18. Pharynx

1. Skrzyżowanie drogi oddechowej i pokarmowej; dł. ok. 13 cm, rozciąga się od guzka gardłowego kości potylicznej do C₆

2. Dzieli się na trzy części:

a) górna część nosowa gardła (pars nasalis pharyngis):

- nozdrzami tylnymi (choane) łączy się z jamą nosową

- ujście gardłowe trąbki słuchowej (ostium pharyngeum tubae auditivae)- połączenie z uchem środkowym, z przodu i z tyłu otoczone wałami, na wale trąbkowym znajduje się migdałek trąbkowy (tonsilla tuberia)

Przy przejściu sklepienia gardła w ścianę tylną-> migdałek gardłowy albo trzeci (tonsilla pharyngealis s. tertia)

b) środkowa część ustna gardła (pars oralis pharyngis):

- przez cieśń gardzieli (isthmus faucium) łączy się z jamą ustną

- granica między częścią nosową i ustną- podniebienie miękkie

c) dolna część krtaniowa gardła (pars laryngea pharyngis):

- przez wejście do krtani (aditus laryngis) łączy się z krtanią

3. Ściana zbudowana z błony śluzowej, tkanki podśluzowej, błony mięśniowej i błony włóknistej

4. Splot gardłowy- na powierzchni tylnej gardła, utworzony przez gałęzie gardłowe n. X, IX

i gałęzie od zwoju szyjnego górnego pnia współczulnego, unerwia m. gardła i błonę śluzową

5. Mięśnie gardła- podzielone na dźwigacze i zwieracze

Mięsień	Przyczep początkowy	Przyczep końcowy	Unerwienie	Czynność
Mięśnie zwieracze gardła
M. zwieracz gardła dolny (m. constrictor pharyngis inferior)	cz. górna: chrząstka tarczowata, cz. dolna: chrząstka pierścieniowata	szew gardła	gałązki n. X ze splotu gardłowego	zwiera i unosi gardło
M. zwieracz gardła środkowy (m. constrictor pharyngis medius)	kość gnykowa, więzadło rylcowo-gnykowe
M. zwieracz gardła górny (m. constrictor pharyngis superior)	haczyk skrzydłowy, szew skrzydłowo-żuchwowy, boczny brzeg nasady języka				gałązki n. IX ze splotu gardłowego
Mięśnie dźwigacze gardła
M. podniebienno-gardłowy (m. palatopharyngeus)	część krtaniowa gardła, chrząstka tarczowata	podniebienie miękkie	gałązki splotu gardłowego	skraca gardło
M. rylcowo-gardłowy (m. stylopharyngeus)	podstawa wyrostka rylcowatego	błona włóknista gardła, nagłośnia, chrząstka tarczowata	gałązki n. IX

38. Odcinek szyjny pnia współczulnego (pars cervicalis trunci sympathici)

-przykręgowa część układu współczulnego rozciągająca się po obu stronach kręgosłupa od podstawy czaszki

-w tym odcinku pień współczulny leży do przodu od mięśni przedkręgowych i pokryty jest blaszką przedkręgową powięzi szyjnej

-zbudowany ze zwojów pnia współczulnego (ganglia trunci sympathici) i gałęzi międzyzwojowych (rami interganglionares)

-występują tu 3 lub 4 zwoje:

• górny (ganglion cervicale superius)

a) leży na wyrostkach poprzecznych 2-4 kręgu szyjnego

b) oddaje:

- gałęzie łączące do czterech ostatnich nerwów czaszkowych

- gałęzie naczyniowe, które tworzą splot szyjno-tętniczy zewn. i wewn.

- gałęzie krtaniowo-gardłowe

- gałęzie łączące szare z nerwami szyjnymi rdzeniowymi C₁-C₄

- nerw sercowy szyjny górny do splotu śródpiersiowego

• środkowy (ganglion cervicale medium)

1. leży na wysokości 5 lub 6 kręgu szyjnego

2. oddaje:

- gałęzie szyjno-tętnicze tworzące splot szyjno-tętniczy wspólny oraz splot tętniczy twarzowy

- gałęzie do tarczycy i gruczołów przytarczycznych

- gałęzie łączące szare z nerwami szyjnymi rdzeniowymi C₅ i C₆

- nerw sercowy szyjny środkowy do splotu śródpiersiowego

• dolny (ganglion cervicale inferius)

1. leży na poziomie 7 kręgu szyjnego

2. oddaje:

- gałęzie do tętnicy podobojczykowej i kręgowej

- gałęzie łączące szare z nerwami szyjnymi rdzeniowymi C_{7 i} C₈

- nerw sercowy szyjny dolny do splotu śródpiersiowego

c) często łączy się z pierwszym zwojem piersiowym, tworząc zwój szyjno-piersiowy lub gwiaździsty (ganglion cervicothoracicum s. stellatum)

d) gałąź międzyzwojowa między zwojem środkowym i dolnym rozdwaja się, obejmuje tętnicy podobojczykową i tworzy pętlę podobojczykową (ansa subclavia)

• kręgowy (często)

---