce oznacza działanie nauczyciela wobec dzieci cierpiących z powodu złych warunków do rozwoju w domu rodzinnym, środowisku społecznym, czy wad wrodzonych. Sytuacji, w której znajduje się dziecko nie jest w stanie zmienić ani nauczyciel, ani samo dziecko. Dlatego przedszkole powinno wzmacniać te obszary, w których dziecko może odnieść sukces i zadowolenie. Zaniechanie działań kompensacyjnych wobec dziecka spowoduje, że dziecko nie odniesie sukcesu szkolnego i osobistego. Częściowe chociaż zrekompensowanie dzieciom niedostatków ich życia poprawi ich sytuację rozwojową, pomoże uwierzyć we własne siły.
Funkcja dydaktyczna ma na celu wyposażenie przedszkolaków w wiedzę, umiejętności, nawyki, przygotowanie dziecka do roli ucznia. Dziecko powinno być pozytywnie zmotywowane do podjęcia obowiązków szkolnych, a nauka sprawiać satysfakcję.
Funkcja socjalizacyjna , czyli włączanie dziecka w życie środowiska społecznego w szeroko rozumianym znaczeniu, pokazuje wartości kultury. Przedszkolak poznaje normy zachowania w innym środowisku niż domowe, czerpie wzory zachowań, norm społecznych, wartości, konfrontuje je z tymi, które posiadał dotychczas. Poszerza dotychczasowe kontakty społeczne. Rozwija swoją osobowość w kontaktach ze społecznością przedszkolną, co prowadzi do umiejętności społecznego działania w szerszym środowisku.
Funkcja osobotwórcza- dziecko przebywając w przedszkolu wszechstronnie rozwija swą osobowość. Przedszkolak kształtuje swą osobowość przede wszystkim w toku aktywności własnej, zabawy, wykorzystując przy tym swe aktualne i potencjalne możliwości. Zdobywa wiedzę o swych mocnych i słabych stronach w poczuciu bezpieczeństwa i akceptacji dla siebie takiego jakim jest. Znajduje warunki do rozwoju i prezentowania siebie jako indywidualności i osoby.
Przedszkole jako placówka opiekuńczo-wychowawcza , realizując zaspokajanie potrzeb dziecka, powinno kierować się w szczególności:
Dobrem dziecka;
Poszanowaniem praw dziecka;
Potrzebą wyrównywania deficytów rozwojowych;
Koniecznością wspierania rozwoju dziecka poprzez umożliwienie kształcenia, rozwój zainteresowań i indywidualizowanie oddziaływań wychowawczych.
Zabawa jako podstawowa forma aktywności dziecka.
Organizując edukację dzieci należy pamiętać, że podstawową formą aktywności dziecięcej jest zabawa. W niej tkwi ogromny potencjał rozwojowy, gdzie dziecko przekracza swoje aktualne możliwości i wkracza w strefę najbliższego rozwoju. Zabawa zaspokaja najważniejsze potrzeby dziecka takie jak ruchu, działania, kontaktów społecznych, badania i poznawania świata. Daje dziecku odprężenie, wypoczynek, umożliwia odreagowanie przykrych emocji, pozwala na rozwijanie wyobraźni, kreację dziecięcego świata i wszechstronny rozwój. Potrzeba zabawy jest najistotniejsza, gdyż:
Zawiera w sobie komponenty niemal wszystkich potrzeb psychicznych.
Przy odpowiednim stymulowaniu tego procesu, dają się z niej wyprowadzić pochodne wszystkich potrzeb: - psychicznych:
Emocjonalnych;
Fizycznych ;
Umysłowych.
Czas zabawy i zajęć dowolnych powinien być w przedszkolu chroniony, tzn. nie wolno go uszczuplać. Wg podstawy programowej wychowania przedszkolnego (w trosce o prawidłowy rozwój psychoruchowy oraz przebieg wychowania i kształcenia dzieci w wieku przedszkolnym) zaleca się by co najmniej jedną piątą czasu w rozliczeniu tygodniowym przeznaczyć na zabawę (w tym czasie dzieci bawią się swobodnie, przy niewielkim udziale nauczyciela). Zabawa jest zatem ukoronowaniem: zarówno potrzeb jak i zabiegów dydaktyczno-wychowawczych. Taborowska podkreśla cztery zasadnicze aspekty zabawy:
Zabawa jest swoistą i podstawową formą działalności dziecka. Jest zjawiskiem społecznym, powstaje i rozwija się pod wpływem otoczenia i własnej działalności dziecka, kierowanej przez wychowawcę.
Zabawa posiada wszelkie znamiona celowości, stąd w zasadniczy sposób zabawa dziecka różna jest jakościowo od zabawy zwierząt.
Zabawa ma historyczny charakter, tzn. zmienia się zależnie od warunków społeczno-środowiskowych, a wraz z nią jej tematyka, treść, forma, ekspresja.
Zabawa dziecka jest odzwierciedleniem poznawanej przez nie rzeczywistości.
Jest zatem jedną z najistotniejszych z potrzeb, absorbuje bowiem cały wysiłek psychofizyczny i emocjonalny dziecka, skupiając się na jakości wykonywanej przez nie czynności. Podsumowując przytoczę słowa K. Taborowskiej, podkreśla ona ogromną rolę zabawy, która wg niej jest:
Ważnym czynnikiem wychowania moralnego,
Znacząco wpływa na fizyczny rozwój dziecka,
Kształtuje jego sprawności i umiejętności,
Rozwija myślenie przyczynowo-skutkowe,
Wywołuje uczucie zadowolenia i satysfakcji,
Uczy współdziałać z innymi oraz podporządkowywać się przepisom obowiązującym w grupie,
Pozwala na poznanie i zrozumienie świata oraz rozróżnienie fikcji od rzeczywistości.
Obowiązkowa edukacja przedszkolna dzieci sześcioletnich i rola przedszkola w przygotowaniu startu edukacyjnego.
Obowiązkowa edukacja przedszkolna dzieci 6-letnich odbywa się w dwóch typach jednostek organizacyjnych: w przedszkolach i w oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych. Mimo, że w każdym typie jednostek obowiązuje taka sama podstawa programowa, efektywność działań wychowawczych jest inna. Spowodowane jest to tym, że przedszkole to instytucja wspierająca wychowanie w rodzinie. Zadaniem przedszkola jest zapewnienie dzieciom opieki i stymulowanie ich wszechstronnego rozwoju, a także wielostronne przygotowanie do nauki w szkole. Oddział przedszkolny natomiast jest tylko namiastką edukacji przedszkolnej i skupia się głównie na przygotowaniu dziecka do podjęcia nauki w szkole. Dzieci z oddziału przedszkolnego przebywały głównie w rodzinie i były dotychczas pozbawione wszechstronnego oddziaływania edukacji przedszkolnej. A zatem obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolne będzie dla dzieci uczęszczających do przedszkola ostatnim rokiem nieobowiązkowej edukacji przedszkolnej, a dla dzieci z oddziału przedszkolnego początkiem etapu obowiązkowej nauki szkolnej. W wieku przedszkolnym dziecko pozostaje głównie w kręgu oddziaływania rodziny, ale często rodzice decydują się skorzystać z edukacji przedszkolnej, by zapewnić swojemu dziecku jak najlepszy rozwój. Środowisko rodzinne nie zawsze sprzyja osiągnięciu przez dziecko dojrzałości szkolnej. Zadaniem każdego przedszkola jest natomiast zapewnienie dzieciom opieki oraz wielostronnego rozwoju psychofizycznego i społecznego, a także przygotowanie do przekroczenia progu szkolnego. Możliwość uczęszczania do przedszkola, przebywania w grupie dzieci wzbogaca środowisko wychowawcze. Dotychczasowe oddziaływanie rodziny, które miało charakter przypadkowy uzupełniają zorganizowane i zamierzone oddziaływania przedszkola. Przedszkole odgrywa więc znaczna role w osiąganiu dojrzałości szkolnej. Każde przedszkole powinno traktować dzieci podmiotowo, wprowadzając je w zorganizowany świat, w którym dziecko nabiera wiary w siebie, w swoje możliwości, uczy się zachowań społecznych, podejmuje interakcje, realizuje kontakty społeczne. Dzięki doświadczeniom zdobywanym w grupie, szybsza i skuteczniejsza staje się edukacja społeczna dzieci. Zadaniem przedszkola jest przygotowanie dziecka do nauki w szkole, rozbudzanie jego ciekawości i aktywności w zdobywaniu wiedzy, zainteresowania dla przyszłej roli ucznia. Przygotowanie do nauki szkolnej polega na rozwijaniu i kształceniu tych funkcji, które zapewnią dziecku możliwość uczenia się w klasie pierwszej z pozytywnym skutkiem. Dlatego nauczyciel powinien rozwijać spostrzegawczość wzrokową i słuchową, kształtować orientację w przestrzeni, rozwijać sprawność manualną rąk, spostrzegawczość i myślenie, kształtować pojęcia matematyczne, zaznajamiać z otoczeniem społecznym i przyrodniczym. Zajęcia prowadzone w przedszkolu pomagają w zdobywaniu wiedzy o najbliższym otoczeniu, o ludziach i świecie przyrody. Przedszkole rozwija zainteresowanie książką jako źródłem wiedzy i przeżyć emocjonalnych. Uczy społecznego współżycia w grupie, wzajemnej życzliwości i uczynności i umiejętności współdziałania. Przedszkole współpracuje także ze środowiskiem rodzinnym w celu zapewnienia jak najlepszego przygotowania dziecka do podjęcia nauki w szkole.
Przedszkole Publiczne nr 10 w Czechowicach-Dziedzicach
Charakterystyka placówki.
W przedszkolu łącznie jest 6 oddziałów. Do realizacji celów statutowych przedszkole posiada 6 sal zajęć, salę gimnastyczno-muzyczną, pokój do zajęć specjalistycznych, pomieszczenia administracyjno-gospodarcze i sanitarne, kuchnię, szatnie dla dzieci i personelu oraz dwa ogrody. Przedszkole czynne jest od poniedziałku do piątku. Dzienny czas pracy przedszkola ustalony jest z organem prowadzącym na dany rok szkolny z uwzględnieniem aktualnych potrzeb środowiska.
Terminy przerw w pracy przedszkola ustalane są z organem prowadzącym na wniosek dyrektora przedszkola i zatwierdzone są w arkuszu organizacji pracy przedszkola na dany rok szkolny. Przerwy w pracy przedszkola wykorzystywane są na prowadzenie prac modernizacyjnych, remontowych oraz porządkowo-gospodarczych.
Dzieci przebywające w przedszkolu mogą korzystać z wyżywienia.
Wysokość opłat za świadczenia udzielane przez przedszkole dzieciom i pracownikom ustala organ prowadzący w porozumieniu z dyrektorem przedszkola i rodzicami.
Dyrektor przedszkola zawiera z rodzicami umowę w sprawie odpłatności za pobyt dziecka w przedszkolu.
W przedszkolu zatrudnionych jest 12 nauczycieli z przygotowaniem pedagogicznych w pełni wykwalifikowani do pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym.
Personel pomocniczy to: intendent, 4 osoby w kuchni przedszkolnej, 1 pomoc nauczyciela, 5 woźnych i na 1/2 etatu konserwator-ogrodnik. Przedszkole przeprowadza rekrutację dzieci w oparciu o zasadę pełnej dostępności.
Do przedszkola uczęszczają dzieci w wieku 3-6 lat.
Dziecko w przedszkolu ma wszystkie prawa wynikające z Konwencji Praw Dziecka.
Przedszkole realizuje cele i zadania określone w Ustawie o systemie oświaty oraz przepisach wydanych na jej podstawie, a w szczególności podstawie programowej wychowania przedszkolnego. Szczegółowe zadania przedszkola i sposób ich realizacji ustalany jest w planie rozwoju placówki oraz w miesięcznych planach pracy poszczególnych oddziałów przedszkolnych.
Funkcjonowanie przedszkola.
Przedszkole Publiczne nr 10 w Czechowicach - Dziedzicach jako placówka opiekuńczo-wychowawcza stwarza warunki do:
Fizycznego, psychicznego i poznawczego rozwoju dziecka;
Poszanowania podmiotowości dziecka;
Zapewnienia poczucia bezpieczeństwa;
Dbałości o poszanowanie i podtrzymanie związków emocjonalnych dziecka z rodzicami, rodzeństwem i z innymi osobami, zarówno spoza placówki opiekuńczo-wychowawczej, jak i przebywającymi lub zatrudnionymi w tej placówce;
Uczenia nawiązywania więzi uczuciowych oraz związków interpersonalnych;
Poszanowania potrzeb religijnych dziecka;
Uczenia poszanowania tradycji i ciągłości kulturowej;
Uczenia planowania i organizowania codziennych zajęć stosownie do wieku dziecka;
Uczenia organizowania czasu wolnego, w tym uczestniczenia w zajęciach kulturalnych, rekreacyjnych i sportowych;
Kształtowania u dzieci nawyków i uczenia zachowań prozdrowotnych;
Wyrównywania deficytów rozwojowych dzieci;
Uzgadniania istotnych decyzji dotyczących dziecka z jego rodzicami lub opiekunami prawnymi.
Gdy dzieci wymagają specjalnych zabiegów pedagogicznych, często ukierunkowanych przez lekarza i psychologa, przedszkole podejmuje pracę wyrównawczą, kompensacyjną. Funkcja kompensacyjna w znaczeniu pedagogicznym ma za zadanie uzupełnienie wpływających negatywnie na rozwój dziecka brakujących bodźców, ale również specjalnych zabiegów wychowawczych - w przypadku odchyleń rozwojowych. W przedszkolu istnieje między innymi współpraca z rejonową poradnią psychologiczno-pedagogiczną, która zapewnia w miarę potrzeb, na wniosek rodzica lub nauczyciela konsultację i pomoc. Prowadzone są na terenie przedszkola zajęcia z terapii pedagogicznej, w perspektywie jest prowadzenie także zajęć logopedycznych.
Potrzeba pewności i poczucia bezpieczeństwa zaspokajana jest poprzez:
pozytywne nastawienie do dziecka
łagodny i uczuciowy sposób traktowania
atmosferę życzliwości i serdeczności w otoczeniu dziecka
Postawa opiekuńcza nauczycielki wpływa na dobre samopoczucie dzieci zacieśnia więzi emocjonalne z nauczycielką i stwarza atmosferę, w której może rozwijać się aktywność, chęć do działania i podejmowania wysiłków. W pracy z dzieckiem kładzie się nacisk na działalność twórczą, rozwijanie własnych zainteresowań dzieci oraz zdobywanie wiadomości poprzez bezpośredni kontakt, doświadczenia i przeżywanie. nauczycielki starają się indywidualnie pracować z każdym dzieckiem i traktują wychowanków podmiotowo, co stwarza optymalne warunki ich rozwoju.
Na życzenie rodziców przedszkole organizuje naukę religii. Dzieci mogą uczestniczyć w zajęciach dodatkowych np. zajęcia z rytmiki, język angielski, gimnastyka korekcyjna itp. Rodzaj zajęć dodatkowych, ich częstotliwość i forma organizacyjna zależą od wyboru rodziców. Zajęcia te finansowane są w całości przez rodziców.
Podtrzymywanie i upowszechnianie tradycji i obyczajów, popularyzowanie wiedzy o danym terenie, jego historii należy do obowiązków placówki przedszkolnej. Organizowane przez przedszkole imprezy i zabawy z okazji różnorodnych świąt, rocznic, spotkania z udziałem znaczących postaci żyjących w danym regionie sprzyja propagowaniu wzorów i norm społecznych zachowań, tworzy więzi między ludźmi, ukazuje, co jest ważne i wspólne dla kultury danego środowiska.
W przedszkolu nie brak też dużego zadbanego ogrodu z zielenią oraz kompleksem urządzeń ogrodowych, co sprzyja swobodnej zabawie dzieci na świeżym powietrzu.
Przedszkole sprawuje opiekę nad dziećmi dostosowując metody i sposoby oddziaływań do wieku dziecka i jego możliwości rozwojowych, potrzeb środowiskowych z uwzględnieniem warunków lokalowych.
Podsumowanie.
Przedszkole Publiczne Nr 10 w Czechowicach-Dziedzicach to instytucja oświatowo-edukacyjna zajmująca się kształceniem i edukacją. Placówka ta koncentruje się również wokół rozwijania umiejętności i zainteresowań swoich uczniów. Dzięki uczestnictwu w zajęciach organizowanych w instytucji można zdobyć wiedzę oraz nowe sprawności, co sprawi, że uczący się będą lepiej przygotowani do wyzwań, jakie staną przed nimi podczas kolejnych etapów edukacji.
BIBLIOGRAFIA:
Domaniewska T.: Rola przedszkola w przygotowaniu dzieci do szkoły [w:] M. Kwiatkowska (red.): Podstawy pedagogiki przedszkolnej. Wyd. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1985.
Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku T. 2. Warszawa 2005, Wyd. Akademickie „Żak”.
Filipczuk H.: Potrzeby psychiczne dzieci i młodzieży. Warszawa 1980, Instytut Wydawniczy CRZZ.
Grzeszkiewicz B.: Rola przedszkola w przygotowaniu startu edukacyjnego [w:] S. Guz, J. Andrzejewska (red.): Wybrane problemy edukacji dzieci w przedszkolu i szkole. Lublin 2005, Wyd. Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej.
Jundziłł E.: Potrzeby psychiczne dzieci i młodzieży. Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1998.v
Kwiatkowska M.: Wychowanie przedszkolne we współczesnym świecie [w:] M. Kwiatkowska (red.): Podstawy pedagogiki przedszkolnej. Wyd. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1985.
Kwiatkowska M.: Pedagogika przedszkolna jako wiedza o kierowaniu rozwojem dzieci w instytucjach przedszkolnych [w:] M. Kwiatkowska (red.): Podstawy pedagogiki przedszkolnej. Wyd. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1985.
Lubowiecka J.: Funkcje i zadania współczesnego przedszkola. „Wychowanie w przedszkolu”, 2006, nr 1.
Resler - Maj A : Rozwój i wychowanie dziecka w wieku przedszkolnym [w:] Brzezińska A. (red.): Zadania rodziny i szkoły: od samodzielności dziecka do efektywności pracownika. Wyd „SWPS”, Warszawa 2007.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół.
Taborowska K.: Wiek przedszkolny [w:] M. Żebrowska (red.): Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży. Warszawa 1966, PWN.
Topińska Z.: Organizacyjne formy procesu kierowani rozwojem dzieci [w:] M. Kwiatkowska (red.): Podstawy pedagogiki przedszkolnej. Wyd. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1985.
E. Jundziłł: Potrzeby psychiczne dzieci i młodzieży. Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1998, s. 9.
M. Kwiatkowska: Pedagogika przedszkolna jako wiedza o kierowaniu rozwojem dzieci w instytucjach przedszkolnych [w:] M. Kwiatkowska (red.): Podstawy pedagogiki przedszkolnej. Wyd. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1985, s. 58-59.
http://www.sciaga.pl/tekst/79535-80-pedagogika_opiekuncza
H. Filipczuk: Potrzeby psychiczne dzieci i młodzieży. Warszawa 1980, Instytut Wydawniczy CRZZ.
M. Kwiatkowska: Wychowanie przedszkolne we współczesnym świecie [w:] M. Kwiatkowska (red.): Podstawy pedagogiki przedszkolnej. Cyt. Wyd., Warszawa 1985, s. 22.
Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku T. 2. Warszawa 2005, Wyd. Akademickie „Żak”, s. 1020.
J. Lubowiecka: Funkcje i zadania współczesnego przedszkola. „Wychowanie w przedszkolu”, 2006, nr1, s. 6-8.
Z. Topińska: Organizacyjne formy procesu kierowania rozwojem dzieci [w:] M. Kwiatkowska (red.): Podstawy pedagogiki przedszkolnej. Cyt. Wyd., Warszawa 1985, s. 167.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół..
K. Taborowska: Wiek przedszkolny [w:] M. Żebrowska (red.): Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży. Warszawa 1966, PWN.
Tamże.
T. Domaniewska: Rola przedszkola w przygotowaniu dzieci do szkoły [w:] M. Kwiatkowska (red.): Podstawy pedagogiki przedszkolnej. Cyt. Wyd., Warszawa 1985, s. 420-426.
B. Grzeszkiewicz: Rola przedszkola w przygotowaniu startu edukacyjnego [w:] S. Guz, J. Andrzejewska (red.): Wybrane problemy edukacji dzieci w przedszkolu i szkole. Lublin 2005, Wyd. Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej, s. 253.
Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 14 luty 2005 w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych.
21