Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego ma na celu oznaczenie:

Ciśnienia ( które oznacza się na podstawie szybkości i ilości wypływu)

Ogólnej ilości pobranego płynu ( mierzy się kalibrowaną strzykawką lub probówką)

Ogólnej ilości białka (0,6 ml płynu mózgowo-rdzeniowego miesza się dokładnie z 0,6 ml odczynnika Esbacha i po pół godzinnym staniu mierzy się przy pomocy lupy wysokość osadu)

Zawartość globulin, którą określić można następującymi metodami: a) próbą Nonne-Appelta: 3ml płynu mózgowo-rdzeniowego wstrząsa się 1ml nasyconego roztworu siarczanu amonowego, po 3-4 min. występuje różnego stopnia zmętnienie a nawet strąt; b) próba wg Pandy: 1 kroplę płynu mózgowo-rdzeniowego umieszcza się na powierzchni odczynnika Pandy (10g kw. Karbolowego rozpuszczone w 100 ml wody destylowanej); po kilku minutach można zauważyć przy świetle lampy na ciemnym tle opalescencję, która nierzadko zdarza się w warunkach fizjologicznych, wskazuje wtedy na zwiększoną liczbę globulin, które w warunkach patologicznych dają wyraźne zmętnienie, albo nawet strąt; c) próba na globuliny wg Weichbrodta: 0,7 ml płynu mózgowo-rdzeniowego miesza się z 0,3 ml 1-procentowego roztworu sublimatu: wystąpienie jedynie opalescencji świadczy o chorobowym zwiększeniu globulin

Zmiany w płynie mózgowo-rdzeniowym. W warunkach fizjologicznych płyn mózgowo-rdzeniowy jest przezroczysty, zawiera znikomą ilość globulin (negatywny odczyn Nonnego), ogólna ilość białka wynosi 0,03-0,25, zawartość zaś komórek w jednym ml sięga 0-40, średnio 16 komórek, reprezentowanych przez duże i małe limfocyty. Pierwsze porcje płynu mózgowo-rdzeniowego mogą być zabarwione czerwonawo, na skutek przypadkowej domieszki krwi podczas nakłuwania. Wtedy w osadzie występują krwinki czerwone.

Patologiczny płyn mózgowo-rdzeniowy jest mętny, a ogólna ilość białka zwiększona ( przy prostym zapaleniu opon lub zapaleniu opon mózgu i rdzenia kręgowego wynosi 0,04-0,5 %, a przy ropnym zapaleniu opon dochodzi do 0,9% i więcej. Wzrasta także ilość komórek (w przypadkach ropnych) aż do wystąpienia wyraźnego zmętnienia. Patologiczna domieszka krwi rzadko towarzyszy procesom zapalnym w układzie nerwowym. W niektórych określonych chorobach ośrodkowego układu nerwowego można wykazać w płynie mózgowo-rdzeniowym obecność patogennych drobnoustrojów (prątki gruźlicy, dwoinki lub paciorkowce).