Nadużywanie środków odurzających oraz niedostosowanie społeczne.
Identyfikacja problemu.
Problem dotyczy chłopca, w wieku 17 lat. Jest półsierotą naturalną. Chłopiec ma problemy z realizowaniem obowiązku szkolnego, stosuje środki psychoaktywne. Często opuszcza zajęcia szkolne, ogólnie jego oceny obniżyły się, nie odrabia prac domowych, nie stara się. Widać, że chłopiec nie ma motywacji ani konkretnego celu. Z informacji od wychowawcy Diany X dowiedziono się, że chłopiec nie dba o swój wygląd, nie udziela się społecznie, jest skryty i zamknięty. Również z nauczycielami w szkole i innymi rówieśnikami często się kłóci, obraża. Chłopiec również nie myśli poważnie o przyszłości. Dlatego postanowiłam zająć się danym przypadkiem.
Geneza i dynamika zjawiska
Dawid X jest wychowankiem Domu Dziecka w Wielączy od 31.02. 2016r., po wcześniejszym pobycie w Pogotowiu Opiekuńczym w Wielączy. Gdy chłopiec skończył 7 lat, jego matka zmarła. Do tego czasu był pod opieką obojga rodziców i mieszkał u dziadków. Prawdopodobnie dziadek (ojciec matki) oraz ojciec chłopca nadużywali alkohol. O przebiegu wczesnego rozwoju Dawida nie ma informacji. Rodzinę utrzymywała matka z pieniędzy zarobionych za granicą. Po śmierci żony, ojciec Dawida przeprowadził się do miasta X i zamieszkał wraz z synem u swojej babci –Czesławy X. W 2014 roku ojciec Dawida (wykształcenie zawodowe) zawarł małżeństwo z Renatą X, z którego ma 3- letnią córkę Nikolę. Brak aktualnych informacji o problemie alkoholowym ojca Dawida. Chłopiec popadł w konflikt z nową żoną ojca, ponieważ uważał, że ona buntuje go przeciwko niemu. W związku z tym chłopiec zamieszkał z prababcią. W III klasie gimnazjum u Dawida pojawiły się oznaki niedostosowania i demoralizacji związane z opuszczeniem domu ojca. Chłopiec nawiązał kontakt z nieodpowiednim towarzystwem, zaczął palić papierosy i spożywać alkohol. Chłopiec zaczął zaniedbywać naukę szkolną, wycofał się z życia społecznego klasy, przestał dbać o swój wygląd. Wyniki badań intelektu wykazały prawidłowy, harmonijny rozwój intelektualny. Dawid cechuje łatwość w nawiązywaniu powierzchownych kontaktów interpersonalnych. Przejawia wyraźny opór wobec wszelkich prób wpływu wychowawczego modyfikującego jego zachowanie. Ma tendencję do reagowania wybuchowo. Nie ma poczucia więzi z osobami z najbliższej rodziny. We wszystkich relacjach jest kontrolujący.
Znaczenie problemu.
Dawid po śmierci matki, miał tylko ojca, na którego liczył, jednak ojciec nie potrafił wychowywać syna. Jego jedynym wsparciem była babcia, która ze względu na stan zdrowotny nie mogła się zająć chłopcem. Dla Dawida najwyraźniej trudne było zaakceptowanie ślubu ojca, dlatego był w konflikcie z macochą, którą oskarżał o to, że nastawia ojca przeciwko niemu. Dawid nie tolerował tego i wyprowadził się do babci. Jednak Dawid nie miał silnego wsparcia, ponieważ zaczął używać substancje odurzające, możliwe ze względu na to, że chciał uciec od problemów rodzinnych. Przypadek Dawida jest warty na przeanalizowanie, ponieważ bardzo rzadko dostrzega się przyczyny zaniedbywania obowiązku szkolnego i stosowania używek przez młode osoby, a także nie zawsze potrafi się znaleźć wyjścia z tej trudnej sytuacji. Chłopiec niedługo osiągnie pełnoletność, dlatego jego stosowanie używek a także brak zaangażowania wpływa na jego funkcjonowanie społeczne, zdrowie jak i dojrzałe myślenie o przyszłości.
Prognoza.
Prognoza negatywna:
Pozostawienie chłopca w takiej sytuacji bez wsparcia, może doprowadzić do częstszego stosowania używek,
Chłopiec może porzucić dalszą naukę, przez co stanie się nie zaradny życiowo przez niemożność znalezienia pracy,
Pogorszą się relacje interpersonalne,
Straci motywację do podejmowania kolejnych działań oraz zacznie się poddawać w trudnych sytuacjach,
Chłopiec poczuje się bardziej samotny i odizolowany,
Stanie się bezwartościowy i straci pewność siebie,
Jego stan zdrowia się pogorszy,
Prognoza pozytywna:
Chłopiec ograniczy lub zaprzestanie stosować środków psychoaktywnych,
Stanie się potrzebny i wartościowy,
Poprawi oceny szkolne,
Określi swoje marzenia i cele życiowe,
Zacznie się usamodzielniać,
Nabierze pewności siebie,
Zacznie być bardzo otwarty oraz bardziej chętny na relacje z rówieśnikami,
Stanie się być bardzie emocjonalny i energiczny,
Zadba o wygląd,
Rozwinie swoje zainteresowania, zadba o rozwój psychiczny,
Celem moich działań było:
Uświadomienie wychowawcom jak istotny jest problem chłopca,
Uświadomienie wychowawcom potrzeb Dawida,
Uświadomienie chłopcu konsekwencji wynikających ze stosowania środków odurzających,
Uświadomienie wychowawcom istoty okazywania bliskości wobec Dawida,
Uświadomienie Dawidowi, tego, że może w życiu osiągnąć lecz wszystko zależy od jego motywacji i chęci,
Motywowanie Dawida do współpracy oraz angażowania się w życie społeczne w placówce,
Zachęcanie Dawida do rozmów,
Propozycje rozwiązania:
Uważam, że bardzo istotne jest aby jak najwięcej spędzać czasu z Dawidem. Sądzę, że gdy Dawid odnajdzie cel w życiu oraz będzie znał już możliwości po ukończeniu szkoły, będzie wiedział, że może liczyć na wsparcie to ograniczy stosowanie używek. Obserwacja i rozmowa z Dawidem pozwoliła mi dostrzec prawdopodobne rozwiązanie problemów.
Moje propozycje rozwiązania:
Terapia uzależnień,
Umożliwić naukę wybranego zawodu,
Uświadamiać ciągle skutki zażywania narkotyków i alkoholu,
Mobilizować do systematycznego uczęszczania do szkoły i systematycznego odrabiania prac domowych,
Częstsze wychodzenia ze znajomymi,
Podtrzymać więzi z rodziną,
Stosowanie wzmocnień pozytywnych,
Podniesienie pewności siebie,
Rozmowy na temat planów i celów życiowych Dawida,
Podkreślanie mocnych stron,
Wdrażanie oddziaływań
Dawid uczęszcza na terapie uzależnień. Występuje ciągła współpraca Dawida z psychologiem i pedagogiem jak i również przede wszystkim wychowawców. Występuje podtrzymanie więzi z rodziną poprzez wyjazdy do Wujka, Babci i Ojca. Wychowawcy dają możliwości wykazania się Dawidowi poprzez przyznawanie mu rozmaitych zadań, przy czym Dawid uczy się odpowiedzialności, samodzielności, podwyższa samoocenę a poprzez stosowane pochwały ze strony wychowawców czuje się bardziej wartościowy. Odciąganie Dawida od komputera i angażowanie w wspólne zabawy z innymi mieszkańcami placówki powoduje, że chłopiec ma więcej energii i chęci do angażowania się w funkcjonowanie placówki.
Efekty oddziaływań
Zaobserwowano zmianę w zachowaniu Dawida. Natomiast chłopiec więcej wykazuje inicjatywy do rozmów. Widać więcej życzliwości wobec kolegów i wychowawców z placówki. Dostrzeżono również ograniczenie stosowanie używek. Dawid zaczął więcej angażować się w życie społeczne w placówce jak i poza nią. Zapisał się na zajęcia wyrównawcze z przedmiotów maturalnych, które sprawiają mu największy kłopot. Dawid zaczął bardziej dbać o swój pokój i swoje rzeczy osobiste i również zaczął więcej okazywać emocji. Zaczął więcej i chętniej mówić o swoich myślach, spostrzeżeniach, sytuacjach które mu się przytrafiły. Uważam, że działania które podjęłam są zbliżone do prognozy pozytywnych. Dalsze stosowanie oddziaływań może spowodować całkowity brak problemów, jednak aby osiągnąć sukces jest ważny duży wkład wychowawców, psychologa i pedagoga.
Opracowała: Agnieszka Bojar