Charakterystyka proszków gaśniczych
Od wielu już lat proszki gaśnicze mają ugruntowaną pozycję wśród środków gaśniczych , są efektywne i gaszą wszystkie rodzaje pożarów. Oczywiście do poszczególnych pożarów lub do ich grup dostosowane są odpowiednie rodzaje proszków . Szczególnie poza granicami kraju proszki obok pian gaśniczych stanowią podstawowe wyposażenie jednostek straży pożarnych.
W niektórych przypadkach są nie zastąpione. Mimo stosunkowo wysokiej ceny opłacalność ich stosowania wynika z szybkości gaszenia, co w sposób znaczący zmniejsza straty po pożarowe. Niezbędna jest właściwa technika podawania proszkowych prądów gaśniczych. Polega ona na wytworzeniu obłoku na całej szerokości płonącego materiału w taki sposób, aby nie było możliwości przerzucenia się ognia na ugaszoną część pogorzeliska. Obok kwalifikacji i umiejętności w posługiwaniu się strumieniami proszków gaśniczych konieczne jest dysponowanie sprzętem i zasobami proszku w takich ilościach, aby proszek podawany był z intensywnością większą niż krytyczną.
Skład chemiczny surowca stanowi zasadniczy element proszku gaśniczego, jednak walory techniczno-użytkowe uzyskują proszki dzięki odpowiedniej technologii i dodatkom, które zapewniają im trwałość w czasie przechowywania, zabezpieczają przed wilgocią i nadmiernemu osadzaniu się oraz nadają sypkość umożliwiającą przetaczanie ich przez przewody o długości osiągającej nieraz kilkadziesiąt metrów.
Nowoczesne proszki gaśnicze muszą spełniać określone wysokie wymagania, do których należy:
-wysoka efektywność gaśnicza wynikająca z właściwości chemicznych i stopnia rozdrobnienia,
-zdolność do przepływania proszku przez przewody rurowe i węże pożarnicze i zdolność do wytwarzania jednorodnego obłoku gaśniczego proszku,
-zdolność do długotrwałego przechowywania bez negatywnych zmian,
-odporność na działanie wilgoci zawartej w powietrzu,
-odporność na zmiany temperatury i możliwość stosowania w ekstremalnych warunkach atmosferycznych i termicznych,
-mała toksyczność,
-brak działania korozyjnego,
-niskie przewodnictwo elektryczne,
-niska zagęszczalność,
-zgodność reakcji z pianami gaśniczymi,
-możliwie niska cena wytwarzania.
Proszki gaśnicze stosowane są do gaszenia pożarów różnej wielkości poczynając od pożarów w zarodku do pożarów o powierzchni kilkuset metrów kwadratowych.
Do gaszenia pożarów małych stosowane są gaśnice zawierające 1kg proszku. Do gaszenia pożarów w zarodku przeznaczone są też gaśnice zawierające 2,6 i 12kg proszku.
Większe pożary gasi się agregatami proszkowymi zawierającymi 50, 100, 150, 250 i 750 kg proszku.
Do gaszenia dużych pożarów rozlewisk cieczy palnych rozlanych na powierzchniach około kilkuset metrów kwadratowych, pożarów samolotów na lotniskach, urządzeń technologicznych w zakładach przemysłowych stosuje się samochody pożarnicze proszkowe zawierające 3,6 i 12 t proszku.
Skuteczność gaśnicza proszków zależy od szeregu jego parametrów fizycznych. Z kolei znajomość parametrów fizycznych może dać pewne pojęcie o ich przydatności. Należy przy tym pamiętać, że na skuteczność proszku składa się nie tylko jego działanie na konkretny pożar, ale także takie cechy, które umożliwiają mu dotarcie do strefy spalania. Te najważniejsze parametry wpływające na zdolność proszku do transportu w fazie fluidalnej powinny być niezmienne w czasie.
Parametry produkcyjne proszku:
-skład ziarnowy i związaną z tym gęstość nasypową i powierzchnię właściwą,
-gęstość właściwa zależna od składu chemicznego proszku.
Podział proszków gaśniczych
Proszki gaśnicze można podzielić na dwie podstawowe grupy:
proszki przeznaczone do gaszenia cieczy palnych, gazów oraz innych materiałów organicznych, spalających się płomieniowo,
proszki specjalne, przeznaczone do gaszenia metali, związków metalo-organicznych oraz materiałów organicznych spalających się bezpłomieniowo ( żarzących się ).
Działanie pierwszej grupy jest możliwe po wytworzeniu obłoku proszkowego, natomiast druga grupa wytwarza na palącej się powierzchni warstwę izolującą od dostępu tlenu. W praktyce proszki dzieli się w zależności od grup pożarów, do których są przeznaczone, a więc:
Proszki BCE - do gaszenia wyłącznie pożarów płomieniowych. Zasadniczymi składnikami tych proszków są wodorowęglany metali alkalicznych (NaHCO3, KHCO3 ), węglany ( Na2CO3 , CaCO3 ) oraz siarczany (głównie potasowe ).
Proszki ABCDE - uniwersalne - do gaszenia pożarów płomieniowych, bezpłomieniowych oraz płonących metali. Głównymi składnikami są tu ortofosforany amonowe [NH4H2PO4, (NH4)2HPO4] niekiedy z dodatkiem siarczanów i wodosiarczanów amonowych.
Proszki specjalne - do gaszenia pożarów metali, zawierające głównie chlorki sodu lub potasu ( NaCl , KCl ) , czteroboran sodowy, grafit, mikrogranulki węglowe, wysokotopliwe żywice.
W przypadku pożarów płomieniowych proszek jest inhibitorem reakcji spalania. Możliwe są przy tym dwa mechanizmy inhibicji - heterofazowy i homofazowy .