Sabak Agata gr II 3320 Temat : FUNKCJA OPIEKUŃCZA, WYCHOWAWCZA, DYDAKTYCZNA SZKOŁY

FUNKCJA OPIEKUŃCZA, WYCHOWAWCZA, DYDAKTYCZNA SZKOŁY

Pojęcie szkoła wywodzi się od greckiego wyrazu schole, rozumiano jako spokój, wolny czas przeznaczony na naukę. Niemal już każda encyklopedyczna definicja szkoły powiada, że jest to " instytucja oświatowo - wychowawcza zajmująca się kształceniem i wychowaniem dzieci, młodzieży i dorosłych, stosownie do przyjętych w danym społeczeństwie celów i zadań oraz koncepcji oświatowo - wychowawczych i programów; osiąganiu tych celów służy odpowiednio wykształcona kadra pedagogiczna, nadzór oświatowy, baza lokalowa i wyposażenie oraz zabezpieczenie budżetowe ze skarbu państwa, samorządów lokalnych lub innych źródeł ."( W. Okoń, 1992). Szkoła realizuje cele i zadania określone w ustawie o systemie oświaty oraz przepisach wydanych na jej podstawie.

Zadania ogólne szkoły
Szkoła realizuje zadania opiekuńcze, wychowawcze i dydaktyczne uwzględniając poziom rozwoju psychofizycznego ucznia i jego sytuację rodzinną.

Szkoła umożliwia:

- poznanie i rozumienie świata oraz jego kultury;

- ujawnienie zainteresowań i uzdolnień;

- rozumienie siebie, innych ludzi, ich poglądów;

- poszukiwanie duchowych wartości życia oraz kształtowanie i ocenę własnej wartości, rozwijanie potrzeby doskonalenia się;

- przygotowanie do odpowiedzialnego współtworzenia świata i odnajdywania w nim własnego miejsca; samoidentyfikację narodową i kulturową;

- kształtowanie postaw patriotycznych, poczucia przynależności do społeczności lokalnej, grupy etnicznej, narodu, społeczności międzynarodowej;

- zdobycie wykształcenia

Szkoła umożliwia:

- poznanie i rozumienie świata oraz jego kultury;

- ujawnienie zainteresowań i uzdolnień;

- rozumienie siebie, innych ludzi, ich poglądów;

- poszukiwanie duchowych wartości życia oraz kształtowanie i ocenę własnej wartości, rozwijanie potrzeby doskonalenia się;

- przygotowanie do odpowiedzialnego współtworzenia świata i odnajdywania w nim własnego miejsca; samoidentyfikację narodową i kulturową;

- kształtowanie postaw patriotycznych, poczucia przynależności do społeczności lokalnej, grupy etnicznej, narodu, społeczności międzynarodowej;

- zdobycie wykształcenia

Efektem realizacji powyższych zadań powinno być uzyskanie przez ucznia umiejętności i kompetencji obejmujących:
- uczenie się
- myślenie
- poszukiwanie
- doskonalenie się
- komunikowanie się
- współpraca
- działania

Powyższe zadania szkoła wypełnia organizując edukację w etapach

kształcenia, w ramach następujących dziedzin: edukację wczesnoszkolną, polonistyczną, historyczną, obywatelską, filozoficzną, język obcy nowożytny, edukacja czytelnicza i informacyjna, medialna, biologiczna, zdrowotna, wychowanie fizyczne, edukacja chemiczna, ekologiczna, fizyczna i astronomiczna, geograficzna, matematyczna, informatyczna, muzyczna, plastyczna, obronna.
Szkołę tworzą nauczyciele i rzeczywistość szkolna. Przez rzeczywistość szkolną należy rozumieć jej podstawowe elementy, czyli środowisko szkolne, proces dydaktyczno- wychowawczy, normy i zasady funkcjonowania danego typu szkoły jako pewnej całości.

Szkoły z reguły stosują ustalone przez władze państwowe zasady oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów. Szkoły państwowe po-wołane są do zapewnienia realizacji obowiązku szkolnego. Nauka jest w nich bezpłatna.

Głównym reprezentantem interesów społeczeństwa lokalnego w odniesieniu do szkoły jest jego samorząd, a w jego ramach zarząd szkolny czy rada szkolna. Również rodzice uczniów, będąc przecież członkami lokalnego społeczeństwa, także stanowią element oddziaływania społeczności lokalnej na szkołę. Każdą szkołę tworzy jej kierownictwo, społeczność uczniowska, zespół pedagogiczny szkoły- nauczyciele, wychowawcy, pedagodzy, instruktorzy. Organami szkoły są : Dyrektor Szkoły, Rada Pedagogiczna, Rada Szkoły, Rada Rodziców i Samorząd Uczniowski. Organy te działają zgodnie z kompetencjami określonymi w Statucie Szkoły oraz zgodnie z ustawą o systemie oświaty.

Funkcje są to skutki wywołane przez działania czy zachowania się członków grupy, występujące w szerszej zbiorowości bez względu na to, czy były one zamierzone, czy pożądane (J. Szczepański- 1963). Natomiast zadania różnią się tym od funkcji, że są zamierzone, mają określony cel i środki działania, pokrywają się z funkcjami założonymi (zamierzonymi). W rzeczywistości szkolnej oddziaływania na uczniów wykraczają poza czynności zamierzone i dlatego mówi się o funkcjach mających szerszy zakres niż zadania. Opieka nad dziećmi i młodzieżą powinna mieć charakter wychowawczy (H. Radlińska- 1961) i obejmować uczniów, nie tylko tych, którzy są pozbawieni dostatecznej opieki rodzicielskiej. Na czas trwania zajęć szkolnych instytucja ta ma obowiązek zastąpić rodziców, zapewnić opiekę wszystkim uczniom, realizować ich potrzeby, stworzyć odpowiednie warunki do nauki i wypoczynku, dbać o ich bezpieczeństwo i dobre samopoczucie.
Do zadań szkoły w zakresie opieki wychowawczej zaliczamy niżej podane zagadnienia:
1. Tworzenie w szkole i w środowisku optymalnych warunków rozwoju uczniów.
2.Zaspokajanie potrzeb biologicznych, psychicznych i społecznych.
3.Wzbogacanie potrzeb przez rozwijanie zainteresowań i zamiłowań.
4.Zapewnienie uczniom możliwości indywidualnego rozwoju według posiadanych możliwości.
5.Prowadzenie działalności korekcyjnej i wyrównawczej.
6.Pomoc uczniom w wyborze określonego systemu wartości oraz w kreowaniu siebie i odnajdywaniu wśród rzeczywistych warunków życia własnej drogi do ideału pełnego człowieka.
7.Wychowanie do czasu wolnego- organizowanie różnych form racjonalnego korzystania z czasu wolnego.

Z wymienionych zadań wynika ścisły związek opieki nad dziećmi i młodzieżą z wychowaniem. Podstawowa funkcja opiekuńczo- wychowawcza wyraża się w tworzeniu na terenie szkoły i środowiska jak najbardziej korzystnych warunków intensyfikujących rozwój psychiczny i somatyczny dziecka. Warunki te mają umożliwić pełną realizację potrzeb uczących się dzieci i młodzieży. Realizując opiekuńczo- wychowawcze funkcje szkoła nie tylko zaspokaja potrzeby uczniów, ale wzbogaca je i rozwija. Bardzo ważnym zadaniem w zakresie opieki wychowawczej w szkole jest troska o zapewnienie każdemu uczniowi jego indywidualnego rozwoju.

Funkcje opiekuńczo- wychowawcze szkoła spełnia względem uczniów w następujących formach:
- diagnozowanie sytuacji dziecka w rodzinie i środowisku,

- ratownictwo indywidualne,

- kompensacja,

- profilaktyka,

- stymulowanie rozwoju,

- poradnictwo

W stosunku do środowiska zamieszkania uczniów szkoła pełni swe opiekuńczo- wychowawcze funkcje przede wszystkim przez inspirowanie tworzenia urządzeń rekreacyjnych i sportowych w rejonie szkoły, troskę o powoływanie do życia placówek wychowania równoległego i zabezpieczenie warunków do racjonalnego wykorzystania czasu wolnego przez dzieci i młodzież. Organizując działalność opiekuńczo- wychowawczą na-leży uwzględnić zasadę aktywnego udziału uczniów w procesie zaspo-kajania potrzeb osobistych, a także potrzeb kolegów. Do realizacji opiekuńczo- wychowawczych funkcji, szkoła powinna mieć odpowiednie warunki w postaci pomieszczeń- bazy, wyposażenia i dobrze przygotowanej kadry.

Dyrekcja szkoły i cały personel nauczający muszą mieć przekonanie opiekuńczych równorzędności funkcji opiekuńczych z dydaktycznymi i wychowawczymi. Szkoła realizuje zadania opiekuńcze wobec uczniów, a ich zakres i sposób wykonania przez nauczycieli i wychowawców klas oraz internatu powinien być odpowiedni do wieku uczniów i zgodny z obowiązującymi w szkole ogólnymi przepisami bezpieczeństwa i higieny.

Nauczyciele znając problematykę opiekuńczo- wychowawczą mają szukać wciąż nowych, jak najlepszych rozwiązań w zakresie tworzenia uczniom optymalnych warunków rozwoju. Osobą najbardziej kompetentną w sprawach opiekuńczo- wychowawczych powinien być pedagog szkolny. Pedagog szkolny pomaga wychowawcy w rozwiązywaniu trudnych problemów opiekuńczo- wychowawczych, ale nie wyręcza go.

Dydaktyka jako nauka o nauczaniu i uczeniu się obejmuje swoimi badaniami wszystkie przedmioty i szczeble pracy szkolnej. Czynności nauczania – uczenia się mogą przebiegać w sposób systematyczny i być zamierzone, a mogą mieć charakter przypadkowy, okazjonalny.

Funkcja dydaktyczna szkoły obejmuje całokształt zasad organizacyjnych oraz treść, metody i środki nauczania- uczenia się. Szczegółową organizację nauczania, wychowania i opieki w danym roku szkolnym określa arkusz organizacyjny szkoły opracowany przez Dyrektora na podstawie planu nauczania oraz planu budżetowego szkoły.

Funkcje dydaktyczne odpowiadają głównym ogniwom procesu nauczania- uczenia się. Wyróżnić możemy tu następujące funkcje:

- funkcję motywacyjną- uświadomienie uczniom celów i zadań nauczania,

- funkcję informacyjną- zaznajomienie dzieci i młodzieży z nowym materiałem,

- funkcję ćwiczeniową- utrwalanie, kontrola i ocena wyników nauczania.

Uczenie się i nauczanie stanowią złożony układ czynności nauczyciela i uczniów, który ulega przekształceniom zależnie od celów i zadań dydaktycznych oraz warunków, w których odbywa się nauczanie. Stosunki społeczne są prototypem stosunków szkolnych, ich układ wytwarza określone oczekiwania od innych: od rodziców, kolegów, współ-pracowników i w końcu od społeczeństwa.

Jeżeli nauczyciel kieruje się wobec dziecka i młodzieży życzliwością, przyjaźnią, prawością, wytwarza w nim podobne oczekiwania. Kiedy zaś uczeń obserwuje u nauczyciela niechęć, zniecierpliwienie, agresję, to albo je odrzuca wraz z nim samym, albo cierpi z powodu zakłócenia jego relacji ze światem. Nauczyciel jest osobą znaczącą, ponieważ w zakresie jego obowiązków leży organizacja warunków wychowania: na terenie klasy i poza lekcjami. To on dba o czytelnictwo, rozbudza potrzeby kulturalne i turystyczne, pokazuje muzea, organizuje wyjścia do teatru, poleca wartościowy film, prowadzi koło zainteresowań, chór. Swoim życiem i zachowaniem dostarcza wzorów postępowania. Uczeń identyfikuje się z nauczycielem, co oznacza, że przyjmuje jego cechy pozytywne, ale też negatywne. Nauczyciel w swoich działaniach dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych ma obowiązek kierowania się doborem uczniów, troska o ich zdrowie, a także szanowania godności osobistej ucznia.

W poszukiwaniu "nowych strategii oświatowych" podkreśla się, że szkoła przyszłości- chcąc sprostać potrzebom życia i swemu przeznaczeniu musi nasilać, poszerzyć i pogłębić swoje podstawowe funkcje wewnątrzszkolne w stosunku do młodzieży:

•funkcje wychowawcze- kształcenie pełnej osobowości,

•funkcje dydaktyczne - z akcentem na to, aby uczyć, jak uczyć się?

•funkcje wychowawcze- stwarzanie warunków.

Należy również widzieć narastające funkcje edukacyjno- kulturalne w stosunku do środowiska. W tym sensie szkoła przyszłości ma być "otwartą szkołą środowiskową”.