METODY WYZNACZANIA PROGU TLENOWEGO I BEZTLENOWEGO

Metody wyznaczania progu można podzielić na inwazyjne i nieinwazyjne.

Zasadnicza metoda inwazyjna to pomiar stężenia kwasu mlekowego we krwi (LA)

Oznaczenia progu mleczanowego najczęściej przeprowadza się poprzez badanie stężenia mleczanu we krwi w trakcie próby wysiłkowej o stopniowo wzrastającej intensywności. Ponieważ krew pobierana jest najczęściej z palca lub z płatka ucha, metoda ta jest metodą inwazyjną. Badanie poziomu mleczanów przeprowadzane jest przy każdej intensywności wysiłku, a następnie w sposób graficzny wyznaczona zostaje krzywa zależność pomiędzy obciążeniem wyrażonym w watach [W], a stężeniem mleczanów we krwi.

Moment, w którym w badanej próbce obserwuje się gwałtowny wzrost stężenia mleczanów we krwi, uważa się za punkt wyznaczenia progu mleczanowego. Wartość progu mleczanowego może być wyrażana w % pułapu tlenowego, częstości rytmu serca oraz w ilości pobieranego tlenu.

Pomiar progu mleczanowego można wyznaczyć również w sposób nieinwazyjny poprzez pomiar wentylacji minutowej i ilości wydychanego dwutlenku węgla..W chwili pojawienia się progowego stężenia mleczanów we krwi w czasie trwania wysiłku dochodzi do załamania liniowej zależności między wentylacją minutową, a intensywnością wysiłku fizycznego. W tym momencie dochodzi do gwałtownego zwiększenia wentylacji minutowej, zwiększa się także wydalanie dwutlenku węgla z płuc. Pojawienie się takich oznak określane jest mianem progu wentylacyjnego .

Wśród metod wyznaczania progu mleczanowego znajdują się próby na ergometrze rowerowym, wyznaczanie progu wentylacyjnego, próby na bieżni mechanicznej oraz próby biegowe w terenie.

PRÓBY NA ERGOMETRZE ROWEROWYM

Przy pracy na ergometrze rowerowym wykonywane są wysiłki o stopniowo wzrastającej intensywności. Podczas tej próby progresywnej badanej osobie przed przystąpieniem do pedałowania na ergometrze rowerowym pobiera się spoczynkową próbkę krwi. Następnie osoba badana przystępuje do pedałowania w stałym rytmie (zalecany rytm wynosi 70 obrotów/min., dla kolarzy uprawiających zawodowo swoją dyscyplinę preferowane są wyższe prędkości obrotów – 80-89 obr./min). W odstępach trzyminutowych zwiększana jest wielkość siły hamującej cykloergometru, w taki sposób by wielkość generowanej mocy wzrastała o 39W co trzy minuty. Gdy w próbie udział biorą osobnicy o mniejszej wydolności fizycznej, zalecany jest przyrost mocy o 20W co trzy minuty. Dla osób o wyjątkowo niskiej wydolności (VO2max poniżej 25 ml/kg/min) przyrost mocy nie powinien być większy niż 10W co trzy minuty.

Próba jest wykonywana do odmowy badanego. Krew do analizy w czasie trwania tej próby powinna być pobierana z opuszki palca, płatka ucha lub z jednej z żył przedramienia. Pobieranie próbki następuje w spoczynku oraz w końcowych sekundach każdego ze stopni wysiłkowych. W chwili przyrostu koncentracji mleczanu po kolejnych wzrostach intensywności 0,5 mmol/l możemy mówić o przekroczeniu progu mleczanowego.

Typowe wielkości osiąganej mocy na PPB w czasie próby wysiłkowej na cykloergometrze.

Badana grupa Wielkość mocy uzyskanej na PPB (W)

Młodzi zdrowi ludzie 60-150

Fizycznie aktywni zdrowi ludzie 90-210

Kolarze grup amatorskich 150-270

Kolarze grup zawodowych 240-330