MIKROSTRUKTURY SPOŁECZNE
WYKŁAD I
۩ஜ===============================ஜ۩==۩ஜ===============================ஜ۩۞
MIKROSOCJOLOGIA - jest to subdyscyplina socjologii zajmująca się małymi grupami społecznymi.
MAŁA GRUPA SPOŁECZNA - jest to grupa osób, których kontakty oparte są na bezpośrednich interakcjach.
G. Simmel -zakłada, że mała grupa społeczna to grupa do około 20 osób.
W mikrosocjologii rysują się dwa podejścia teoretyczne dotyczące małych grup są to:
PODEJŚCIE INTERAKCYJNE
Jednostka jest aktywnym uczestnikiem świata społecznego a każda sytuacja, w której się znajdzie jest dla niej wyzwaniem i poszukiwaniem odpowiedzi, co zrobić i jak się zachować. To podejście zakłada, że człowiek jest, na co dzień skazany na siebie, własne zdolności, wiedze i umiejętności. Wykorzystując owe zdolności ludzie oddziaływają na siebie, reagują oraz interpretują i definiują swoje zachowania. Jednostka nie odtwarza narzuconych wzorów, ale sama je konstruuje.
(G. H. Mead, Cooley, Blumer, Goffman )
PODEJŚCIE STRUKTURALNE
Nie operuje pojęciem grupy społecznej, ale zamiast tego używa pojęcia system społeczny. W tym ujęciu, mała grupa społeczna to system społeczny, który jest jedynie częścią makrosystemu i pełni na rzecz owego makrosystemu określone funkcje. Jednostka jest uwikłana w strukturę społeczną, która narzuca jednostce określone wymogi społeczne, określone wzory zachowań, do których jednostka musi się dostosować. W tym ujęciu zakłada się, że wszelkie zjawiska zachodzące na poziomie mikro i makro są ze sobą połączone i uwarunkowane.
(Merton, Parsons)
TYPOLOGIA GRUP SPOŁECZNYCH
GRUPA PIERWOTNA I WTÓRNA
GRUPA PIERWOTNA - Więź społeczna między członkami grupy jest bardzo silna, zabarwiona emocjonalnie i oparta na stosunkach osobowościowych
GRUPA WTÓRNA - Więź oparta jest na stosunkach instytucjonalnych często ma ona charakter instrumentalny i jest dużo słabsza niż w grupie pierwotnej.
GRUPA FORMALNA I NIEFORMALNA
GRUPA FORMALNA - Posiada szereg regulacji i przepisów, którym muszą się kierować członkowie grupy często przynależność jest przymusowa, a więc między więzy między jej członkami są bardzo słabe.
GRUPA NIEFORMALNA - Powstaje samorzutnie i przynależność do niej jest dobrowolna, opiera się na stosunkach rodzinnych, przyjacielskich, towarzyskich. Nie posiada formalnych regulacji ustalonych odgórnie.
W obu rodzajach grup występuje kontrola społeczna w grupach nieformalnych oparta jest ona na poczuciu odpowiedzialności moralnej i poczuciu solidarności, a grupach nieformalnych oparta jest na ustalonych przepisach i nakazach, za nieprzestrzeganie, których przewidziane są sankcje.
GRUPA „MY” I „ONI”
GRUPA „MY” - to grupa, do której jednostka należy i z która się silnie identyfikuje
GRUPA „ONI” - to grupa, do której jednostka nie należy i nie chce należeć. Jednostki tej grupy postrzegani są przez stereotyp, który może prowadzić do uprzedzeń i dyskryminacji.
GRUPA MAŁA I DUŻA
GRUPA MAŁA - to taka grupa, której członkowie są w stanie wchodzić ze sobą w bezpośrednie relacje i bezpośrednio się komunikować.
GRUPA DUŻA - obejmuje tak duża ilość członków, iż nie są oni w stanie bezpośrednio się ze sobą komunikować i wchodzić w bliższe bardziej osobiste relacje. Przywódcy takich grup nie mają możliwości bezpośredniego kontaktu ze wszystkimi, dlatego tworzona jest hierarchia oraz szereg formalnych regulowanych przepisów.
PODSTAWOWE POJĘCIA ZWIĄZANE Z MAŁYMI GRUPAMI
LICZEBNOŚĆ - w socjologii nadal istnieje dyskusja czy grupę mała stanowi diada czy triada. Prawda jest, że między dwoma osobami zachodzi szereg procesów podobnych do tych, które zachodzą w nieco większych grupach, ale nie mogą zajść wszystkie procesy.
NORMY GRUPOWE - zbiór formalnych lub nieformalnych uregulowań, które wyznaczają granice zachowań ludzi w grupie.
WARTOŚCI - to pewne ideały, którym grupa hołduje i które wyznaje.
CEL - małe grupy skupione SA wokół celu, który rodzi poczucie więzi i wspólnoty z innymi członkami grupy. Cel może mieć charakter nieformalny jak i również formalny.
WIĘŹ - jest to ogól stosunków społecznych wiążących członków danej grupy, oraz zbiór postaw wykazywanych przez grupę, jako całość.
WEWNĘTRZNA ORGANIZACJIA GRUPY - w każdej grupie znajdziemy dwa główne elementy organizacyjne:
POZYCJA SPOŁECZNA - jest to wyróżnione i nazwane w danej kulturze typowe miejsce w społeczeństwie, które może zajmować wiele różnych osób.
ROLA SPOŁECZNA - to zbiór praw i obowiązków wiążących każdą osobę, która zajmuje dana pozycję społeczną.
Każdy człowiek ucząc się nowej roli przechodzi przez określone etapy:
ETAP I
IDENTYFIKACJA ROLI
Polega on na wczuwaniu się w rolę, jednostka uświadamia sobie, jakie oczekiwania stawia przed nią otoczenie i przetwarza ich treść.
ETAP II
WDRUKOWANIE ROLI
Polega na utrwalaniu Treście nabytych w etapie identyfikacji i uczeniu się by traktować rolę, jako cos oczywistego w swoim życiu.
Na tym etapie możemy spotkać się ze zjawiskiem:
NAZNACZENIA SPOŁECZNEGO - polega to na przyklejeniu komuś określonej etykietki. A cały ten proces może mieć zarówno pozytywny jak i negatywny wydźwięk.
ETAP III
WRASTANIE W ROLE
Jednostka postrzega wszystko, co z dana rolą jest związane, jako elementy oczywiste, naturalne i konieczne w jej życiu. Buduje wokół pełnionej roli sieć kontaktów społecznych.
W skrajnym przypadku może dojść do ostatniego etapu
FETYSZYZACJI ROLI
Jest to skrajny przejaw przystosowania do roli i polega na celebrowaniu roli dla niej samej w tym przypadku rola w dużym stopniu paraliżuje i uniemożliwia normalne funkcjonowanie jednostki w społeczeństwie.
MANIPULACJA ROLĄ - jest to sytuacja w której rola staje się narzędziem do osiągnięcia jakiegoś określonego celu.
NEGACJA ROLI - występuje wtedy gdy rola jest narzucona i budzi sprzeciw (odrzucenie roli: matka oddaje dziecko do adopcji). Może być trwała lub chwilowa.
KONFLIKT RÓL - to sytuacja w której przynajmniej dwie role stoją w opozycji a często wręcz wykluczają się.
1