Nazwa sport pochodzi od łac.- fran. słowa disport (łac. dis+ franc.- łac. portare i franc. porter), którego znaczenie w języku polskim oznacza w przybliżeniu „przenosić się”, „oddalać się od miejsca czynności codziennych dla rozrywki i odpoczynku.

Ten złożony cel i poziom preferencji precyzują charakter sportu:

• rekreacyjno- zdrowotny - jeśli celem jest utrzymanie sprawności fizycznej

• wyczynowy- gdy priorytetem jest osiąganie coraz lepszych wyników poprzez systematyczny trening i podporządkowanie trybu życia jego wymogom

Funkcje sportu wyczynowego

1. społeczna - określa przydatność tej formy działalności człowieka dla społeczeństwa

2. wychowawcza - polega na tym, że kształtuje pozytywne cechy charakteru i postawy pożądane w życiu np. ambicja, uczciwość, wolę walki

3. widowiskowa - sport jako spektakl - walki sportowe są bardzo chętnie oglądane

4. popularyzatorska - sukcesy sportowców popularyzują sportowy tryb życia, dana dyscyplinę np. skoki, chód

5. integracyjna - osiągnięcia sportowe budzą dumę, przełamują bariery narodowe - polityczne

6. estetyczna - piękno ruchu jako wena twórcza dla poetów, malarzy, kompozytorów, jak również wzór idealnego ciała

7. poznawcza - badania organizmu sportowca pozwalają na określenie możliwości człowieka, które mogą być wykorzystane w innych dziedzinach nauki.

Normy sportu wyczynowego

1. instytucjonalna - oznacza, że wszystkie osoby działające w sporcie wyczynowym /sportowcy, trenerzy/ muszą działać w ramach istniejących organizacji opartych o normy publiczno - prawne i społeczno - organizacyjne

2. amatorstwa - jest formułowana w postaci zakazów i sankcji dotyczących wynagrodzenia sportowców. Psychologiczną pobudką działania sportowego powinna być radość, poznanie własnego doskonalenia, perfekcja ruchów, wartości moralne

charakteryzuje się również określeniami, które definiują działalność sportową. Są to:

1. normy - reguły techniki danego sportu - określają właściwe działanie sportowca zgodnie ze specyficznymi normami danej dziedziny sportu. Określają sposób posługiwania własnym ciałem lub przyrządem

2. normy wzajemnej porównywalności i uszeregowania uzyskanych wyników - reguły techniki danej dyscypliny łączą się z normami wzajemnej porównywalności i uszeregowania uzyskanych wyników. Dzięki normom ujednolicającym i ustalających hierarchię wartości kolejnych działań sportowych zawodników między sobą możemy mówić o dobrym lub słabym wyniku np. kolejność drużyn w tabeli ligowej, która zależy od ilości wygranych meczy, straconych bramek.

Łączy się to z zasadą współzawodnictwa

W sporcie wyczynowym wyst. postawy zawodników uczestniczących w walce sportowej:

1. infinityzm - dążenie do pobicia własnego rekordu

2. perfekcjonizm - dążenie do osiągnięcia doskonałości

3. ekstremalizm - dążenie do maksymalizacji wykonywanego wysiłku

sport wyczynowy to między innymi systematyczny trening, czyli proces, który nie naruszając harmonijnego , biologicznego rozwoju człowieka, a uzupełniając jednocześnie jego zasób umiejętności specjalnych prowadzi do maksymalnego rozwoju tych jego cech fizycznych i psychicznych, które zapewniają mu osiągnięcie zamierzonego celu. Odbywa się on m. in. wg. określonych metod nauczania, w odpowiednich formach, przy pomocy pewnych zasad.

1. metody

• nauczania ruchu

• analityczna

• syntetyczna

• kompleksowa

• prób i błędów

• problemowa

• zadaniowa

• od całości przez szczegół do całości

• treningu

• ciągłe

• przerywane

• kontrolno - startowe

to sposoby postępowania, a także określona kolejność działań prowadząca do opanowania potrzebnego zakresu sprawności, umiejętności, wiedzy,

2. formy

• nauczania ruchu

• zabawowa

• ścisła

• zadaniowa

• fragmentów gry

• gra szkolna

• gra uproszczona

• gra właściwa

• treningu

• sprawności

• techniki

• taktyki

• ogólnorozwojowego

• specjalistycznego

• siłowego

• szybkościowego

• wytrzymałościowego

• indywidualnego

• zespołowego

• wysokogórskiego

warianty: strumieniowa, obwodowa, wiązana, naprzemienna, stacyjna, startowa

Określa organizacyjną stronę zajęć, jednostki treningowej

3. środki treningu

• materialne

• urządzenia

• obiekty

• sprzęt

• aparatura kontrolno - pomiarowa

• niematerialne

• ćw. fizyczne

zabezpieczenie procesu treningowego oraz elementy środowiska przyrodniczego i społecznego, a także czynniki wspomagające proces odnowy i wypoczynek

Literatura:

1. Ambroży T. Trening holistyczny metodą kompleksowej uprawy ciała; European Association for Security, Kraków 2004

2. Januszewski J., Żarek J. Teoria sportu (tezy wykładów i ćwiczeń); AWF Kraków 1995

---