Aerofagia
Nawykowe
połykanie powietrza, czego skutkiem jest głośne i częste
odbijanie oraz wzdęcie brzucha.
Aerofagia wiąże się z niestrawnością, wrzodem kamiennym oraz
kamicą żółciową. Aerofagia objawia się wzdęciami, brakiem
apetytu, ogólnym rozdrażnieniem i bólami brzucha.
Alergia
pokarmowa
Zespół objawów zachodzących w organizmie
będących wynikiem spożycia pokarmu, w którym dolegliwości
uwarunkowane są przez mechanizmy immunologiczne. Reakcje alergiczne
występują tylko u pewnej grupy i mogą pojawiać się po spożyciu
nawet małej ilości pokarmu.
Anemia
(Niedokrwistość)
Choroba objawiająca się niedostateczną
ilością hemoglobiny i erytrocytów we krwi. Powoduje zbyt małe
dostarczenie tlenu do komórek. Może być spowodowana czynnikami
genetycznymi, środowiskowymi lub żywieniowymi (niedobór żelaza,
folianów, kobalamin).
Awitaminoza
Schorzenie
polegające na całkowitym braku w organizmie witaminy lub ich
zestawu. Powoduje różnorodne zakłócenia przemiany materii z
objawami charakterystycznymi dla poszczególnych
witamin.
Biegunka
Schorzenie polegające na
znacznym zwiększeniu liczby wypróżnień w ciągu doby, lub zmianą
konsystencji stolca na płynną lub półpłynną. Biegunką określa
się również stan, gdy nawet jednorazowo w stolcu pojawia się
treść patologiczna, taka jak śluz, ropa lub krew. Biegunce
towarzyszy wzmożona perystaltyka jelit i często kurczowe bóle
brzucha. Stan chorobowy trwający do 10 dni określany jest jako
biegunka ostra, natomiast utrzymywanie się objawów chorobowych
ponad 10 dni nosi nazwę biegunki przewlekłej.
Celiakia
(Choroba trzewna)
Wrażliwość na gliadynę - białko
zawarte w ziarnie pszenicy i żyta oraz ich przetworach. Powoduje
uszkodzenie jelit, zaburzenia wchłaniania i niedożywienia. Osoby
chore na celiakię muszą stosować specjalne produkty
bezglutenowe.
Choroba Leśniowskiego-Crohna
Choroba o podłożu immunologicznym, tkanki układu pokarmowego
są atakowane przez układ odpornościowy. Choroba ta polega na
tworzeniu się przewlekłych zmian zapalnych w tkankach jelita;
zmiany te prowadzą do tworzenia się owrzodzeń, zrostów oraz
blizn, co powoduje trudności w trawieniu oraz wchłanianiu pokarmu w
jelitach.
Choroba wrzodowa (wrzody)
Polega na
miejscowym ubytku błony śluzowej w żołądku lub dwunastnicy, na
skutek upośledzenia mechanizmu obronnego śluzówki przed działaniem
kwaśnego soku żołądkowego.
Cukrzyca
Choroba
metaboliczna objawiająca się zaburzeniami regulacji poziomu glukozy
we krwi i jej wykorzystania przez tkanki. Może być spowodowana
niedostatkiem insuliny (cukrzyca typu I – insulinozależna) lub
odpornością tkanek na jej działanie(cukrzyca typu II –
nieinsulinozależna).
Czkawka
Mimowolny
skurcz przepony, zwykle trwa krótko. Czkawka może być związana z
podrażnieniem nerwów, spożyciem zbyt obfitego posiłku i alkoholu
lub nadmiaru płynu. Czkawka rzadko bywa powikłaniem jakiejś
choroby, ale może mieć związek z zapaleniem wyrostka robaczkowego
i cukrzycą.
Dysgeuzja
Zaburzenia
w funkcjonowaniu zmysłu smaku, przejawiające się min. złym
odczuwaniem smaku i występowaniem obcych
posmaków.
Dyslipidemia
Zaburzenia w obrazie
lipidów w krwiobiegu, np. zbyt wysoki stosunek cholesterolu LDL do
HDL. Prowadzi do niebezpiecznych zmian w układzie krążenia,
rozwoju miażdżycy i chorób serca.
Dysosmia
Zaburzenia
w funkcjonowaniu zmysłu powonienia, przejawiające się min. złym
odbiorem bodźców zapachowych.
Dyspepsja
Zaburzenia
trawienia i wchłaniania składników pożywienia w przewodzie
pokarmowym.
Fenyloketonuria
Genetycznie
uwarunkowane schorzenie polegające na uszkodzeniu genu
umożliwiającego przemianę fenyloalaniny do tyrozyny. W wyniku
niedoboru tyrozyny dochodzi do uszkodzenia mózgu i upośledzenia
umysłowego. Dzieci chore na fenyloketonurię muszą stosować
specjalną dietę opartą na preparatach białkowych pozbawionych
fenyloalaniny oraz unikać produktów słodzonych
aspartamem.
Galaktozemia
Choroba dziedziczna,
autosomalna recesywna. Przyczyną galaktozemii jest niedobór enzymu,
który bierze udział w przemianie galaktozy - cukru zawartego w
laktozie, która jest składnikiem mleka. Choroba objawia się
niezdolnością organizmu do przekształcenia galaktozy w
glukozę.
Hipercholesterolemia
Podwyższony
poziom cholesterolu w surowicy krwi, przekraczający 5,2 mmol/l,
uznawany za czynnik ryzyka choroby niedokrwiennej
serca.
Hiperfagia
Nadmierne zwiększenie
łaknienia, spowodowane najczęściej uszkodzeniem ośrodka sytości
w podwzgórzu.
Hipergeuzja
Zwiększona
wrażliwość na bodźce smakowe. Może być spowodowana
niedoczynnością kory nadnerczy i przysadki
mózgowej.
Hiperglikemia
Zwiększony poziom
glukozy we krwi, spowodowany spożyciem węglowodanowego posiłku.
Jeżeli występuje na czczo może wskazywać na zaburzenia przemian
węglowodanów w organizmie, np. na skutek niedoboru
insuliny.
Hiperlipidemia
Zaburzenie gospodarki
lipidowej w organizmie. Objawy to podwyższone stężenie
cholesterolu w surowicy krwi. Dzieli się na pierwotną - wywołana
między innymi czynnikami genetycznymi i środowiskowymi, oraz
wtórną, spowodowaną np. niedoczynnością tarczycy lub nerek,
bulimią, nerczycą, cukrzycą, nadużywaniem alkoholu, a także
przyjmowaniem niektórych leków.
Hiperlipoproteinemia
Zwiększone
stężenie lipoprotein o małej gęstości (LDL lub VLDL) w surowicy
krwi. Powoduje choroby układu
krążenia.
Hipertriglicerydemia
Zwiększenie
ponad normę ilości trójglicerydów we krwi, co może przyczyniać
się do rozwoju miażdżycy.
Hiperwitaminoza
Zespół
objawów chorobowych wywołany nadmiarem witamin w organizmie,
dotyczy on przede wszystkim witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: A,
D, E i K.
Hipogeuzja
Pogorszenie sprawności
zmysłu smaku polegające na zmniejszeniu wrażliwości na bodźce
smakowe. Może być spowodowana niedoborami cynku i witaminy PP, a
także grypą, niedoczynnością tarczycy, nadciśnieniem,
cukrzycą.
Hipoglikemia
Obniżony poziom
glukozy we krwi.
Hipowitaminoza
Zespół
objawów wywołanych zbyt małą ilością jednej lub kilku witamin w
organizmie. Występuje na skutek niedoboru witamin w diecie
(hipowitaminoza pierwotna) lub w efekcie upośledzenia wchłaniania
witamin z pokarmu, działania leków albo zwiększonego
zapotrzebowania w przebiegu chorób lub w czasie ciąży
(hipowitaminoza wtórna).
Kamica żółciowa
Kamica
żółciowa polega na tworzeniu się w drogach żółciowych złogów
składających się w różnych proporcjach z cholesterolu, związków
wapnia i barwników żółciowych.
Ketoza (Kwasica
ketonowa)
Zaburzenia metabolizmu polegające na nadmiernym
wytwarzaniu ciał ketonowych a następnie gromadzeniu ich w tkankach
i płynach ustrojowych.
Marskość wątroby
Liczne
zmiany zwyrodnieniowe i martwica komórek wątrobowych. Wyróżniamy
następujące rodzaje marskości wątroby: alkoholowa, zastoinowa,
pozapalna, żółciowa, uwarunkowana
genetycznie.
Miażdżyca
Przewlekła choroba
polegająca na gromadzeniu się w błonie wewnętrznej tętnic
(głównie aorty tętnic wieńcowych i mózgowych) cholesterolu i
innych lipidów. Prowadzi to do chorób wieńcowych, udarów,
powstania tętniaka.
Osteomalacja
Rozmiękanie
kości to niedostateczna mineralizacja kości. Jest to ciężka
choroba układu kostnego, polegająca na utracie wapnia i fosforu z
tkanki kostnej. Występuje u osób dorosłych, u których brakuje
witaminy D.
Osteoporoza
Stopniowy ubytek masy
kostnej i zmiana struktury przestrzennej kości. Konsekwencją są
bóle i zwiększone ryzyko złamań. Wyróżniamy następujące
rodzaje osteoporozy: idiopatyczna (występującą u ludzi w młodym i
średnim wieku), postmenopauzalna (występująca u kobiet w wieku
50-75 lat), starcza (osoby w wieku powyżej 75 lat). Czynnikiem
zmniejszającym ryzyko osteoporozy jest odpowiednio duże spożywanie
wapnia i witaminy D w wieku rozwojowym.
Rak
trzustki
Złośliwy nowotwór występujący na
wewnątrzwydzielniczej części trzustki. Rak trzustki jest bardzo
trudny do wykrycia we wczesnym stadium, rozwija się dość szybko i
często jest już za późno na podjęcie efektywnego leczenia. Rak
trzustki występuje najczęściej u mężczyzn po 50 roku życia i
należy do grupy nowotworów, które mają najgorsze rokowania.
Rak
żołądka
Nowotwór złośliwy żołądka wywodzący się
z nabłonka błony śluzowej żołądka. U podstaw jego rozwoju leży
nadmierny wzrost komórek złośliwych, to znaczy komórek o bardzo
dużej częstości podziału i nie uporządkowanym wzroście, które
nie tylko wdzierają się między zdrowe komórki, ale mogą też
przenosić się przez naczynia krwionośne lub układ limfatyczny do
innych narządów, gdzie tworzą przerzuty.
Refluks
Zarzucanie żołądkowo-przełykowe objawiające się
uczuciem zgagi, bólu i dyskomfortu. Proces polega na cofaniu się
kwaśnej treści żołądkowej do przełyku, co wywołuje piekący
ból w dolnej części klatki piersiowej.
Syderoza
Nagromadzenie
się w wątrobie, śledzionie lub w szpiku kostnym hemosyderyny –
białka kompleksującego żelazo. Występuje u ludzi spożywających
dietę o dużej zawartości żelaza lub w stanach nadmiernego rozpadu
czerwonych krwinek.
Szkorbut
Choroba
wywołana niedoborem kwasu l- askorbinowego (witaminy C). Objawia się
już po 70 dniach diety pozbawionej witaminy C. Wywołuje samoistne
krwawienie, bóle mięśni, stawów, patologiczne złamania, ogólne
osłabienie.
Uchyłkowatość jelita grubego
Obecność
licznych workowatych uwypukleń w przewodzie pokarmowym. Najczęściej
występuje w jelicie grubym. Nie występuje w odbytnicy.
Wirusowe
zapalenie wątroby
Choroba wątroby wywołana zakażeniem
wirusowym. Zapalenie wątroby często potocznie jest nazywane
"żółtaczką", jest to jednak termin nieprawidłowy,
niemedyczny oraz nieścisły, z uwagi na różnorodny przebieg
wirusowych zapaleń wątroby, które mogą przebiegać bez zażółcenia
powłok skórnych. Zapalenia wątroby typu A, B, D, C, G i E należą
do najczęstszych chorób zakaźnych o ciężkim przebiegu. Różnią
się one między sobą nasileniem choroby oraz drogami
zakażenia.
Wzdęcia
Wzmożona ilość gazów
w przewodzie pokarmowym. Wzdęcia wywodzą się ze zwiększonego
połykania powietrza w czasie jedzenia i mówienia oraz z gazów
powstających w jelitach podczas trawienia i fermentacji. Wzdęcia
powstają przez: nieprawidłowe trawienie, spożywanie gazowanych
napojów, zapalenie jelit, niedobory enzymów trawiennych, zaburzenie
perystaltyki jelit, pasożyty, zrosty operacyjne oraz choroby
trzustki.
Zaparcia
Utrudnione, zbyt rzadkie
oddawanie stolca. Przyczyną może być dieta uboga w błonnik.
Zaparcie może być też wywołane przyczynami mechanicznymi
(niedrożność jelit), toksycznymi (zatrucie ołowiem, arsenem),
czynnościowymi (zaparcia atoniczne u osób starszych i obłożnie
chorych).
Zespół jelita drażliwego
Przewlekłe
schorzenie o charakterze czynnościowym (trwające przez co najmniej
trzy miesiące) charakteryzujące się bólami brzucha i zaburzeniami
rytmu wypróżnień nieuwarunkowane zmianami organicznymi lub
biochemicznymi. Zespół jelita drażliwego objawia się zaparciem
lub biegunką, które następują zaraz po spożyciu posiłku.
Zespół
złego wchłaniania
Jest to zaburzenie transportu
substancji pokarmowych, które może być wywołane niewłaściwym
trawieniem pokarmu, czyli rozłożeniem na mniejsze części, albo
defektem samej błony śluzowej jelita. Zaburzenia trawienia dotyczą
pracy żołądka, wątroby i dróg żółciowych oraz
trzustki.
Zgaga
Pieczące lub bolesne odczucie
w przełyku, za co odpowiedzialne jest zarzucanie soku żołądkowego.
Może być związana z chorobą wrzodową żołądka.