Wykładnia prawa - schemat ogólny
Fazy
lub
Etapy
I. PORZĄDKUJĄCA
II. REKONSTRUKCYJNA
III. PERCEPCYJNA
DERYWACYJNA (FAZOWA) koncepcja wykładni - wykładnia SENSU LARGO
I. WALIDACYJNY
II. DERYWACYJNY
III. INTERPRETACYJNY
KLARYFIKACYJNA koncepcja wykładni - wykładnia SENSU STRICTO
CEL: Rozwiązywanie problemów związanych z obowiązywaniem przepisów prawnych i ustalenie przepisów właściwych dla rozstrzygnięcia określonej sprawy
CEL: Rekonstrukcja normy prawnej na podstawie elementów zawartych w przepisach prawnych - wyprowadzenie normy z obowiązujących przepisów
CEL: Ustalenie znaczenia terminów użytych w przepisach prawnych, a tym samym - znaczenia normy prawnej i wynikających z niej konsekwencji
W oparciu o np.:
wiedzę nt. wymaganych elementów normy prawnej i jej budowy
wiedzę nt. rodzajów i funkcji przepisów prawnych
zestawienie reguł i wyjątków
W oparciu o np.:
ogólne zasady obowiązywania prawa
przepisy derogacyjna, intertemporalne, o wejściu w życie,
reguły kolizyjne
reguły wnioskowań prawniczych
Wykładnia językowa -językowe metody wykładni
zasady rekonstruowania norm z przepisów
zasady ustalania znaczeń terminów
języka naturalnego
języka prawnego
Wykładnia systemowa - systemowe metody wykładni
struktura prawa i systematyka aktów normatywnych
zasady prawa
zupełność / niesprzeczność prawa
Wykładnia funkcjonalna / celowościowa - funkcjonalne / celowościowe metody wykładni
cel i społeczne funkcje regulacji prawnej (zadania jakie ma spełnić i skutki jakie powinna wywoływać), w tym intencje prawodawcy rzeczywistego (historycznego lub aktualnego)
DOSŁOWNA ← jedno znaczenia
KORYGUJĄCA ← jedno znaczenie ale korekta:
rozszerzająca / zwężająca
więcej niż jedno znaczenie
statyczna
dynamiczna
Klasyfikacja wykładni prawa ze względu na podmiot:
abstrakcyjna
autentyczna
legalna
konkretna (operatywna, praktyczna)
w tym sądowa
(w tym: wiążąca)
doktrynalna (teoretyczna)
↔ np. „glosy” do orzeczeń
formalna
ratio legis / ratio iuris
nieoficjalna
powszechnie wiążąca