13. Kategorie produkcji^®

Produkcja - rozumiana jako efekt procesu produkcyjnego, oznacza ilość wytworzonych dóbr i usług w ciągu roku w gospodarstwie lub przedsiębiorstwie rolniczym. W procesie produkcji trzeba wyróżnić sferę techniczną i ekonomiczną. Istota tej pierwszej polega na przetwarzaniu jednych wartości na inne (wartości użytkowych).

Produkcję rolniczą dzielimy na działy produkcji:

- produkcji roślinnej

- produkcji zwierzęcej

- produkcji przetwórstwa rolnego

- produkcji usługowej

i na gałęzie produkcji ( zbożowe, okopowe, bydło, trzoda, naprawa) dzielące się na działalność produkcyjną i usługową (żyto, ziemniaki, krowy, tuczniki, maszyny).

Rodzaje produkcji

1.Produkcja globalna

Składa się na nią suma całkowitej produkcji uzyskiwanej w poszczególnych działach (roślinnym, zwierzęcym, usługowym), w przyjętym okresie, którym zwykle jest rok. Produkt zużyty a tym samym dziale jako środek produkcji teoretycznie nie wchodzi do produkcji globalnej (np. mleko dla cieląt). W skład tej produkcji wchodzą produkty główne i uboczne. Część własnych produktów rolnik pozostawia w gospodarstwie, przeznaczając je do dalszej produkcji: towarowe (zboża, sadzeniaki ziemniaka) i nietowarowe (zielonki dla zwierząt, liście burczane, siano). Są one określone mianem obrotu wewnętrznego.

Może być wyrażona wartościowo - w cenach bieżących, cenach stałych, bądź w jednostkach porównywalnych - tj. jednostkach zbożowych.

Jedną z wad produkcji globalnej jest wielokrotne liczenie tego samego produktu będącego w różnych postaciach; ta kategoria nie może być wykorzystywana do określenia stopnia wykorzystania ziemi.

2.Produkcja końcowa brutto (finalna, gotowa) - P_KB

Jest to produkcja rolnicza wytworzona w określonym czasie, najczęściej w ciągu roku gospodarczego w postaci artykułów przeznaczonych do bezpośredniej konsumpcji oraz dla przemysłu lekkiego i spożywczego. Od globalnej różni się tym, że nie obejmuje całego obrotu wewnętrznego artykułami własnej produkcji gospodarstwa.

Produkcje tą obliczamy ze wzoru: P_KB=P_GL-O_W

P_KB - produkcja końcowa brutto

P_GL - produkcja globalna

O_W - obrót wewnętrzny

± różnica w stanie zapasów na koniec i początek roku

3. Produkcja końcowa netto P_KN

Jest pochodną P_KB. Uzyskuje się ją po odjęciu od P_KB wszystkich artykułów pochodzenia rolniczego ( materiał siewny, pasze gospodarskie), które z zakupu, darowizny, itp. trafiły do gospodarstwa. Stanowi produkcję faktycznie wytworzoną w gospodarstwie. Do obliczenia jej można przyjąć za punkt wyjścia zarówno P_GL jak i P_KB. Każdym z tych przypadków należy odejmować inne pozycje: P_KN=P_KB - (a+b+c)

a-pasze

b-inwentarz żywy

c-nasiona

Dotyczy produkcji wytworzonej tylko we własnym gospodarstwie rolnym.

Wielkość P_KN zależy od:

- produktywności działu rolniczego

- efektywności przetwarzania pasz.

4. Produkcja towarowa brutto P_TB.

Jest miernikiem sprzedaży dóbr usług z gospodarstwa. Przedstawia wielkość sprzedaży, gdy sprzedaż produktów na rynku jest skorygowana o produkty na samozaopatrzenie rodziny rolnika.

5. Produkcja towarowa netto P_TN

Jest to produkcja sprzedana, ale tylko ta, jaka została w tym roku w tym gospodarstwie wyprodukowana.

Oblicza się ją odejmując od P_TB produkty rolnicze zakupione na cele produkcyjne.

6. Produkcja czysta.

Cała nowo wytworzona wartość w gospodarstwie rolniczym. Produkcja czysta netto jest mniejsza od brutto, ponieważ nie obejmuje amortyzacji środków trwałych.

Obliczamy ją różnie, w zależności od tego, od jakiej kategorii produkcji wychodzimy:

P_GL- pomniejsza się o nakłady materiałowo-pieniężne

P_KB- pomniejsza się o wartość nakładów materiałowych z zakupu i usług obcych

P_KN- odejmuje się wartość zakupionych artykułów pochodzenia przemysłowego i usług

obcych.

Rodzaje produkcji czystej:

- brutto P_CZB=P_KN-zakup środków pochodzenia przemysłowego

- netto P_CZN=P_CZB-A

A- amortyzacja (pieniężny wyraz zużywania się środków trwałych).

W produkcji czystej netto zawarte są: opłata za pracę, podatki, spłata zobowiązań.

^® Kamila Nosek gr. II

---