Termin szkoła frankfurcka używany jest od lat 50 na oznaczenie ważnego paramarksistowskiego ruchu niemieckiego, którego historia zaczyna się w połowie lat dwudziestych i związana jest z instytucjonalnie z historią Institit fur Sozialforschung . został on założony przez m.in. : Friedricha Pollocka, Karla Grunberga oraz później dołączył też Herbert Mercuse. Na początku lat 30 jej członkiem Erich Fromm. marksizm traktowali oni nie jako normę, której należało dochować wierności a jako punkt wyjścia i pomocy w analizie kultury. Miała ona promować charakter bezpartyjny i nie identyfikować się z żadnym ruchem politycznym w szczególności nie z komunizmem i socjaldemokracją. Szkoła tak posługiwała się terminem reifikacji , które to pojęcie miało streszczać całość problemów świata. Reifikacja jest to proces, w wyniku którego jednostka społeczna postrzega zjawiska i procesy społeczne, tak jakby były one pozaspołeczne, niezależne od działań społecznych. Przykładowo normy prawne mogą być postrzegane jakby nie były wytworem społecznym, lecz upatruje się w nich ingerencji sił wyższych, Boga, bogów lub innych sił.

Frankfurtczycy kładli też duży nacisk na samodzielność i niezależność myśli teoretycznej, szkoła przyjmowała marksistowskie założenia odnoszące się do wyzysku i alienacji proletariatu jednak nie identyfikowała się z proletariatem . powstawała, dojrzewała się ona w epoce zwycięstwa upadku nazizmu niemieckiego. Głównymi przeciwnikiem filozoficznym był dla nich empiryzm logiczny i pozytywistyczne prądy. Byli oni pionierami w analizie i i agresywnej krytyce kultury masowej . Uważali, że świat jest zagrożony przez wzrost techniki.

Horkheimer w 1937 roku sformułował zasady, którymi miała się kierować teoria krytyczna w przeciwieństwie do tradycyjnej. Teoria krytyczna traktuje sama siebie jako pewną formę społecznego zachowania, chce zrozumień społeczeństwo w całości , a w tym celu musi stanąć poza nim. Teoria krytyczna chce sprzyjać wyzwoleniu proletariatu ale zachowując przy tym niezależność i nie akceptując świadomości proletariackiej. Dlatego właśnie jest ona krytyczna, gdyż chce utrzymać autonomię w stosunku do każdej formy świadomości społecznej. W tej teorii nie ma szczegółowo ujętej utopii, pojawiają się tylko takie pojęcia jak: szczęście powszechne, wyzwolenie ludzkości, samostanowienie człowieka, zniesienie gospodarki opartej na zysku i wyzysku. Teoria nie stara się naprawić istniejącego społeczeństwa a je przeobrazić, gdyż trzeba zmienić wszystko.

Innym dziełem jest dialektyka negatywna Adorna; autor mówi, że jest to książka filozoficzna o nie możliwości napisania książki filozoficznej. Adorn krytykuje w niej ciągłe szukanie przez filozofów punktu wyjścia, prymatu, którego odnaleźć się nie da, gdyż prowadzi to do zamykania świata nadając mu identyczność. Uznaje on że myślenie samo w sobie jest negacją, gdyż nawet określenie że coś jest takie a takie, stwierdza, że nie jest ono inne. Problem polega na tym, że człowiek wie jak siebie określić, a tymczasem społeczeństwo chce go określić po swojemu narzucając mu pewne role – zachodzi miedzy tym obiektywna sprzeczność, dialektyka dąży do stwierdzenia czym jest rzecz prawdziwie , nie zaś do jakiej kategorii należy, a po drugie wyjaśnić czym powinna być wedle swojego pojęcia a nie jest..

Wspominane wcześniej określenie reifikacji krytykowane było również bardzo mocno przez filozofię egzystencjalną. Wg. Adorna filozofia egzystencjalna stworzyła oszukańczy język , wywołujący patos i wyprzedzający określoną treść stwarzając złudzenie głębi ej treści. Według niego „autentyzm ” obecny u Heideggera nie zawiera żadnych wartości, żadnych wskazówek do co należy uznać za autentyczne. Nie może o też przeciwdziałać reifikacji, ponieważ nie interesuje się on jego źródłami. Krytykuje on też Heideggerowskie próby dotarcia do korzeni języka, jako tendencja do gloryfikacji życia archaicznego , wiejskiej arkadii.

Szkoła frankfurcka krytykuje również oświecenie. Dialektyka oświecenia Horkheimera i Adorna jest zbiorem luźnych skojarzeń. Oświecenie nie ma tutaj tradycyjnego, historycznie zlokalizowanego sensu, jest to w ogólności postępowe myślenie, które ma na celu uwolnić ludzi od strachu i ustanowić ich ponownie. Dialektyka oświecenia pokazuje degradacje oświeceniowych idei. Według szkoły frankfurckiej oświecenie jest totalitarne , a jego problem polega na tym, ze dla niego proces jest z góry rozstrzygnięty. Nie chce ono tego co nowe, interesuje się tylko tym co jawne i powtarzalne. Oświecenie traktuje osobniki ludzkie jako powtarzalne i i zastępowalne. W dialektyce oświecenia szkoła frankfurcka przekonuje o komercjalizacji sztuki w industrialnych społeczeństwach i niskim poziomie produkcji artystycznej podporządkowanej żądaniom rynku. Adorno uważa że też że jest to sytuacja bez wyjścia, ponieważ sztuka nie ma skąd czerpać sił.

Eric Fromm- współtwórca kulturalistycznego kierunku w psychoanalizie; dzieli on ze szkołą frankfurcką ogólne przekonanie, że marksistowskie analizy reifikacji i alienacji ą nadal ważne i ujmują problemy cywilizacyjne. ; nie dzieli on jednak negatywizmu i pesymizmu z Adornem. Z pismach Fromma spotykamy się dobrocią, życzliwością dla ludzi, przekonaniem, że są oni zdolni do przyjaźni i i współpracy ; jego książki mają zamiar dydaktyczny i moralizatorski, ale są proste i czytelne. Fromm podjął się rewizji dziedzictwa Freuda, uważa że stworzył on pole do dociekań, ale nie zgadza się z nim, aby można było osobowość człowieka określić przez sumę instynktownych pragnień, wg niego miłość, przyjaźń nie jest rezygnacją z siebie a wzbogaceniem się. Fromm wyróżnił różne typy charakterologiczne , które w przeciwieństwie do freudowskich wyjaśnione są społecznymi warunkami i stosunkami rodzinnymi , a nie tylko mechanizmami dystrybucji libido, oraz są wyraźnie oceniane jako dobre lub złe. Dla Fromma radykalna rewizja freudyzmu ma sens marksistowski . dla Fromma rękopisy Marksa stanowia tekst fundamentalny jego zdaniem totalitarne doktryny i ustroje ekonomiczne nie mają nic wspólnego z marksowską wizją humanistyczną dla której głównymi wartościami jest dobrowolna solidarność , ekspansja możliwości twórczych ludzi, wolność od przymusu i od irracjonalnych autorytetów. Cała prawda o wyzwoleniu człowieka dla Fromma streszcza się w słowie miłość , przy czym człowiek jest traktowany jako cel sam w sobie a nie jako środek do celu.

Reifikacja- uprzedmiotowienie; pracownicy naukowi nie powinni angażować się w politykę; cały świat jest

Podstawową jest marksizm- biorą od niego metodę badawczą, kategoria alienacji (u Marksa odizolowanie wytworów ludzkich od człowieka- bo człowiek nie jest dysponentem rzeczy które wyprodukował; wg. Frankfurtczyków alienacja kulturowa, grup społecznych z całości życia), odrzucają przewodnią rolę proletariatu w rewolucji; grupami , które mogą zmienić świat to ludzie, grupy mniejszościowe oraz mieszkańcy trzeciego świata- zwłaszcza Afryka; to zdrowe tkanki społeczne

Dialektyka- Hegla trójstopniowa: teza, antyteza, synteza daje to nową jakość (teza- logika, idea, antyteza-filozofia przyrody, synteza- połączenie idei i materii; dochodzimy do państwa ) walka przeciwieństw ; nowe jest postępowe i twórcze

Dialektyk wartościuje pozytywista nie ; krytyka empiryzmu również (frankfurtczycy odrzucają badanie bo poszukują nowego sposobu nauki)

Nie ma człowieka który byłby wolny od wszelakich warunków w których żyje; nie jestem biernym podmiotem poznającym, bo przedmiot który poznaje oddziałowuje na mnie

Szkoła frankfurcka nie jest holistyczna gdyż odrzuca determinizm- to ze człowiekiem kierują określone prawa, jest on wg nich niezależną jednostką